Τι είναι λοιπόν πολιτική προστασία; "Το θεσμικό πλαίσιο"

Μετά τον τελευταίο σεισμό της Ιταλίας ακούσαμε ότι ο πρωθυπουργός της γείτονος χώρας την Πολιτική Προστασία για της υπηρεσίες που προσέφερε, ενώ και
στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια ακούμε την έκφραση «πολιτική προστασία»...




γράφει ο Κωνσταντίνος Κοκολάκης
τ. Διευθυντής Πολιτικής Προστασίας



Τι είναι λοιπόν πολιτική προστασία;.. Που υπάρχει; ... Ποιος ο ρόλος της;... Τι είναι το 112;... Υπάρχουν προγνώσεις εκδήλωσης επικίνδυνων φαινομένων;... Ποιος ο ρόλος των εθελοντών;... Τι κάνουμε όταν πέφτουν κεραυνοί και είμαστε σε ένα κρανίου τόπο, χωρίς να υπάρχει τίποτε;... που πάμε όταν μένουμε στον 6ο όροφο μιας πολυκατοικίας και εγκαταλείπουμε το διαμέρισμά μας μετά από ένα σεισμό; ταράτσα ή κάτω;....
Στα πλαίσια της ενημέρωσης των φίλων αναγνωστών του Βήμα press.gr θα υπάρξουν μια σειρά άρθρων για το θέμα αυτό καθώς και τα μέτρα αυτοπροστασίας έναντι των διαφόρων φυσικών κινδύνων.

Το πρώτο άρθρο αναφέρεται στο τι προϋπήρχε του έτους 1995, έτος που θεσμοθετήθηκε στη χώρα μας η Πολιτική Προστασία και πως οργανώθηκε στη συνέχεια μέχρι των ημερών μας.
Ένα άρθρο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί βαρετό, αλλά δείχνει πως στην πατρίδα μας με τη δαιδαλώδη πολυνομοθεσία μας, τις αλληλοεπικαλύψεις των ρόλων εμπλεκομένων φορέων αλλά και τα οργανωτικά προβλήματα των φορέων αυτών, τη μάστιγα της γραφειοκρατίας, που όλα αυτά οδηγούν σε απόγνωση πολλές φορές τον πληγέντα πολίτη από μια καταστροφή.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η έκδοση νόμων για αποζημιώσεις από καταστροφές από υπουργείο Υποδομών (π. ΥΠΕΧΩΔΕ):
Ν.867/1978 – Ν.1048/1980 - Ν.1133/1981 – Ν. 1190/1981: για σεισμό
N. 2576/1998 (άρθρο 10) (ΦΕΚ 25/Α΄/9-2-1998): για πλημμύρα, κατολίσθηση, δασική πυρκαγιά (μετά από 20 χρόνια...!!!)
Ν.4313/2014 (άρθρο 84) (ΦΕΚ 261/Α΄/17-12-2014) : για ανεμοστρόβιλο, τυφώνα, χιονοστιβάδα, χαλαζόπτωση, ηφαιστειακή έκρηξη (μετά από άλλα 16 χρόνια - 9 μήνες - 8 ημέρες....!!!)
....και φυσικά όλα αυτά τα χρόνια είχαμε καταστροφές από πολλούς από αυτούς τους κινδύνους....!
Γι’ αυτό πολλές φορές λέμε «μη βαράτε τον πιανίστα» (δηλ. την πολιτική προστασία) ....!

Όμως επειδή το Βήμα press.gr είναι και ένα ζωντανό ηλεκτρονικό έντυπο περιμένουμε και τα σχόλιά σας αλλά και τις ερωτήσεις σας που θα σχολιάζονται και θα απαντώνται. Το Βήμα press.gr θα είναι και Βήμα διαλόγου και γνώσης!

