Γιώργος Τηλελής: Ανεπαρκής ηγεσία

Κείμενο τού Γιώργου Τηλελή, αντιστρατήγου ε.α: Από ανάρτηση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συνοριακών Φυλάκων στο διαδίκτυο, πληροφορήθηκα (και ενημερώθηκαν οι πολίτες, κυρίως του νομού Καβάλας) για το πρόβλημα που αφορούσε στη δραματική διάδοση του ιού covid-19 μεταξύ των κρατουμένων μεταναστών και προσφύγων στην τοπική Υπηρεσία κράτησης αλλοδαπών της Ελληνικής Αστυνομίας.

Για το θέμα, όπως αναφέρεται στην ανάρτηση, ενημερώθηκε εν τέλει ο Αρχηγός 
για να παρέμβει λυτρωτικά και αποτελεσματικά για την επίλυσή του.

Συνακόλουθα, η κεντρική ευθύνη για τη μη τήρηση των πρωτοκόλλων και το 
δυσμενές αποτέλεσμα που επήλθε, έχει ονοματεπώνυμο(α).

Ηγέτης (αυτός που διοικεί, ελέγχει, καθοδηγεί, εποπτεύει ή εντέλλεται 
δράσεις για κάθε εμπλεκόμενη Υπηρεσία, όπως και στην υπόθεση αυτή) είναι, 
σύμφωνα με τη θεωρεία, το πρόσωπο που μπορεί αναμφίβολα να επηρεάσει ένα 
σύνολο ανθρώπων για την επίτευξη ενός κοινού στόχου. Η λυσιτελής Διοίκηση 
(από τους Ηγέτες) των Υπηρεσιών που εποπτεύουν, ελέγχουν και καθοδηγούν, 
απαιτεί τη διαχείριση μιας πολύπλοκης διαδικασίας, με πολλαπλές διαστάσεις, 
γνώσεις, αποφασιστικότητα, ανάληψη ευθυνών, ρηξικέλευθες αποφάσεις και 
εμπειρία διαχείρισης κρίσεων, Το αποτέλεσμα που επήλθε στην καταγγελλόμενη 
Υπηρεσία, δυστυχώς αποδεικνύει ότι η τοπική Διοίκηση δεν διέθετε τα 
απαιτούμενα προσόντα για να ασκήσει αποτελεσματικά τα ηγετικά της καθήκοντα.

Το ενδιαφέρον, λοιπόν, στην παρούσα παρέμβαση επικεντρώνεται στην 
αποτελεσματικότητα του Ηγέτη μιας Αστυνομικής Υπηρεσίας, μικρότερης ή 
μεγαλύτερης (Αστυνομικό Τμήμα, Αστυνομική Διεύθυνση, Γενική Αστυνομική 
Διεύθυνση, Γενική Επιθεώρηση), η οποία δημιουργήθηκε για να επιλύει το 
ταχύτερο δυνατό, τοπικά ή ευρύτερα προβλήματα, απαλλάσσοντας τον Αρχηγό του 
Σώματος από την ενασχόληση μ’ αυτά, δεδομένου ότι (ο Αρχηγός) αντιμετωπίζει 
καθημερινά τα μείζονος σπουδαιότητας ζητήματα όλης της γκάμας της 
εγκληματικότητας, της τρομοκρατίας, της προστασίας και της ασφάλειας του 
συνόλου της κοινωνίας, της διατήρησης και επαύξησης της υλικοτεχνικής 
υποδομής του Σώματος, της ενίσχυσής του με ανθρώπινο δυναμικό, της 
οργάνωσης των Υπηρεσιών της επικράτειας με εγκυκλίους και διαταγές, της 
ανάληψης νομοθετικών πρωτοβουλιών, τις συνεννοήσεις με τους πολιτικούς του 
προϊσταμένους, κ.λπ., γι’ αυτό και δεν του απομένει χρόνος να εμπλέκεται 
ενεργά και στα ελάσσονος σημασίας τοπικά ζητήματα που αναφύονται κατά 
εκατοντάδες καθημερινά σε όλη την επικράτεια, τα οποία όμως είναι κρίσιμα 
για μια Υπηρεσία ή μια μικρή κοινωνία και για τα οποία μάλιστα έχουν δοθεί 
εγκαίρως όλες οι κατευθύνσεις και οδηγίες αντιμετώπισής τους.

