Τελικά ήταν υπερβολική η χρήση των δακρυγόνων εκ μέρους των αστυνομικών δυνάμεων;

1. Διαβάζουμε στα έντυπα και ηλεκτρονικά Μ.Μ.Ε… «Χρήση δακρυγόνων έκαναν οι δυνάμεις της αστυνομίας για να απωθήσουν τους συνταξιούχους που βρίσκονταν έξω από το Μέγαρο Μαξίμου». «Οι συνταξιούχοι επιχείρησαν να περάσουν προσπαθώντας ταυτόχρονα να ρίξουν, ωθώντας, τη μία κλούβα, η οποία ήταν παρατεταγμένη και οι αστυνομικοί προχώρησαν σε εκτεταμένη χρήση χημικών κατά των ηλικιωμένων διαδηλωτών». Επίσης… «Όπως έγινε γνωστό από πηγές του υπουργείου, ο κ. Τόσκας ζήτησε να διεξαχθεί με ταχύτατες διαδικασίες ή έρευνα, η οποία πραγματοποιείται πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, προκειμένου να εξακριβωθούν τα πραγματικά περιστατικά και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες εξελίχθηκαν τα γεγονότα, ώστε να αποδοθούν ευθύνες, όπου και αν υπάρχουν». Τα εν λόγω δημοσιεύματα συνοδεύονται και από αντίστοιχο φωτογραφικό υλικό.

2. Σε όλες τις χώρες του κόσμου οι αστυνομικές δυνάμεις κάνουν λάθη, αλλά μόνο εδώ οι παραλείψεις της αστυνομίας, αποτελούν το έναυσμα για την απαξίωση των θεσμών αστυνόμευσης, αντί για τον παραδειγματισμό προς βελτίωση των μεθόδων και πρακτικών δράσης. Συχνά η αστυνομία στην Ελλάδα γίνεται ο βολικός σάκος του μποξ για να κάνει επίδειξη γυμναστικής ο κάθε πικραμένος και να ικανοποιήσει τις δήθεν «προοδευτικές» ιδεοληψίες του. Ότι και να κάνει η αστυνομία, λάθος είναι. Δεν κάνει συλλήψεις. Απαράδεκτο. Κάνει συλλήψεις. Αίσχος. Απειλείται η ζωή ενός αστυνομικού και πυροβολεί στον αέρα. Απαράδεκτο. Πυροβολεί ο τοξικομανής τους αστυνομικούς και αυτοί απαντούν με πυροβολισμούς στον αέρα. Αίσχος. Αν οι αστυνομικοί σκότωναν τον τοξικομανή, θα μιλούσανε για ένα ακόμα «κρούσμα αυταρχισμού». Ο επαγγελματισμός του αστυνομικού απαιτεί να περιβάλλεται το έργο του και η δράση του με την υπόληψη και την αποδοχή της κοινωνίας.

3. Σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Δεοντολογίας (άρθρο 2 παρ. ε΄ του π.δ.254/2004) ο αστυνομικός… «για την τήρηση και εφαρμογή του νόμου χρησιμοποιεί κατ΄ αρχήν μη βίαια μέσα. Η προσφυγή στη βία επιτρέπεται μόνον όταν είναι απολύτως αναγκαία και στο μέτρο που προβλέπεται και απαιτείται για την εφαρμογή του νόμου. Τηρεί πάντοτε με απόλυτο σεβασμό τις αρχές της αναγκαιότητας, της προσφορότητας (καταλληλότητας) και της αναλογικότητας. Χρησιμοποιεί τα κατά το δυνατόν, ηπιότερα μέσα, αποφεύγοντας κάθε περιττή ενόχληση, σκληρότητα ή αδικαιολόγητη φθορά ιδιοκτησίας. Δεν προβαίνει σε καταχρηστική χρήση των χημικών και των άλλων διαθέσιμων μέσων και ιδιαίτερα εκείνων που ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβη στην υγεία των πολιτών». Για την κατανόηση (και εφαρμογή) της αρχής της αναλογικότητας ο καθηγητής Α. Μάνεσης έγραψε: «δεν μπορεί η αστυνομία να κυνηγάει τα σπουργίτια με κανόνια».

4. Η παραβίαση των αρχών της αναλογικότητας και της αναγκαιότητας, η οποία καταλήγει σε αυθαίρετη αστυνομική βία, τορπιλίζει τις σχέσεις Αστυνομίας – πολιτών, αφού ακυρώνει το ρόλο τους ως φρουρών των εννόμων αγαθών. Προπάντων, η αλόγιστη χρήση βίας καταγράφεται – ορισμένες φορές βέβαια καθ΄ υπερβολή – ως προδήλως μη προσήκουσα αστυνομική συμπεριφορά και στα Μ.Μ.Ε. με άμεσο αρνητικό αντίκτυπο στην κοινή γνώμη. Το γεγονός ότι τα επακολουθούντα δυσμενή σχόλια και η έντονα αρνητική προδιάθεση λειτουργούν στη συλλογική συνείδηση βάσει του γένους του δράστη, δηλαδή της ιδιότητάς του ως αστυνομικού και όχι βάσει του προσώπου του, έχει ως αποτέλεσμα να πλήττεται καίρια το κύρος του αστυνομικού θεσμού, καθώς και το αίσθημα ασφάλειας και εμπιστοσύνης που εξ ορισμού αυτός οφείλει να αποπνέει.

5. Κατά συνέπεια είναι γεγονός, ότι τα εν λόγω γεγονότα «καταστρέφουν» τόσο την καλή εικόνα της αστυνομίας, όσο και την εικόνα της Κυβέρνησης και το «κοινωνικό» προφίλ της. Πρέπει όμως να ξεφύγουμε από το επικοινωνιακό πεδίο και να δούμε τα πράγματα με ψυχραιμία, χωρίς προκαταλήψεις και ιδεοληπτικές εμμονές. Παραβιάσθηκαν οι αρχές της αναγκαιότητας και αναλογικότητας; Ήταν αναγκαία η χρήση δακρυγόνων; Είναι ήπιο μέσο η χρήση αυτών; Υπήρχαν άλλα ηπιότερα διαθέσιμα μέσα υπό τις επικρατούσες συνθήκες; Σε κάθε περίπτωση η πλήρης αποφυγή-απαγόρευση χρήσης των χημικών-δακρυγόνων είναι λάθος και μπορεί να αποβεί μοιραία.

κείμενο του αντιστράτηγου ε.α. Νίκου Μπλάνη

.