1. Ιστορική Αναδρομή (προ του 1995)

Από συστάσεως του κράτους και την έναρξη λειτουργίας του νομοθετικού έργου της Βουλής η αντιμετώπιση και η αποκατάσταση των φυσικών καταστροφών απετέλεσε αντικείμενο του νομοθετικού έργου.
Υπάρχουν διάσπαρτοι Νόμοι και Διατάγματα διαφόρων υπουργείων, που στον τομέα του το καθένα επιχειρεί να ορίσει το ανάλογο θεσμικό πλαίσιο. Σε πολλούς από αυτούς τους Νόμους ή τα Διατάγματα γίνεται ακόμη και σήμερα αναφορά και μνημονεύονται σε εγκυκλίους της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας

Έτσι π.χ. γίνεται αναφορά: στο Διάταγμα 2/29 (ΦΕΚ 153/4/22-4-1929)«Περί επικινδύνων οικοδομών», στο Κανονιστικό Διάταγμα 17/41 (ΦΕΚ 310/Α/20-9-1941)«Περί άρσεως κινδύνου εκ βλάβης κτιρίων λόγω πολέμου, σεισμού και οιασδήποτε θεομηνίας» στο Βασιλικό Διάταγμα 972/66 (ΦΕΚ 265/Α/2-12-1966) «Περί οργανώσεως των παρά τω Υπουργείω Κοινωνικής Πρόνοιας Διευθύνσεων : α) Λαϊκής Στέγης και β) Στεγάσεως και Επείγουσης περιθάλψεως των εκ θεομηνιών πληττομένων πληθυσμών», στο Νομοθετικό Διάταγμα 857/71 (ΦΕΚ 57/Α/18-3-1971)«Περί αντιμετωπίσεως των εν ειρήνη εκτάκτων αναγκών της χώρας» με το οποίο κυρώθηκε, αφότου ίσχυσε η 1339/14.8.54 Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου «περί κυρώσεως του Σχεδίου Αντιμετωπίσεως Εκτάκτων Αναγκών της Χώρας» και καταργήθηκε με την δημοσίευση του Ν.Δ. 857, όπου αναφέρεται ότι τον τελικό χαρακτηρισμό μια καταστροφής ως προς την ένταση την ελάμβανε μετά από επιτόπιο εξέταση ο Διοικητής του αρμόδιου Στρατιωτικού Σχηματισμού, που αναλαμβάνει και το συντονισμό της αντιμετώπισης σε συνεργασία με τους Νομάρχες..! Είναι όμως και ο πρώτος νόμος που αφορά φυσικές καταστροφές.

Στις αρχές του φθινοπώρου του 1974, μετά την πτώση του δικτατορικού καθεστώτος στη χώρα μας και μετά την ανάληψη της πολιτικής ηγεσίας από τους πολιτικούς, αλλά πριν από τις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου, με το Νομοθετικό Διάταγμα 17/74 (ΦΕΚ 236/Α/2-9-1974) «Περί Πολιτικής Σχεδιάσεως Εκτάκτου Ανάγκης» ‘’νοείται η σχεδίαση και ο προγραμματισμός ο αναφερόμενος εις την οργάνωση, προπαρασκευή και κινητοποίηση των Πολιτικών Δυνάμεων, προς επιβίωση σε καιρό πολέμου ή την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών σε καιρό ειρήνης και συμβολή αυτών εις την Εθνική Άμυνα, η οποία εξασφαλίζεται με την Πολιτική Κινητοποίηση και την Πολιτική Άμυνα’’. Στον ορισμό της έννοιας Πολιτική Άμυνα ‘’νοείται η οργάνωση, καθοδήγηση και κινητοποίηση των Πολιτικών Δυνάμεων της Χώρας για την προστασία αυτή εκ των πάσης φύσεως εχθρικών προσβολών, και την αντιμετώπιση πάσης φύσεως καταστροφών, ιδιαίτερα εις τον Πολιτικό Τομέα’’. Η Υπηρεσία ΠΣΕΑ (Πολιτική Σχεδίαση Έκτακτης Ανάγκης) είχε πρωτοϊδρυθεί με τον Αναγκαστικό Νόμο 398/68 (ΦΕΚ 102/Α/10-5-1968), δεν ασχολείτο με έκτακτες ανάγκες που προκύπτουν σε καιρό ειρήνης και η εμπλοκή της γίνεται για πρώτη φορά με το ΝΔ 17/74. Τα σχέδια όμως αντιμετώπισης, καταστροφών (σεισμός, πυρκαγιά, κλπ) σε ειρηνική περίοδο, είναι διαβαθμισμένα σύμφωνα με τις οδηγίες και τις εντολές της Διεύθυνσης ΠΣΕΑ του Υπουργείου τους.
Με το Ν.2307/95(ΦΕΚ 113/Α/15-6-1995)«Προσαρμογή νομοθεσίας αρμοδιότητας Υπουργείου Εσωτερικών στις διατάξεις για τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και άλλες διατάξεις» συστήθηκαν Τμήματα Πολιτικής Σχεδίασης Έκτακτης Ανάγκης (ΠΣΕΑ) σε κάθε Περιφέρεια σύμφωνα με το άρθρο 10, τροποποιώντας το ΝΔ 17/74 και συμπληρώνοντας όπου αναφέρονται οι λέξεις Νομαρχία και Νομάρχης να συμπληρώνονται Περιφέρεια και Περιφερειάρχης αντίστοιχα.
Το 1983 μετά από μια σεισμική έξαρση τεσσάρων ετών που πλήττονται μεγάλα αστικά κέντρα (1978 Θεσσαλονίκη, 1980 Λαμία και Βόλος, 1981 Αθήνα) συστήνεται με το Ν.1349/83 (ΦΕΚ 52/Α/1983) ο ΟΑΣΠ (Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας) με σκοπό την επεξεργασία και τον σχεδιασμό της αντισεισμικής πολιτικής της χώρας αλλά δεν κάλυπτε όλες τις καταστροφές.

