O βιασμός και το έγκλημα ως λαϊκό τηλεοπτικό θέαμα

Την Τετάρτη το βράδυ τηλεοπτικό κανάλι εθνικής εμβέλειας μετέδωσε αυτοτελές επεισόδιο σειράς με γενικό τίτλο Ου φονεύσεις, στο οποίο γινόταν αναπαράσταση του βιασμού και του

φόνου της φοιτήτριας στη Ρόδο Ελένης Τοπαλούδη. Οι οθόνες των τηλεθεατών γέμισαν από άγριες σκηνές βιασμού νεαρών κοριτσιών, σωματικά υγρά, ξυλοδαρμούς και μαχαιρώματα μέχρι θανάτου. Ένα από τα ειδεχθέστερα εγκλήματα των τελευταίων χρόνων, το οποίο έγινε αφορμή για έναν ευρύτατο προβληματισμό περί της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, της σεξουαλικής εκμετάλλευσης, της πρακτικής εκβιασμών μέσω βιντεοσκοπημένων σεξουαλικών συνευρέσεων, του μπούλινγκ και της ευαλωτότητας των νέων από την έλλειψη κοινωνικών δικτύων ενημέρωσης και προστασίας από εγκληματικές συμπεριφορές, παρουσιάστηκε ως μία «ανατριχιαστική ιστοριούλα» και μάλιστα με… «χάπι εντ»!

Σύμφωνα με την εκδοχή των δημιουργών του τηλεοπτικού προϊόντος, η Ελένη Τοπαλούδη επέζησε από τον βιασμό, τον άγριο ξυλοδαρμό και τον πνιγμό της, και… συνασπίστηκε με άλλα θύματα των δύο βιαστών της, καταφέρνοντας τελικά να τους σκοτώσουν όλες μαζί, παίρνοντας εκδίκηση και μάλιστα μένοντας ατιμώρητες.

Αφέλεια; Προχειρότητα; Παντελής έλλειψη επιστημονικής συνδρομής και τεκμηρίωσης; Αδιαφορία για κοινωνικά μηνύματα και ουσιαστικές λύσεις σε άκρως εγκληματικές συμπεριφορές; Προτροπή σε αδιέξοδη αυτοδικία;

Δεν είναι λίγες οι φορές που ο κινηματογράφος και η τηλεόραση προσπάθησαν να σοκάρουν το κοινό με ρεαλιστικές αναπαραστάσεις ακραίων και βίαιων εγκλημάτων.

Ο βιασμός της Μόνικας Μπελούτσι στο «Μη Αναστρέψιμος» ακόμα στοιχειώνει όσους είχαν δει την ταινία το 2002. Επρόκειτο για μία σαδιστική παρακολούθηση (επί 20 λεπτά) του βιασμού και του άγριου ξυλοδαρμού μίας γυναίκας σε υπόγεια διάβαση του Παρισιού. Η ταινία είχε κατακριθεί τότε από την κριτική και την κοινή γνώμη για την ακραία βία που τελικά δεν προσέφερε τίποτα στον θεατή παρά τη γέννηση του αισθήματος της απόλυτης αποστροφής.

Στην τηλεόραση, και ειδικά στην αμερικανική που έλκεται από τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης ψυχής, συχνά παρουσιάζονται σειρές που ερευνούν πραγματικά εγκλήματα, χρησιμοποιώντας σκηνές αναπαράστασης. Οι σκηνές όμως είναι σχεδόν πάντα αποσπασματικές και σχολιασμένες από ειδικούς, ώστε να αφαιρείται το στοιχείο της «ηδονοβλεψίας του εγκλήματος».

Στο τηλεοπτικό προϊόν που προβλήθηκε την Τετάρτη το βράδυ στην ελληνική τηλεόραση – και μάλιστα λίγα λεπτά μετά τις 11 – καμία πρόθεση αποστασιοποίησης από το έγκλημα δεν καταγράφηκε, καμία επιφάνεια δεν «ξύθηκε» για να αποδώσει το υπόβαθρο των δραστών και των θυμάτων, κανένα «μήνυμα» δεν επιχειρήθηκε να δοθεί, κανένα καμπανάκι δεν ακούστηκε για την έλλειψη ενημέρωσης και προστασίας των νέων ανθρώπων που κινδυνεύουν να πέσουν θύματα τέτοιων εγκληματικών πρακτικών.

Ο βιασμός, ο εκβιασμός και το έγκλημα παρουσιάστηκαν ως μία εύπεπτη ιστοριούλα τρόμου με δραματικές μουσικές, σεξουαλικές σκηνές και αρκετό σπλάτερ με την εφησυχαστική «κάθαρση» της εκδίκησης (υποτίθεται της απόδοσης δικαιοσύνης) που μόνο σε αδιέξοδο μπορεί να οδηγήσει κάποιο θύμα (δεν υπάρχει ανεξιχνίαστος φόνος, ιδιαίτερα όταν διαπράττεται από «ερασιτέχνες»).

Προς τι δημιουργήθηκε αυτό το τηλεοπτικό προϊόν;

Ποια ικανοποίηση μπορεί να ένιωσαν οι δημιουργοί του;

Πόσο «ψυχαγωγικό» είναι να παρουσιάζεις με τόσο επιπόλαιο τρόπο έναν βιασμό με φόνο για τον οποίο ακόμα θρηνούν οι συγγενείς του θύματος;