Η έννοια του χαρισματικού Ηγέτη έχει απασχολήσει ενδελεχώς και διαχρονικά 
απασχολεί τις έρευνες που διεξάγονται στο πλαίσιο της επιστήμης της 
κοινωνικής ψυχολογίας.
Η Ηγεσία είναι, ή τουλάχιστον πρέπει να είναι, μια ομαδική διαδικασία που 
εμπλέκει τόσο τον Ηγέτη όσο και τα υπόλοιπα μέλη των Υπηρεσιών που αυτός 
προΐσταται. Ως εκ τούτου, αυτοί που αποφασίζουν (πολιτικοί κυρίως 
προϊστάμενοι) να επιλέξουν και να τοποθετήσουν τα άτομα (Ηγέτες) σε θέσεις 
υψηλής ευθύνης, οφείλουν να μελετούν και να αξιολογούν υπεύθυνα τον τρόπο 
με τον οποίο τα χαρακτηριστικά τους κουμπώνουν με τις ανάγκες, τις 
επιθυμίες, τις φιλοδοξίες μιας κοινωνίας. Πρόκειται για μια πρωθύστερη, 
μακρόχρονη, αλλά λίαν σημαντική διαδικασία αξιολόγησης του προσωπικού εκ 
μέρους των πολιτικών και υπηρεσιακών προϊσταμένων, προκειμένου να 
κατανοήσουν πώς θα δοκιμαστεί και θα αναδειχθεί ένας Ηγέτης, αλλά και για 
να αποφασίσουν με ποιον τρόπο θα τον αξιοποιήσουν στο μέλλον τόσο οι ίδιοι, 
όσο και η κοινωνία.

Κατά καιρούς διαπιστώνουμε ότι δίνεται συχνά αξία σε λάθος ατομικά ή 
υπηρεσιακά χαρακτηριστικά. Η πολιτική Ηγεσία, κατά κύριο λόγο, οφείλει να 
αναζητά και να τοποθετεί σε θέσεις αυξημένης και υψηλής ευθύνης άτομα με 
αυτοπεποίθηση και δύναμη, γνώστες των υποχρεώσεων των θέσεων που καλούνται 
να υπηρετήσουν, με εμπειρία τεκμηριωμένη, ρηξικέλευθους και αποφασιστικούς, 
αναλυτές σχεδίων και στοχοθέτες, με ανθρωποκεντρική ευαισθησία, ευρεία 
κοινωνικότητα, υποστηρικτές των συνεργασιών και των τεκμηριωμένων απόψεων 
των συνεργατών τους. Συνήθως, όμως, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα, 
επιλέγει και υποστηρίζει οσφυοκάμπτες, νάρκισσους, αρχομανείς και 
υπερόπτες. Άτομα ανεπαρκή, που είναι πεπεισμένα ότι έχουν πάντα δίκιο (εγώ 
ξέρω, εγώ το έχω κάνει αυτό ξανά, εγώ είμαι ο αρμόδιος), νευρικά (φωνάζουν 
και βρίζουν χωρίς αιτία), υστερόβουλα, συνεχώς υποψιασμένα με τους γύρω 
τους και τους συνεργάτες τους, με ενδεχόμενες ψυχολογικές διαταραχές, άτομα 
που δεν δέχονται συμβουλές και γνώμες τρίτων (ακούς τι σου λέω εγώ;), 
υποτακτικά στους ανωτέρους τους, κυρίως όμως άτομα που δεν μαθαίνουν από τα 
λάθη τους. Πάντα τα λάθη είναι των άλλων. Μπροστά σε οποιοδήποτε κρίσιμο 
και φαινομενικά άλυτο πρόβλημα, η δικαιολογία τους είναι «έκανα ότι 
μπορούσα», «έπεσαν όλα επάνω μου», «δεν έχω τη δύναμη που χρειάζεται», «δεν 
με ακούνε οι υφιστάμενοί μου και κάνουν λάθη» και άλλα παρόμοια. Όταν 
βρίσκονται υπόλογοι προ των ευθυνών τους, όταν το δυσμενές αποτέλεσμα έχει 
επέλθει και αφού πρώτα οι φλέβες έχουν εξαχθεί από τη φυσιολογική τους θέση 
και έχουν ακουστεί τρεις - τέσσερεις ορόφους πάνω και κάτω ή και στα 
διπλανά κτίρια, τότε μόνο αναζητούν τη γνώμη των άλλων «εσύ τι θα έκανες 
στη θέση μου;», «εσύ τι προτείνεις;», ή, το χειρότερο, προσπαθούν να ρίξουν 
την ευθύνη στους άλλους, αναζητώντας εναγωνίως εύκολα «θύματα».