2. Θεσμικό πλαίσιο (1995-2015)

Στην Ευρώπη το 1985 ξεκινούν οι δράσεις της Επιτροπής για την Πολιτική Προστασία, καθώς ιδρύεται η υπηρεσιακή μονάδα Πολιτικής Προστασίας στη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος και το 1987 ξεκινά το πρώτο οργανωμένο αντίστοιχο δίκτυο στην Ευρώπη. Η Ελλάδα το 1995 καθιερώνει θεσμικά την Πολιτική Προστασία με την ίδρυση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας στο Υπουργείο Εσωτερικών.
Στις 11 Οκτωβρίου 1995 δημοσιεύεται ο Ν. 2344 (ΦΕΚ 212/Α/1995) «Οργάνωση πολιτικής προστασίας και άλλες διατάξεις» και εισάγεται στη ζωή των Ελλήνων ο όρος «πολιτική προστασία» και με το άρθρο 2 του νόμου ορίζεται ότι «Πολιτική προστασία είναι ο σχεδιασμός , η πρόληψη, η υλική και ψυχολογική προπαρασκευή και κινητοποίηση των δυνάμεων και μέσων της χώρας, που αποβλέπει στην προστασία των πολιτών, στη διαφύλαξη των κάθε είδους αγαθών, υλικών και πλουτοπαραγωγικών πηγών, εγκαταστάσεων και μνημείων της χώρας, καθώς και στην ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στις περιπτώσεις αναγκών που προκαλούνται από φυσικές, τεχνολογικές ή άλλες καταστροφές». Με το νόμο αυτό συστήθηκαν οργανικές μονάδες Πολιτικής Προστασίας στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και με το Ν. 2503/1997 (ΦΕΚ 107/Α/30-5-1997) «Διοίκηση, οργάνωση, στελέχωση της Περιφέρειας, ρύθμιση θεμάτων για την τοπική αυτοδιοίκηση και άλλες διατάξεις» συστήθηκαν και σε επίπεδο Περιφερειών.

Με την 2025/30-12-1197 Απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης εγκρίνεται το Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας με τη συνθηματική λέξη «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ» (ΦΕΚ 12/Β/1998)
Το 1998 ψηφίζεται ο Ν.2641/98 (ΦΕΚ 211/Α/15-9-1998)«Παλλαϊκή Άμυνα και άλλες διατάξεις» και «προσπαθεί» να ενοποιήσει την Πολιτική Προστασία και την ΠΣΕΑ σε ενιαίο νόμο και με το άρθρο 23 προτείνει στους Περιφερειάρχες και Νομάρχες, εάν επιθυμούν, να αναλάβουν απόστρατοι αξιωματικοί την πολιτική προστασία, κάτι που ίσχυσε σε πολλές περιπτώσεις.

