ΙΜΙΑ 1996: Η νύχτα των ηρώων - Πόσο τους έχουμε ανάγκη σήμερα;

Τα γεγονότα είναι λίγο πολύ γνωστά. Από τις αρχές του 1996 εκδηλώθηκε ένοπλη αμφισβήτηση της Ελληνικής θαλάσσιας κυριαρχίας από την Τουρκία, με αφορμή την προσάραξη πλοίου στις
βραχονησίδες των Ιμίων. Κατά την διάρκεια της ολιγοήμερης αυτής κρίσης, οι δύο χώρες μετέφεραν ναυτικές στρατιωτικές δυνάμεις γύρω από τα Ίμια και τις ανέπτυξαν φτάνοντας κοντά στην ένοπλη σύρραξη. Τελικά με την παρέμβαση του ΝΑΤΟ και ΗΠΑ, η ένταση εκτονώθηκε και οι δύο χώρες απέσυραν τους στόλους τους.

Μοναδική θυσία στον βωμό αυτής της αποχώρησης ήταν το ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, που απονηώθηκε από τη φρεγάτα Ναυαρίνο για να διαπιστώσει την πληροφορία παρουσίας Τούρκων στη βραχονησίδα, όπου κατέπεσε κατά την επιστροφή του στη φρεγάτα και σκοτώθηκαν τα τρία μέλη του πληρώματος, ο Υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο Υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός.

Τα 22 χρόνια που μεσολάβησαν έως σήμερα δεν κατάφεραν να δώσουν πιο ζωντανό παράδειγμα αυταπάρνησης, θάρρους και αίσθησης καθήκοντος σε μια Ελλάδα που κατάφερνε να επιβιώσει σε ένα σαθρό κοινωνικό και πολιτικό σύστημα.

Λένε πως ο ήρωας δεν είναι πιο γενναίος από ένα συνηθισμένο άνθρωπο, αλλά πιο γενναίος για πέντε λεπτά περισσότερο. Τον κανόνα αυτό επιβεβαίωσαν και τα μέλη του πληρώματος. Πέρασαν στο πάνθεον της στρατιωτικής ιστορίας ως ήρωες. Όμως, ποιος είναι αυτός που καθορίζει ποιος είναι ήρωας και ποιος όχι; Υπάρχουν κριτήρια ηρωισμού, και πως αυτά καθορίζονται; Τελικά πόσο χρήσιμα είναι τα ηρωικά πρότυπα στην σημερινή εποχή της αμφισβήτησης και της παραφιλολογίας;

Κάποτε ο ήρωας εκφραζόταν με την φυσική δύναμη. Κάτω από τη λέξη ήρωες ήταν τα αρσενικά ιδεότυπα της Ελληνικής μυθολογίας όπως ο Αχιλλέας, ο Ηρακλής και τόσοι άλλοι χαρακτήρες της μυθολογίας. Στην σύγχρονη εποχή, το πρότυπο της σωματικής δύναμης απομονώνεται και καταρρίπτεται σταδιακά. Μέσα στο περιβάλλον των μεγάλων κρίσεων που ζούμε, γενναιότητα δε σημαίνει πια σωματική δύναμη, αλλά ψυχικά εφόδια για μπορέσεις να συνεχίσεις το δρόμο που έχεις επιλέξει υπό το θάρρος της γνώμης σου. Η αλήθεια είναι ότι σε πολλές φάσεις της ζωής μας καλούμαστε να αναμετρηθούμε με τον μικρό επαναστάτη μέσα μας, με αυτό το μικρό ήρωα που πρέπει να βρει το θάρρος να αφήσει μια σχέση, μια δουλειά, να ξεκινήσει από την αρχή σε μια ξένη χώρα ή να σταθεί στα πόδια του σε καιρούς οικονομικής κρίσης.

Ένα «όχι» που βγήκε από μια βαθιά πεποίθηση, είναι πολύ καλύτερο -και πιο μεγαλειώδες- από ένα «ναι» που ειπώθηκε για να ευχαριστήσει ή, χειρότερα, για να αποφύγει φασαρίες. Ο φόβος λοιπόν μπορεί να έχει κάποια χρησιμότητα, η δειλία όμως δεν έχει καμία. Δικαιώματα που δεν προκύπτουν από ένα καθήκον που επιτελέσαμε καλά, δεν αξίζουμε να τα έχουμε. Ένας άνθρωπος είναι τελικά το σύνολο των πράξεων του. Τι έχει κάνει, τι μπορεί να κάνει. Τίποτε άλλο.

Κάποια άτομα δεν μπορούν να ξεχωρίσουν εύκολα το καθήκον από τον ηρωισμό. Για ένα πιλότο του Πολεμικού Ναυτικού όμως τα πράγματα είναι πολύ ξεκάθαρα. Αγαπώντας την θάλασσα, όταν θα ερωτευθούν τον αέρα, δεν θα υπάρξει πισωγύρισμα. Μοιάζουν με αυτούς που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τον έρωτα από την αγάπη. Το καθήκον λοιπόν για αυτούς μοιάζει με την αγάπη. Αγαπούν την Ελλάδα, αγαπούν την Σημαία, τους συναδέλφους τους, υπηρετούν αυτό που ορκίστηκαν όποτε χρειαστεί, ακόμη και εάν είναι γραμμένο να δώσουν την ζωή τους. Αυτό είναι το καθήκον τους. Αυτό που αγαπούν.

Από την άλλη ο ηρωισμός είναι κάτι πέρα και πάνω από το καθήκον. Είναι αυτό που μπορεί να σε κάνει να ξεπεράσεις κάθε λογική, να αψηφήσεις κάθε κίνδυνο, να ζεις μόνο για τη στιγμή, να δώσεις τη ζωή σου για τους άλλους και για ότι αγαπάς. Και όπως όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ερωτευθούν, έτσι και όλοι οι πολεμιστές μπορούν να γίνουν ήρωες. Να κινδυνέψουν και να σκοτωθούν, για κάτι που αγαπούν παράφορα. Ονόμασέ το Πατρίδα, ονόμασέ το Τιμή, ονόμασέ το Συντροφικότητα, αυτό το «κάτι» έχει πολλά ονόματα.

Είναι λοιπόν δυνατόν να συμπεράνει κανείς πως η δυνατότητα χρησιμοποίησης των σημερινών ηρώων ως πρότυπα στην διδασκαλία της ηθικής μπορεί να έχει έναν σημαντικό κοινωνικό ρόλο και αποτέλεσμα στην Ελλάδα του σήμερα. Η υιοθέτηση συμπεριφορών όπως ο αλτρουισμός και η γενναιοψυχία μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για έναν πιο σημαντικό κοινωνικό ρόλο της νέας γενιάς. Ο τρόπος που θα υπερνικούν τις αντιξοότητες και τις καθημερινές συγκρούσεις μπορεί να είναι καταλυτικός παράγοντας στην ανάπτυξη σωστής ηγεσίας, ακεραιότητας και ευαισθησίας στις ανάγκες των άλλων.

Τέλος, ας μην ξεχνάμε την φράση του Στόκμαν στο έργο του Ιψεν «Ο εχθρός του λαού»:

“Κι ας σας λοιδορήσουν, όχι, όχι, μην υποχωρείτε. Θυμηθείτε πως κι όταν τα φώτα του κόσμου σβήσουν και σκοτάδι πυκνό και έρεβος στην οικουμένη πέσει, ένα κεράκι θα κάνει την διαφορά!”

Του Μανούσου Τραχαλάκη ΠΝ
Air Safety Investigator MSc

onalert.gr
_