Όταν κάποιο πρόσωπο, υποψήφιο να επιλεγεί για τη Διοίκηση μιας Υπηρεσίας, 
φαίνεται αποτελεσματικό ή φαίνεται να τους «κάνει τη δουλειά», συνειρμικά ή 
εσκεμμένα θεωρούν οι εκλέκτορές του πως είναι και καλός Ηγέτης. Παραλείπουν 
όμως να εξετάσουν το πώς παράγονται τα αποτελέσματα και μένουν μόνο στο 
γεγονός ότι τους εξυπηρετεί η επιλογή του. Πολλές φορές (οι πολιτικοί τους 
προϊστάμενοι) δεν αντιδρούν μπροστά σε κακές συμπεριφορές, αποδεχόμενοι ότι 
«ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Οι πολιτικοί άρχοντες υποστηρίζουν φανατικά ή 
παθητικά τον ανεπαρκή Ηγέτη, τον βοηθάνε να πάρει ή να διατηρήσει τη θέση 
εξουσίας για να τον ελέγχουν παντοιοτρόπως. Στην ουσία ψάχνουν και 
υποστηρίζουν Ηγέτες που θα εκτελούν πάντα αυτό που θέλουν οι ίδιοι, αυτό 
που τους εξυπηρετεί προσωρινά και προσωπικά και όχι αυτό που χρειάζεται 
διαχρονικά η Χώρα ή ο Οργανισμός στον οποίο υπηρετούν. Τοποθετούν άκριτα 
ένα άτομο της αρεσκείας τους στην «καρέκλα» όχι για να κάνει το σωστό, το 
πρέπον, το νόμιμο, το απαιτούμενο από τις περιστάσεις, το διαχρονικά 
επωφελές για το Σώμα και την κοινωνία, αλλά αυτό που θεωρούν ότι τους 
εξυπηρετεί πρόσκαιρα και για όσο οι ίδιοι βρίσκονται στην εξουσία.

Επιλέγουν τα υψηλόβαθμα στελέχη με σκοτεινές, αδιαφανείς, παθολογικά 
αναξιοκρατικές διαδικασίες και συνθέτουν μια ανεπαρκή, καθοδηγούμενη και 
ποδηγετούμενη Ηγεσία, η οποία θα οδηγήσει μαθηματικά τον Οργανισμό σε μια 
συνολική κατάσταση δυσλειτουργίας και σε παλινδρόμηση των ομαδικών 
διεργασιών, ακόμα και αν ο Αρχηγός διαθέτει τα απαιτούμενα προσόντα. Μόνος 
του δεν θα καταφέρει ποτέ τίποτα. Εάν μάλιστα και αυτός δεν διαθέτει τα 
απαιτούμενα προσόντα, επειδή ενδέχεται να είναι κάκιστη επιλογή ή επειδή 
αποτέλεσε επιθυμία μεγαλόσχημων παραγόντων, τότε δεν υπάρχει σωτηρία.

Η ανεπαρκής Ηγεσία λειτουργεί ως παθολογικό σύμπτωμα του συστήματος, στο 
οποίο οι ανταγωνισμοί, οι προκλήσεις και η ανάγκη για έλεγχο κυριαρχούν 
απέναντι στο  συλλογικό καλό.
Η ανεπαρκής Ηγεσία δεν είναι σε θέση, δεν έχει τα κατάλληλα εφόδια, τα 
ουσιώδη προσόντα, την εμπειρία, την αυτοπεποίθηση, την πρόθεση ανάληψης 
πρωτοβουλιών και αντίστοιχων ευθυνών και ως εκ τούτου δεν μπορεί να 
αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και τους κινδύνους που απειλούν τον Οργανισμό 
και την κοινωνία. Η Ηγεσία αυτή είναι ολιστικά καταστροφική και η 
συμπεριφορά της σαδιστικά τυραννική. Στρέφεται εναντίον των μελών του 
Οργανισμού, τα καταπιέζει αφόρητα για να επιβάλλει τις εντολές της, 
αδιαφορεί για τα προβλήματα που προκαλεί στο ανθρώπινο δυναμικό που διοικεί 
και σφετερίζεται ανερυθρίαστα τις επιτυχίες του. Δεν επιτρέπει στην ομάδα 
να αναδείξει τα προβλήματα σε όλη τους την έκταση, να δει και να μελετήσει 
ολόκληρη την εικόνα, να βρει τις κατάλληλες λύσεις, να ενθαρρύνει τη 
συνεργασία και την ανάληψη πρωτοβουλιών, να κινητοποιήσει τις αρμόδιες 
αρχές και την κοινωνία, να επαινεί, να επιβραβεύει ή να ασκεί κριτική με 
βάση αντικειμενικά κριτήρια. Ο Ηγέτης αδυνατεί να προσαρμοστεί στα 
καθήκοντά του και, όντας υπέρμετρα φιλόδοξος και εγωιστής, αναλώνεται στη 
φαντασίωση της επόμενης θέσης την οποία θέλει να κατακτήσει πάση θυσία. 
Στην πράξη, συνειδητά μάλλον, υποτιμά και υποσκάπτει τους στόχους του 
Οργανισμού, την αποτελεσματικότητα των στελεχών του, τις ανθρώπινες ανάγκες 
και στερεί από τους συνεργάτες του οποιαδήποτε δυνατότητα να νιώσουν 
ικανοποίηση στο χώρο εργασίας τους.