Το 2002 ψηφίζεται ο Ν.3013/02 (ΦΕΚ 102/Α/1-5-2002)«Αναβάθμιση της πολιτικής προστασίας και λοιπές διατάξεις» που αποτελεί τον ισχύοντα σήμερα νόμο της πολιτικής προστασίας με τις όποιες τροποποιήσεις έχουν γίνει και τις οποίες θα αναφέρουμε παρακάτω. Έχει ψηφιστεί νωρίτερα ο Ν.2539/97 (ΦΕΚ 244/Α/4-12-1997) «Συγκρότηση της Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης» (Σχέδιο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ) και πλέον η χώρα στη θέση των 8500 περίπου οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης έχει 910 Δήμους και 125 Κοινότητες και θα μπορούσαν να έχουν θεσμικό ρόλο στην πολιτική προστασία. Παράλληλα η θετική συμβολή των εθελοντικών οργανώσεων στην αντιμετώπιση μεγάλων καταστροφών στη χώρα μας, σε συνδυασμό με τη θεσμοθετημένη εμπλοκή τους στην Ευρώπη, απετέλεσε επιταγή για την αντίστοιχη εμπλοκή και στη χώρα μας.

Παράλληλα έπρεπε να γίνει «αποστρατικοποίηση» της πολιτικής προστασίας, αφού οι φυσικές, τεχνολογικές και λοιπές καταστροφές σε καιρό ειρήνης , είναι άλλου είδους «πόλεμος» και η χώρα δεν ευρίσκεται ούτε σε στρατιωτικό καθεστώς αλλά ούτε να υπάρχει «στρατιωτική» νοοτροπία στα σχέδια για τις φυσικές καταστροφές. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η θεσμική εμπλοκή μετά τις Περιφέρειες (άρθρο 11) και τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις (άρθρο 12) και των Δήμων( άρθρο 13), αλλά και η θεσμική εμπλοκή των εθελοντών (άρθρο 14) σε όλες τις φάσεις της πολιτικής προστασίας.

Με το άρθρο 30 έγινε και ο πλήρης διαχωρισμός Πολιτικής Προστασίας και ΠΣΕΑ σε καιρό ειρήνης, με κατάργηση όλων των διατάξεων του Ν.2641/98, που αφορούσαν την Πολιτική Προστασία, που συνεχίζει να λειτουργεί και να ασχολείται με την Πολιτική Άμυνα (προστασία πολιτών σε καιρό πολέμου). Με το ίδιο άρθρο καταργήθηκε σχεδόν στο σύνολό του και ο ιδρυτικός νόμος της πολιτικής προστασίας (Ν.2344/95). Στο άρθρο 15, παρ.4 επίσης αναφέρει ότι : « Σε κάθε κεντρική υπηρεσία υπουργείου και οργανισμό κοινής ωφέλειας συνιστάται, μετά από εισήγηση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, οργανική μονάδα πολιτικής προστασίας, με αρμοδιότητα θέματα πολιτικής προστασίας στους τομείς της αρμοδιότητάς τους».

Δυστυχώς σε κανένα Υπουργείο δεν συστάθηκε Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας και έχουν δώσει την αρμοδιότητα στις Υπηρεσίες Π.Σ.Ε.Α., με τραγελαφικά αποτελέσματα, γιατί υπάρχει άλλη φιλοσοφία στην Πολιτική Προστασία (ο πολίτης πρέπει να είναι γνώστης του σχεδίου του Δήμου για το σεισμό ή ο εργαζόμενος του Νοσοκομείου να ξέρει το σχέδιο έκτακτης ανάγκης του Νοσοκομείου, για να υπάρχει και στις δυο περιπτώσεις ουσιαστική συνδρομή στην προσπάθεια μείωσης των δυσμενών επιπτώσεων) από την αντίστοιχη της Π.Σ.Ε.Α. (που λόγω της κύριας αρμοδιότητας της που είναι η εμπόλεμη κατάσταση, τα σχέδιά της είναι διαβαθμισμένα - απόρρητα και μεταφέρει αυτή την τακτική και στα σχέδια των φορέων που εποπτεύουν , με αποτέλεσμα π.χ. να γίνεται μια καταστροφή σε ένα εργασιακό χώρο και τότε ο διοικητής ή πρόεδρός της να δίνει εντολές στους εργαζόμενους για το τι θα κάνουν, μέσα στην κρίση..!)

