Κωνσταντίνος Χ. Γώγος: Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο και Ασυμβίβαστα

Η διαδικασία έκπτωσης ουδεμία σχέση ούτε με Οικονομικούς Εισαγγελείς, ούτε με τον Άρειο Πάγο, ούτε με τίποτα από ότι παρατηρούμε στην τηλεόραση τις τελευταίες ημέρες.

Η πολιτική επικαιρότητα των τελευταίων ημερών έχει βάλει στο προσκήνιο το βουλευτικό ασυμβίβαστο. Η μνήμη δυστυχώς είναι κοντή όταν αφορά πολιτικά ζητήματα, ωστόσο το συγκεκριμένο είναι νομικό και η νομολογία ισχύει για όλους και έχει διάρκεια.

Παρατηρείται ωστόσο μία προσπάθεια της αντιπολίτευσης για δημοσίευση γεγονότων. Κατανοώ το πολιτικό σκέλος αλλά αναρωτιέμαι πραγματικά αν γνωρίζουν και πέντε βασικά νομικά εκ του Συντάγματος συναγόμενα.

Ταυτόχρονα παρατηρείται μία διαδικασία μεταξύ Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου και Οικονομικών Εισαγγελέων και αναρωτιέται κανείς εύλογα αν το βουλευτικό ασυμβίβαστο είναι κυρίως Συνταγματικό ζήτημα ή ποινικό μιας και κανείς έως και σήμερα δεν έχει ασχοληθεί επί της ουσίας της υπόθεσης.

Προκειμένου να οριοθετήσουμε κάπως τη σκέψη μας αν και το νομικό ζήτημα είναι πολύ μεγαλύτερο από τη συγγραφή ενός άρθρου.


Τι ορίζει το Σύνταγμα για το βουλευτικό ασυμβίβαστο

Αρχικά το άρθρο 57 του Συντάγματος ορίζει τα βουλευτικά ασυμβίβαστα και συγκεκριμένα αναφέρει:


«1. Τα καθήκοντα του βουλευτή είναι ασυμβίβαστα με τα έργα ή την ιδιότητα του ιδιοκτήτη ή εταίρου ή μετόχου ή διοικητή ή διαχειριστή ή μέλους του διοικητικού συμβουλίου ή γενικού διευθυντή ή των αναπληρωτών τους επιχείρησης, η οποία:

α) Αναλαμβάνει έργα ή μελέτες ή προμήθειες του Δημοσίου ή παροχή υπηρεσιών προς το Δημόσιο ή συνάπτει με το Δημόσιο συναφείς συμβάσεις αναπτυξιακού ή επενδυτικού χαρακτήρα.

β) Απολαμβάνει ειδικών προνομίων.


γ) Κατέχει ή διαχειρίζεται ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό ή εκδίδει εφημερίδα πανελλήνιας κυκλοφορίας.

δ) Ασκεί κατά παραχώρηση δημόσια υπηρεσία ή δημόσια επιχείρηση ή επιχείρηση κοινής ωφέλειας.


ε) Μισθώνει για εμπορικούς λόγους ακίνητα του Δημοσίου.

Για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής με το Δημόσιο εξομοιώνονται οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, τα άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα κρατικά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, οι δημόσιες επιχειρήσεις, οι επιχειρήσεις των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και οι άλλες επιχειρήσεις τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος. Μέτοχος επιχείρησης που εμπίπτει στους περιορισμούς της παραγράφου αυτής είναι όποιος κατέχει ποσοστό του μετοχικού κεφαλαίου μεγαλύτερο του ένα τοις εκατό.


Με ειδικό νόμο μπορεί να καθορίζονται επαγγελματικές δραστηριότητες, πέραν αυτών που αναφέρονται στα προηγούμενα εδάφια, η άσκηση των οποίων δεν επιτρέπεται στους βουλευτές.

Η παράβαση των διατάξεων αυτής της παραγράφου συνεπάγεται έκπτωση από το βουλευτικό αξίωμα και ακυρότητα των σχετικών συμβάσεων ή πράξεων, όπως νόμος ορίζει.Βουλευτές που υπάγονται στις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της προηγούμενης παραγράφου οφείλουν, μέσα σε οκτώ ημέρες αφότου η εκλογή τους γίνει οριστική, να επιλέξουν με δήλωσή τους μεταξύ του βουλευτικού αξιώματος και των παραπάνω έργων ή ιδιοτήτων. Αν παραλειφθεί αυτή η εμπρόθεσμη δήλωση, εκπίπτουν αυτοδικαίως από το αξίωμα του βουλευτή.
Βουλευτές που αποδέχονται οποιαδήποτε από τις ιδιότητες ή τα έργα που αναφέρονται σε αυτό ή στο προηγούμενο άρθρο και που χαρακτηρίζονται ότι αποτελούν κώλυμα για την υποψηφιότητα βουλευτή ή ότι είναι ασυμβίβαστα με το βουλευτικό αξίωμα, εκπίπτουν από το αξίωμα αυτό, όπως νόμος ορίζει.
Ειδικός νόμος ορίζει τον τρόπο με τον οποίο συνεχίζονται ή εκχωρούνται ή διαλύονται συμβάσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 και έχουν αναληφθεί από βουλευτή ή από επιχείρηση στην οποία αυτός μετείχε πριν από την απόκτηση της βουλευτικής ιδιότητας ή με ασυμβίβαστη προς το αξίωμά του ιδιότητα».