Το βέβαιο είναι ότι «Ηγέτες» αυτής της πάστας, δυσαρεστούνται σφόδρα κυρίως 
από τις δημόσιες καταγγελίες, τις οποίες δεν μπορούν να ελέγξουν εν τη 
γενέσει τους. Θεωρούν ότι κινδυνεύουν από εξωτερικούς κινδύνους και 
απειλές, γι’ αυτό και είναι επιρρεπείς στην καταδίωξη όσων πιστεύουν ότι 
τους απειλούν. Οι καταγγελίες τους χαλάνε το image, αναδεικνύουν την 
αρνητική τους υπηρεσιακή συνεισφορά, αυξάνουν την πίεση για τις επόμενες 
κρίσεις και αναδεικνύουν την πραγματική αδυναμία τους να αναδειχθούν 
εξέχουσες Ηγετικές μορφές. Αυτή η κατάσταση τους αγχώνει υπέρμετρα, χάνουν 
τον προσανατολισμό τους και το μίσος τους μετατρέπεται σε παράλογη έχθρα σε 
βάρος αυτών που διεκδικούν, αυτών που αντιδρούν, αυτών που ζητούν τα 
αυτονόητα. Δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι η εποικοδομητική κριτική ή και η 
ανάδειξη των προβλημάτων είναι η οδός της ευκαιρίας για να βελτιωθούν, να 
μάθουν και να γίνουν καλύτεροι στο μέλλον.

Οι συνδικαλιστικοί εκπρόσωποι των εργαζομένων οφείλουν να αναζητούν 
επιτακτικά εξηγήσεις, να προσπαθούν να αντιληφθούν το αληθινό σκεπτικό που 
κρύβεται πίσω από τις αποφάσεις της Ηγεσίας τους. Οφείλουν να δημοσιοποιούν 
τα προβλήματα και να ζητούν τη συνδρομή του Αρχηγού. Διαφορετικά, θα 
επέτρεπαν σιωπηρά στα άτομα αυτά να είναι πάνω από τους κανόνες, τις 
πολιτικές και τους νόμους του κράτους ή του Οργανισμού που υπηρετούν. 
Υποχρεούνται να προσπαθούν συνεχώς και σθεναρά με στρατηγική, με δυναμικές 
επικοινωνιακές ενέργειες, με πειθώ, με λαϊκή πίεση και με κάθε νόμιμο 
τρόπο, να επιβάλλουν τον καλύτερο Ηγέτη, να μην «βολεύονται» με τους 
μέτριους και αρχομανείς, όπως πράττουν πιθανόν κάποιοι που ένα μέρος του 
δικού τους υποσυνείδητου ταυτίζεται με τους ανεπαρκείς, τους αδαείς, τους 
υπερφιλόδοξους και ατομιστές, επειδή είναι δεμένοι στο άρμα τους για να 
«περνάνε καλά».

Μόνο συγχαρητήρια πρέπουν σε τέτοιες συνδικαλιστικές πρωτοβουλίες, οι 
οποίες είναι ξεκάθαρες, απολύτως συναδελφικές και κυρίαρχα κοινωνικές.

Γεώργιος Χρήστου Τηλελής
        Αντιστράτηγος ε.α.

(*κοιτάζω τον καθρέφτη και βλέπω ότι δεν ήμουν ο καλύτερος. Άρα η κριτική 
θα είναι σεβαστή)