Τέλος τονίζεται στο άρθρο 18 παρ,1 ότι: Οποιαδήποτε χορήγηση πίστωσης προς τους πρωτοβάθμιους και δευτεροβάθμιους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, που συνάπτεται με μέτρα πολιτικής προστασίας, δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διάθεσης για άλλο έργο ή σκοπό, στα πλαίσια αναμόρφωσης του προϋπολογισμού τους.

Με την 1299/7-4-2003 Απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης εγκρίνεται το νέο Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας με τη συνθηματική λέξη «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ» (ΦΕΚ 423/Β/2003)

Σκοπός του η διαμόρφωση ενός συστήματος αποτελεσματικής αντιμετώπισης καταστροφικών φαινομένων για την προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, καθώς και για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Τα κεφάλαιά του περιλαμβάνουν :
1. Προσδιορισμό
• Εμπλεκομένων Υπηρεσιών και Φορέων
• Οργάνων που διευθύνουν και συντονίζουν τις επιχειρησιακές δυνάμεις σ’ όλα τα επίπεδα
2. Παροχή ουσιωδών στοιχείων για την
• Εκτίμηση καταστάσεων
• Αξιολόγηση κινδύνων
• Επισήμανση ευπαθών χώρων
• Εκπόνηση ειδικών σχεδίων για κάθε κίνδυνο με αναφορά στις βασικές απαιτήσεις σχεδίασης και τις συντονιστικές οδηγίες
3. Παροχή κατευθυντηρίων γραμμών για την
• Χάραξη στρατηγικών και τακτικών
• Ορθή οργάνωση και εξοπλισμό των Υπηρεσιών και διαμόρφωση επιχειρησιακής φιλοσοφίας
• Έγκαιρη κινητοποίηση, δραστηριοποίηση, διεύθυνση και συντονισμό του ανθρωπίνου δυναμικού και των μέσων με αναφορά στις 4 φάσεις :
1. ΦΑΣΗ 1: Συνήθης Ετοιμότητα (Κωδικός Σ)
2. ΦΑΣΗ 2: Αυξημένη Ετοιμότητα (Κωδικός Α)
3. ΦΑΣΗ 3: Άμεση Κινητοποίηση - Επέμβαση (Κωδικός Ε)
4. ΦΑΣΗ 4: Αποκατάσταση - Αρωγή
με αναφορά σε κάθε Υπουργείο, στις Περιφέρειες, στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και στους ΟΤΑ Α’ βαθμού
4. Πρόβλεψη για την
• Δημιουργία δυνατοτήτων διοικητικής μέριμνας για την αντιμετώπιση προβλημάτων των -Επιχειρησιακών δυνάμεων -Πληγέντων πολιτών
• Δημιουργία συστήματος επικοινωνίας και ροής πληροφοριών μεταξύ όλων των εμπλεκομένων υπηρεσιών και παραγόντων στη διαχείριση των κρίσεων
Παράλληλα περιέχει στα Παραρτήματά του:
• Επιστημονική Επιχειρησιακή Ορολογία για
- Δασικές πυρκαγιές,
- Σεισμούς,
- Πλημμύρες,
- Κατολισθήσεις
- Ηφαίστεια
- Μετεωρολογία
- Τεχνολογικά Ατυχήματα και ΧΒΡΠ (Χημικά, Βιολογικά, Ραδιολογικά, Πυρηνικά) Περιστατικά,
προκειμένου να μιλούνε όλοι την ίδια γλώσσα σε ένα συμβάν ανεξάρτητα από το φορέα που προέρχονται.

