Δέκα λέξεις που χρησιμοποιούνται διεθνώς και προέρχονται από τα αρχαία ελληνικά. Τις γνωρίζετε;

Ελληνικές λέξεις μπορούμε να συναντήσουμε σε όλες τις γλώσσες του κόσμου. Θυμόμαστε εξάλλου τον πρώην πρωθυπουργό και καθηγητή, Ξενοφώντα Ζολώτα, ο οποίος είχε εκφωνήσει δύο λόγους στην Ουάσιγκτον το 1957 και το 1959, οι οποίοι έμειναν μνημειώδεις, καθώς, παρόλο που εκφωνήθηκαν στα αγγλικά, η γλώσσα ήταν ελληνική.

Μάλιστα, το ακροατήριό του αποτελούσαν οι σύνεδροι της Διεθνούς Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και δεν αντιμετώπισαν τότε κανένα πρόβλημα στην κατανόηση του προφορικού κειμένου.

Υπάρχουν, όμως, και λέξεις τις οποίες θεωρούμε ξένες, αλλά έχουν τη ρίζα τους στην αρχαία ελληνική γλώσσα.

Αυτές λοιπόν τις λέξεις δανείσαμε στους ξένους και στο δικό τους λεξιλόγιο, αυτοί τις οικειοποιήθηκαν, με αποτέλεσμα να νομίζουμε και εμείς οι Έλληνες ότι είναι αγγλικές.

Ας δούμε, λοιπόν, ετυμολογικά μερικές από αυτές τις λέξεις. Πραγματικά θα εκπλαγείτε:

Turbo: Προέρχεται από την αρχαία ελληνική τύρβη που σημαίνει την κυκλική και ταραχώδη κίνηση. Εύκολα μπορεί να καταλάβει κανείς για ποιον λόγο καθιερώθηκε στα αγγλικά. Τύρβη, επίσης, ήταν και μια τοπική θρησκευτική εορτή προς τιμή του Διονύσου που περιελάμβανε έναν διθυραμβικό χορό.

Yes: Και αγγλικά να μην γνωρίζει κάποιος, το «yes» σίγουρα το ξέρει. Αυτό που ίσως δεν γνωρίζει είναι ότι προέρχεται από αρχαιοελληνικό μόριο «γε» που έχει μεγάλο σημασιολογικό εύρος, μέσα σε αυτό και το «βεβαίως». Το γε δίνει έμφαση στη λέξη που συνοδεύει και το συναντάμε συχνότατα στην ελληνιστική περίοδο.

Sponsor: Οι περισσότεροι θεωρούν ότι ο σπόνσορας είναι μια ελληνοποιημένη λέξη της αντίστοιχης αγγλικής. Η λέξη όμως προέρχεται από το ρήμα σπένδω και το ομμόριζο σπονδή που σημαίνουν «προσφέρω» και «προσφορά» αντίστοιχα.

Pause: Λέξη που προέρχεται από την ελληνική παῦσις και σημαίνει το «σταμάτημα». Η αγγλική λέξη διατήρησε αρκετά την ηχητική απόδοση της αντίστοιχης ελληνικής.

Carat: Η μονάδα μέτρησης των πολύτιμων λίθων έχει πιθανότατα ελληνική καταγωγή, καθώς προέρχεται από τη λέξη «κεράτιον» που κυριολεκτικά σημαίνει το μικρό κέρατο, παράλληλα όμως ήταν και η μονάδα μέτρησης για αντικείμενα μικρού βάρους (το 1/3 του οβολού).

Kiss: Η ετυμολογική της ιστορία είναι μάλλον περιπετειώδης και οι γλωσσολόγοι ερίζουν για το κατά πόσο η αγγλική λέξη kiss προέρχεται από το αρχαιοελληνικό ρηματικό τύπο «κυνέω» (μελλ. κῦσω) που σημαίνει «φιλώ». Υπάρχουν και μελετητές, όμως, που υποστηρίζουν ότι υπήρχε η κοινή ινδο-ευρωπαϊκή ρίζα Ku, την οποία οι λατινογενείς γλώσσες –και κατ’ επέκταση η αγγλική– χρησιμοποίησαν ως βάση για τις δικές τους λέξεις. Η θεωρία στηρίζεται στο γεγονός ότι η σημασία του φιλιού ήταν πρωτεύουσας θρησκευτικής σημασίας στη λατρεία όλων των λαών, εξ’ ου και η κοινή ρίζα.

Disaster: Aς βάλουμε και την αστρολογία στο παιχνίδι των λέξεων. Η αγγλική λέξη για την «καταστροφή» προέρχεται από το συνδυασμό των λέξεων dis (λατ.) και  ἀστήρ και έχει την έννοια της αναποδιάς που προέρχεται από τη δυσμενή θέση ενός πλανήτη.

Ajax: Η λέξη προέρχεται από την ελληνική «Αἴᾱς», το μυθικό ήρωα του Τρωικού Πολέμου. Και αν μπορούμε να καταλάβουμε γιατί μια ποδοσφαιρική ομάδα πήρε το όνομά της από έναν ήρωα, απορία προκαλεί η επιλογή του για να ονομαστεί ένα απορρυπαντικό.

Μarmalade: Η γνωστή σε όλους μας «μαρμελάδα», έλκει την καταγωγή της από το λατινικό melimelum, το οποίο προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις μέλι και μῆλον (δωρ. μᾶλον) που σημαίνει το «μήλο» αν και είχε ευρύτερη σημασία καθώς σήμαινε γενικά τα φρούτα, ειδικά τα εξωτικά. Το οξύ που χρησιμοποιήθηκε για τη διατήρηση των φρούτων τον 18ο αιώνα προερχόταν από άγουρα μήλα.

Mentor: Δεν θέλει μετάφραση στα ελληνικά, όλοι γνωρίζουμε τη σημασία του μέντορα. Αυτό που ίσως δεν θυμόμαστε είναι ότι ο Μέντωρ ήταν φίλος του Οδυσσέα και σύμβουλος του Τηλέμαχου, όπως διαβάζουμε στην «Οδύσσεια» του Ομήρου. Με αυτήν τη σημασία, του σοφού ανθρώπου, κάνει πλέον διεθνή καριέρα.

Πηγή: now24.gr