Ο δάσκαλος των φυλακών θεματοφύλακας των δικαιωμάτων όλων των κρατουμένων

Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο για τα σχολεία των φυλακών διάβασα σήμερα το πρωί στο περιοδικό The Art of Crime, που εκδίδεται από το Εργαστήριο Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών της

Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με τίτλο Φυλακισμένα σχολεία. Συντάκτης του άρθρου ο Προϊστάμενος του 2ου Δημοτικού Σχολείου ΕΚΚΝ Αυλώνα, Δάσκαλος, κ. Νικόλαος Αρμένης.

Μπορείτε να διαβάσετε όλο το άρθρο διαδικτυακά http://theartofcrime.gr/φυλακισμένα-σχολεία/

Στο συγκεκριμένο άρθρο ο κ. Αρμένης παρουσιάζει τη λειτουργία των σχολείων των φυλακών -των φυλακισμένων σχολείων, όπως τα χαρακτηρίζει- και στη συνέχεια καταγράφει τα σοβαρά προβλήματα των σχολείων, ξεκινώντας με τη μη διερεύνηση των εκπαιδευτικών αναγκών των κρατουμένων, έτσι ώστε να ιδρυθούν δομές οι οποίες να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους.

Ο κ. Αρμένης θέτει ένα καίριο ερώτημα “Τελικά για ποιους είμαστε εκεί μέσα”; Η απάντησή του θεμελιώνεται σε άλλα ερωτήματα, στα οποία αξίζει να δώσουμε μεγάλη βαρύτητα, καθώς αναδεικνύουν ένα μείζον πρόβλημα που συνοψίζεται στη μη δυνατότητα όλων των κρατουμένων να πάνε στο σχολείο.

“Για τους ασφαλείς και γι’ αυτούς που μπορούν να καταλάβουν βαθυστόχαστες διαλέξεις και επιδείξεις υψηλής παιδαγωγικής, που θα είναι ήσυχοι όταν θα τους κάνεις μάθημα, που δε θα αντιμιλούν και δε θα είναι αντικοινωνικοί; […] Με τους υπόλοιπους τι γίνεται όμως;” ρωτάει, με έντονο προβληματισμό, ο κ. Αρμένης.

Στη συνέχεια του άρθρου ο κ. Αρμένης τονίζει ότι ο δάσκαλος οφείλει να είναι θεματοφύλακας των εκπαιδευτικών δικαιωμάτων όλων των κρατουμένων. Αυτή ακριβώς η θέση του κ. Αρμένη καταδεικνύει τη μεγάλη ευθύνη που έχει ένας δάσκαλος στις φυλακές απέναντι όμως σε όλους τους κρατούμενους και κυρίως, όπως διαπιστώνω από το άρθρο, απέναντι σε εκείνους τους κρατούμενους που μπαινοβγαίνουν στις φυλακές. Ο δάσκαλος έχει τη δύναμη, μέσω του εκπαιδευτικού του έργου, να σπάσει τον κύκλο της παρανομίας ώστε να μειωθούν οι υποτροπές. Αλλιώς ο κύκλος της υποτροπής δεν θα σπάσει. Το σχολείο μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό και ουσιαστικό ρόλο σε αυτό το σημείο.

Ομολογώ ότι με εντυπωσίασε και θα ήθελα να σταθώ στις λέξεις που χρησιμοποιεί ο κ. Αρμένης για το τι είναι αναγκαίο να συμβεί ώστε να σπάσει ο κύκλος της υποτροπής. Αναφέρθηκε στον “ανθρώπινο παράγοντα”, στο ουσιαστικό ενδιαφέρον, που αποπνέει η εκπαιδευτική δομή. Αυτό το πραγματικό “νοιάξιμο” για όλους τους κρατούμενους είναι, κατά την άποψη του κ. Αρμένη, το καθοριστικό στοιχείο ώστε να προσεγγιστεί η ομάδα των ανθρώπων που μπαινοβγαίνουν στις φυλακές.

“Ο ανθρώπινος παράγοντας, το «νοιάξιμο» που αποπνέει η εκπαιδευτική δομή, είναι το εργαλείο που θα σπάσει τον κύκλο της υποτροπής. Καλά τα προσόντα και τα επαγγελματικά εφόδια, αλλά πρώτα απ’ όλα πρέπει να προσεγγίσουμε αυτή τη συμπαγή ομάδα 10-15.000 ανθρώπων που μπαινοβγαίνουν στις φυλακές”, γράφει μεταξύ άλλων στον επίλογο του άρθρου του.

Πιστεύω ότι είναι εξαιρετικά κρίσιμο και σημαντικό να ακούσουμε πολύ προσεκτικά όσα πολύτιμα καταθέτουν οι άνθρωποι που βιώνουν καθημερινά την πραγματικότητα των φυλακών και αντιμετωπίζουν εκ των έσω τα προβλήματα. Συνεπώς, οι θέσεις τους έχουν πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα από όσους δεν ζούνε αυτή την πραγματικότητα. Τέλος, θα σταθώ στο επίθετο “ανθρώπινος” που, κατά την άποψή μου, μόνο ένας Δάσκαλος με αγάπη για τους μαθητές του, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει και να αναλύσει με τρόπο τόσο ολοκληρωμένο. Με λύπη μου διαπιστώνω ότι ο ανθρώπινος παράγοντας, το αληθινό ενδιαφέρον, δεν αξιοποιούνται όσο θα έπρεπε, ώστε να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα από όλες τις πλευρές της και όχι να βλέπουμε μονομερώς τις καταστάσεις και να “χρυσώνουμε το χάπι” στους εντός και εκτός φυλακής.

Συνοψίζοντας, η “ζωή των φυλακών” αποτελεί μια πολύ σκληρή πραγματικότητα. Τα σχολεία των φυλακών, σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο όπου ο χρόνος κυλάει πολύ διαφορετικά από τον χρόνο στην ελεύθερη κοινωνία, είναι πολύτιμα. Είναι όμως απαραίτητο να αξιοποιηθεί, σε πρακτικό επίπεδο, η σημαντική εμπειρία ανθρώπων που γνωρίζουν και έχουν τη δύναμη να βοηθήσουν ουσιαστικά, δίνοντας έμφαση στην ομάδα των υποτρόπων. Άλλωστε, κρατώ ένα πολύ θετικό μήνυμα από όσα γράφει ο κ. Αρμένης, ότι ακόμα και άνθρωποι που η κοινωνία μας τους θεωρεί, στερεοτυπικά, “χαμένες υποθέσεις”, μπορούν να αλλάξουν τη ζωή τους και να πετύχουν πράγματα που ονειρεύονται, εκτός παρανομίας.

Θα κρατήσω, επομένως, αυτά τα λόγια του κ. Αρμένη και θα υπογραμμίσω ότι οι ουσιαστικές αλλαγές μπορούν να πραγματοποιηθούν, εάν εμείς πρώτα και πάνω από όλα πιστέψουμε σε αυτές και πρωτίστως πιστέψουμε στον Άνθρωπο.

“Δεν αντιλαμβάνομαι τέτοιες νομοτέλειες όταν, δέκα χρόνια μετά, αποφυλακισμένος με αναζητά για να μου εξιστορήσει πως κάτι πέτυχε κι αυτός στη ζωή του”.

Αγγελική Καρδαρά

aggelikikardara.wordpress.com

_