• Οδηγίες σχεδίασης

• Το σήμα της Πολιτικής Προστασίας

Με το ΠΔ. 151/2004, ΦΕΚ 107, τΑ΄, «Οργανισμός Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας» οργανώθηκε η διοικητική δομή της ΓΓΠΠ
Με το Ν. 3448/2006 (ΦΕΚ 57/Α/15-3-2006), «Για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα και τη ρύθμιση θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης» και με το άρθρο 23, νομοθετείται η Σύσταση Ομάδων Αναγνώρισης Θυμάτων καταστροφών,
οι οποίες έχουν ως αποστολή την αναγνώριση και ταυτοποίηση των θυμάτων από ατυχήματα, καταστροφές, καθώς και εγκληματικές και τρομοκρατικές ενέργειες.

Με το Ν. 3491/2006 (ΦΕΚ 207/Α/2-10-2006), «Ρυθμίσεις θεμάτων ΕΚΔΔΑ και λοιπών θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης» και με το άρθρο 15, νομοθετείται η «Σύσταση Υποστηρικτικής Ομάδας Διαχείρισης Χημικών, Βιολογικών, ραδιολογικών και Πυρηνικών Απειλών και Συμβάντων» στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, με την παροχή εξειδικευμένης τεχνογνωσίας και επιστημονικών πληροφοριών .

Με την Υπουργική Απόφαση 3384/9-6-2006, (ΦΕΚ 776/Β/28-6-2006), «Συμπλήρωση του Γενικού Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας με τη συνθηματική λέξη «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ» με το Ειδικό Σχέδιο «Διαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών» εγκρίνεται το ειδικό σχέδιο που αφορά στη διαχείριση συμβάντων με πολυάριθμους θανόντες ως συνέπεια φυσικών, τεχνολογικών και λοιπών καταστροφών καθώς και εγκληματικών και τρομοκρατικών ενεργειών και που εφαρμόζεται μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας διαλογής, της προνοσοκομειακής περίθαλψης και διακομιδής των επιζώντων.

Με την Υπουργική Απόφαση 7270/21-11-2006 (ΦΕΚ 102/ΥΟΔΔ/07.12.2006) «Συγκρότηση Υποστηρικτικής Ομάδας Διαχείρισης Χημικών, Βιολογικών, ραδιολογικών και Πυρηνικών Απειλών και Συμβάντων στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας», που οφείλονται είτε σε ατύχημα, είτε είναι αποτέλεσμα τρομοκρατικής ενέργειας ,είτε πρόκειται για επαπειλούμενο συμβάν ή τρομοκρατική απειλή και μπορούν να προκαλέσουν καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, με έργο της επιτροπής την παροχή εξειδικευμένης τεχνογνωσίας και επιστημονικών πληροφοριών.

Στο Ν. 3536/2007, ΦΕΚ 42, τΑ΄, «Ειδικές Ρυθμίσεις θεμάτων μεταναστευτικής πολιτικής και λοιπών ζητημάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης» περιλαμβάνονται
• το άρθρο 27, «Ρυθμίσεις θεμάτων πολιτικής προστασίας» που συμπληρώνει το Ν.3013/2002 και αναφέρεται στο ότι οποιοδήποτε αίτημα κρατικών υπηρεσιών για συνδρομή φορέων της ημεδαπής ή αλλοδαπής με σκοπό την αντιμετώπιση κάθε μορφής καταστροφών υποβάλλεται αποκλειστικά μέσω της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας.

Με το Ν. 3613/2007, ΦΕΚ 263, τΑ΄, «Ρυθμίσεις θεμάτων Ανεξάρτητων Αρχών, Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης και λοιπών ζητημάτων αρμοδιότητας Υπουργείου εσωτερικών» και συγκεκριμένα με το άρθρο 18 θεσμοθετούνται:

• η λειτουργία και στη χώρα μας του Ευρωπαϊκού Αριθμού κλήσης Έκτακτης Ανάγκης (112)