Αναφέρονται επομένως πολύ συγκεκριμένα τα έργα εκείνα τα οποία συνιστούν ασυμβίβαστα και δίνεται προθεσμία 8 ημερών για να επιλέξουν ανάμεσα στη βουλευτική ιδιότητα ή τις δραστηριότητες που είχαν μέχρι τότε. Μάλιστα μετά την παρέλευση των 8 ημερών και τη μη παύση των παραπάνω έργων έρχεται αυτοδικαίως η έκπτωση από το βουλευτικό αξίωμα.

Παράλληλα, στο άρθρο 100 του Συντάγματος αναφέρεται:

«1. Συνιστάται Aνώτατο Eιδικό Δικαστήριο στο οποίο υπάγονται:

α) H εκδίκαση ενστάσεων κατά το άρθρο 58.

β) O έλεγχος του κύρους και των αποτελεσμάτων δημοψηφίσματος που ενεργείται κατά το άρθρο 44 παράγραφος 2.

γ) H κρίση για τα ασυμβίβαστα ή την έκπτωση βουλευτή, κατά τα άρθρα 55 παράγραφος 2 και 57.

δ) H άρση των συγκρούσεων μεταξύ των δικαστηρίων και των διοικητικών αρχών ή μεταξύ του Συμβουλίου της Eπικρατείας και των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων αφενός και των αστικών και ποινικών δικαστηρίων αφετέρου ή, τέλος, μεταξύ του Eλεγκτικού Συνεδρίου και των λοιπών δικαστηρίων.

ε) H άρση της αμφισβήτησης για την ουσιαστική αντισυνταγματικότητα ή την έννοια διατάξεων τυπικού νόμου, αν εκδόθηκαν γι’ αυτές αντίθετες αποφάσεις του Συμβουλίου της Eπικρατείας, του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου.

στ) H άρση της αμφισβήτησης για το χαρακτηρισμό κανόνων του διεθνούς δικαίου ως γενικά παραδεγμένων κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 28.

Στο άρθρο 39 του Κώδικα περί Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου ορίζεται: «1. Το Ειδικόν Δικαστήριον αποφαίνεται επι αμφισβητήσεων, αναφερομένων εις την έκπτωσιν βουλευτών, εις τας υπο των άρθρων 55 παρ. 2 και 57 του Συντάγματος προβλεπομένας περιπτώσεις, κατ` αίτησιν: α) παντός βουλευτού, συμπεριλαμβανομένου και εκείνου δια τον οποίον εδημιουργήθη η αμφισβήτησις, β) του δικαιουμένου να καταλάβη την, συνεπεία της εκπτώσεως του βουλευτού, κενουμένην βουλευτικήν έδραν και γ) παντός εκλογέως εγγεγραμμένου εις τους εκλογικούς καταλόγους της εκλογικής περιφερείας εις την οποίαν εξελέγη ο περί ου η αμφισβήτησις βουλευτής.
Διάδικοι εις την δια της υποβολής της αιτήσεως εγερθείσαν δίκην είναι ο αιτών και ο καθ` ου η αίτησις βουλευτής.
Επιφυλασσομένης της διατάξεως του άρθρου 10 παρ. 2, κεκυρωμένον αντίγραφον της αιτήσεως μετά της πράξεως ορισμού δικασίμου κοινοποιείται επιμελεία του γραμματέως του Ειδικού Δικαστηρίου και εις τον Πρόεδρον της Βουλής».

Κατόπιν όλων αυτών επομένως οποιοσδήποτε εκλογέας εγγεγραμμένος στους καταλόγους της περιφέρειας εκλογής του βουλευτή μπορεί να καταθέσει αίτηση στο ΑΕΔ προκειμένου να εξετάσει και αν κρίνει να αποφασίσει την έκπτωση λόγω παραβίασης του ασυμβίβαστου.

Άρα επομένως η διαδικασία έκπτωσης ουδεμία σχέση ούτε με Οικονομικούς Εισαγγελείς, ούτε με τον Άρειο Πάγο, ούτε με τίποτα από ότι παρατηρούμε στην τηλεόραση τις τελευταίες ημέρες.

Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφέρω πως χαρακτηριστική για την ιστορία του ΑΕΔ υπήρξε η απόφαση 11/2003ΑΕΔ, η οποία μάλιστα μνημονεύθηκε πολλάκις κατά το παρελθόν στη Βουλή.

Είναι άξιος απορίας επομένως: είναι κρισιμότερο για τη πολιτική ζωή του τόπου και για τη Δημοκρατία να ποστάρονται στο facebook σελίδες από τη Διαύγεια ή να κατατεθεί επίσημη αίτηση στο ΑΕΔ για τη διερεύνηση της τυχόν έκπτωσης Βουλευτών του Ελληνικού Κοινοβουλίου;; Δε ξέρουν τη διαδικασία ή δε θέλουν να το κάνουν;

* Κωνσταντίνος Χ. Γώγος, Δικηγόρος Αθηνών

Πηγή: dikastiko.gr