• και η οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών από μία περιοχή για λόγους προστασίας της ζωής ή της υγείας τους από εξελισσόμενη ή από επικείμενη καταστροφή εντάσσεται στις δράσεις Πολιτικής Προστασίας. Η λήψη της απόφασης για την οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών αποτελεί ευθύνη των κατά τόπους Δημάρχων και Προέδρων Κοινοτήτων, οι οποίοι έχουν το συντονισμό του έργου πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση της καταστροφής σε τοπικό επίπεδο. Όταν η εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή μπορεί να επηρεάσει πάνω από ένα Δήμο ή Κοινότητα, η απόφαση λαμβάνεται από τον αρμόδιο Νομάρχη, ενώ μπορεί να ληφθεί και από το Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας ή το Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας Η λήψη της απόφασης βασίζεται στις εισηγήσεις των φορέων που κατά περίπτωση έχουν την ευθύνη περιορισμού των επιπτώσεων από την εξέλιξη της καταστροφής.

• η ένταξη, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, στο Μητρώο των Εθελοντικών Οργανώσεων της ΓΓΠΠ των Εθελοντικών Οργανώσεων που είναι νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, καθώς και ομάδες προσώπων που δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο των Ο.Τ.Α. και των οποίων ο σκοπός επικεντρώνεται σε δράσεις πολιτικής προστασίας, όπως προκύπτει είτε από το καταστατικό τους είτε από την αποδεδειγμένη συμμετοχή τους, κατά το πρόσφατο παρελθόν, σε δράσεις που αφορούν την πρόληψη, αντιμετώπιση και αποκατάσταση φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών.

Με το Ν.3852/2010, ΦΕΚ 87, τ.Α’ «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης -Πρόγραμμα Καλλικράτης συστάθηκαν νέες περιφερειακές Υπηρεσιακές μονάδες πολιτικής προστασίας και μεταφέρθηκαν και αρμοδιότητες εκ των άνω προς τα κάτω.

Με το Ν. 4249/2014, ΦΕΚ 73, τ.Α’ «Αναδιοργάνωση της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού Σώματος και της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, αναβάθμιση Υπηρεσιών του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και ρύθμιση λοιπών θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και άλλες διατάξεις» :

• Στον Οργανισμό της ΓΓΠΠ υπάγεται το Πυροσβεστικό Σώμα που αποτελεί τον επιχειρησιακό της βραχίονα. (άρθρο 63 )

• Ιδρύεται Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων (Ε.Σ.Κ.Ε.), το οποίο αποτελεί Ειδική Κεντρική Υπηρεσία του Πυροσβεστικού Σώματος και έχει ως κύρια αποστολή και αρμοδιότητες το σύνολο των αρμοδιοτήτων του Συντονιστικού − Επιχειρησιακού Κέντρου Υπηρεσιών του Πυροσβεστικού Σώματος (Σ.Ε.Κ.Υ.Π.Σ.), του Κέντρου Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας (Κ.Ε.Π.Π.) και του Συντονιστικού Κέντρου Δασοπυρόσβεσης (Σ.ΚΕ.Δ.), τα οποία συγχωνεύονται και αποτελούν πλέον επιμέρους Μονάδες του Ε.Σ.Κ.Ε.. (άρθρο 65)

• Οι υφιστάμενες επιχειρησιακές δομές της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, σε περιφερειακό επίπεδο, θα υπάγονται επιχειρησιακά στις αντίστοιχες Περιφερειακές Πυροσβεστικές Διοικήσεις (ΠΕ.ΠΥ.Δ.) με προληπτικό και κατασταλτικό αντικείμενο. (άρθρο 92)

• Συμμετοχή στα Περιφερειακά Κέντρα Επιχειρήσεων (ΠΕ.Κ.Ε.) στελεχών της Πολιτικής Προστασίας των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και των Περιφερειών. (άρθρο 92)

• Αλλάζει η διάρθρωση της ΓΓΠΠ (άρθρο 106)

• Στο δυναμικό και στα μέσα Πολιτικής Προστασίας περιλαμβάνονται (άρθρο 110):

α. Ειδικευμένα στελέχη Πολιτικής Προστασίας σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, στα οποία ανατίθεται η επίβλεψη εκπόνησης και εφαρμογής των σχεδίων, προγραμμάτων και μέτρων Πολιτικής Προστασίας, καθώς και ο συντονισμός των αναγκαίων ενεργειών.
β. Το σύνολο των κρατικών υπηρεσιών, οι υπηρεσίες των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας, που είναι υπεύθυνες σε επιχειρησιακό επίπεδο για τις επιμέρους δράσεις Πολιτικής Προστασίας και, κυρίως, για την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση των καταστροφών [όπως Πυροσβεστικό Σώμα, Λιμενικό Σώμα − Ελληνική Ακτοφυλακή, ΕΛ.ΑΣ., Ε.Κ.Α.Β., Ένοπλες Δυνάμεις, Ο.Α.Σ.Π., υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, της Περιφέρειας, των Δήμων, της Δ.Ε.Η. Α.Ε. και των θυγατρικών της (Α.Δ.Μ.Η.Ε., Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε. κ.λπ.), του Ο.Τ.Ε. Α.Ε. και των θυγατρικών του, της Ε.ΥΔ.Α.Π. Α.Ε., της Δ.ΕΠ.Α. Α.Ε., της Δ.Ε.Σ.Φ.Α. Α.Ε., της Ε.Μ.Υ. κ.λπ.].

γ. Οι εθελοντικές οργανώσεις Πολιτικής Προστασίας, καθώς και οι ειδικευμένοι εθελοντές Πολιτικής Προστασίας, σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, που έχουν πιστοποιηθεί σχετικώς από την Πυροσβεστική Ακαδημία, εντάσσονται στο σχεδιασμό της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και αναλαμβάνουν την υποστήριξη σχεδίων και δράσεων πρόληψης και αποκατάστασης, καθώς και δράσεις ετοιμότητας και αντιμετώπισης καταστροφών.

• Ιδρύεται και λειτουργεί «Εθνικό Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης», με σκοπό τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας όλων των συστημάτων προστασίας των πολιτών από την εκδήλωση καταστροφικών φαινομένων ή συμβάντων , που λειτουργούν σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο και την ένταξή τους σε Εθνικό Σχεδιασμό Έγκαιρης Προειδοποίησης. (άρθρο 114.

• Ξαναδιατυπώνεται τα άρθρα για την Αποστολή και δράση των Εθελοντών Πολιτικής Προστασίας και ρυθμίζονται θέματά τους (Άρθρα 117και 118)
Δεν έχουν εκδοθεί όμως οι κανονιστικές διατάξεις και έτσι ο Ν.4229/2014 παραμένει ανενεργός.

• Με την 187/2015 Γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ., έχει άμεση νομική ισχύ για τους ήδη ενταγμένους εθελοντές, η διάταξη του άρθρου 118 (14Ι) του Ν.4249/2014 (ΦΕΚ 73 Α΄) ως προς την ασφαλιστική κάλυψη και την αστική ευθύνη αυτών, μετά από αποδοχή της από τον αρμόδιο Αναπληρωτή Υπουργό Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης (Αύγουστος 2015) - Έγγραφο ΓΓΠΠ (αρ. πρωτ. 6776 /5-10-2015).
Η παραπάνω αναφορά σε νομοθετήματα καλύπτει ένα μέρος της συνολικής νομοθεσίας για τους κινδύνους και τις καταστροφές , αφού το κάθε υπουργείο νομοθετεί για τα του «οίκου» του, ως προς την εμπλοκή του σε όλες τις φάσεις μιας καταστροφής.



του Κωνσταντίνου Κοκολάκη
• Πτυχιούχου Πολιτικού Μηχανικού ΤΕ
• Ειδικευμένου Στελέχους Πολιτικής Προστασίας
• τ. Διευθυντή Πολιτικής Προστασίας
της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας
• τ. Διευθυντή Πολιτικής Προστασίας
της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας - Θράκης
• Μέλους της Διαρκούς Επιτροπής Φυσικών Καταστροφών ΤΕΕ/ΤΚΜ



e-mail επικοινωνίας: kkokolakis@vimapress.gr
http://vimapress.gr
.