Μιχάλης Λώλης: Οι "θεματοφύλακες" είναι μια βίαιη, ένοπλη ακροδεξιά οργάνωση

Δημοσιεύουμε ανάρτηση τού Μιχάλη Λώλη: Το άρθρο 120 του Συντάγματος μπορεί να ενεργοποιηθεί, όπως επικαλούνται οι «θεματοφύλακες του Συντάγματος»;

Η απάντηση είναι σαφώς αρνητική, αλλά ας δούμε γιατί πρόκειται απλά για μια βίαιη, ένοπλη ακροδεξιά οργάνωση που δεν έχει κανένα συνταγματικό και πάνω από όλα ηθικό έρεισμα.

Η ακροδεξιά παρακρατική ομάδα που έχει αυτοανακηρυχθεί υπερασπίστρια του ελληνικού συντάγματος, τα 2.000 ως τώρα μέλη της οποίας υπογράφουν «Ιερή δήλωση ενεργοποιήσεως και εφαρμογής του άρθρου 120 του Συντάγματος και καταγγελία κατά των εις βάρος του λαού και του έθνους διαπραχθέντων κακουργημάτων» και περιλαμβάνει ακόμη αναφορές στη Συμφωνία των Πρεσπών και το προσφυγικό, με αφορμή τα μέτρα εμβολιασμού και της πανδημίας. Ακραίοι αρνητές που καλούν τους πολίτες σε κατάλυση του κοινοβουλίου, ένοπλη δράση ακόμα και εκτελέσεις.

Η ακροτελεύτια, όπως τη ξέρουμε όσοι έχουμε διδαχθεί Συνταγματικό Δίκαιο, διάταξη του Συντάγματος, αλλιώς το άρθρο 120 παρ.4 Σ, ορίζει: «Η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία».

Αν εξαιρέσει κανείς μερικές αναφορές σε εγχειρίδια Συνταγματικού Δικαίου, η διάταξη αυτή δεν αναλύθηκε μέχρι σήμερα συστηματικά. Αυτό βέβαια είναι παρήγορο μιας και η επιστήμη του Συνταγματικού Δικαίου, που έχει να κάνει με τον καταστατικό και θεμελιώδη νόμο, κατεξοχήν δυναμικό, καλείται κυρίως να ερευνήσει υπαρκτά εξελισσόμενα ζητήματα και όχι τόσο τις εφεδρικές διατάξεις, όπως αυτή του άρθρου 120 παρ. 4, που ρυθμίζει το απευκταίο, το δικαίωμα και καθήκον αντίστασης κατά της επιχειρούμενης βίαιης κατάλυσης του Συντάγματος. Να όμως που προέκυψε η ανάγκη, κατά την σαραντάχρονη και πλέον λειτουργία τον Συντάγματος του 1975 και αυτό δεν είναι καθόλου παρήγορο.

Το δικαίωμα αντίστασης λοιπόν είναι, ένα εξαιρετικά ακανθώδες θέμα, αφού αποτελεί αντικείμενο μελέτης πολλών κλάδων της επιστήμης, της πρακτικής φιλοσοφίας (ηθική – φιλοσοφία του δικαίου), της θεολογίας, της πολιτικής, της ιστορίας και φυσικά της νομικής και ειδικότερα του Συνταγματικού δικαίου.

Σύμφωνα με το άρθρο 120 του Συντάγματος θεσπίζεται το δικαίωμα αλλά και η υποχρέωση αντίστασης ως μορφή συνταγματικού πατριωτισμού που επιτρέπει τη χρήση κάθε μέσου, ακόμα και της βίας. Προϋπόθεση όμως για την ενεργοποίηση του άρθρου αυτού είναι η προσπάθεια βίαιης κατάλυσης του Συντάγματος δηλαδή η πλήρης απενεργοποίηση του κανονιστικού και εγγυητικού περιεχομένου του.

Δεν αποτελεί κατάλυση η παραβίαση συνταγματικών άρθρων για την οποία υπάρχει η ασφαλιστική δικλείδα του ελέγχου συνταγματικότητας των νόμων, ούτε η υποχώρηση κάποιων δικαιωμάτων, ούτε η εκχώρηση κυριαρχίας μέσω διεθνών συνθηκών, ούτε η αναστολή διατάξεων λόγω κατάστασης εκτάκτου ανάγκης. Η βίαιη κατάλυση που δικαιολογεί αντίσταση με κάθε μέσο αναφέρεται σε περιπτώσεις όπου τα θεσμικά αντίβαρα δεν μπορούν να λειτουργήσουν. Κάτι που σήμερα δε συμβαίνει.

Τα ζητήματα λοιπόν που επικαλείται η Ιερή Δήλωση των θεματοφυλάκων του Συντάγματος δεν στοιχειοθετούν απόπειρα βίαιης κατάλυσης του πολιτεύματος, αλλά είναι θέματα που ανήκουν στη σφαίρα της πολιτικής αντιπαράθεσης, της δικαστικής οριοθέτησης και των εξισορροπήσεων που επιτυγχάνονται μέσω των θεσμικών αντίβαρων.

Επίσης, το Σύνταγμα στο άρθρο 120 δεν καθιερώνει δικαίωμα στην οπλοφορία. Το «κάθε μέσο» που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο πολίτης σε περίπτωση βίαιης κατάλυσης του πολιτεύματος δεν δίνει βάση για την προληπτική προμήθεια όπλων, σε περίπτωση μιας βίαιης κατάλυσης του Συντάγματος. Ούτε μια πιο διασταλτική ερμηνεία του δικαιώματος και της υποχρέωσης αντίστασης δεν θα μπορούσε να συναρτήσει τον συνταγματικό πατριωτισμό με το δικαίωμα στην οπλοκατοχή.

Καθίσταται σαφές ότι η αντίσταση συναρτάται με την τήρηση του Συντάγματος, όχι με την παραβίασή του. Θα ήταν αδιανόητο το δίκαιο να επιβάλλει την αντίσταση ως καθήκον, εάν αυτή στρεφόταν εναντίον του δικαίου.

Η αντίσταση του άρθρου 120 παρ. 4 του Συντάγματος κατοχυρώνεται ως δικαίωμα μόνο υπό την προϋπόθεση ότι επιχειρείται βίαιη κατάλυση του Συντάγματος. Υπό ομαλές συνταγματικές συνθήκες το δικαίωμα αδρανεί και ενεργοποιείται μόνον προ της καταλύσεως του Συντάγματος. Αντίθετα με τα άλλα συνταγματικά δικαιώματα που ασκούνται υπό ομαλές συνθήκες και αδρανούν σε εξαιρετικές περιστάσεις, όταν ανασταλούν βάσει του δικαίου της ανάγκης, όπως για παράδειγμα είναι μια πανδημία. Ως κατάλυση του Συντάγματος νοείται μια πράγματι ακραία και εξαιρετική κατάσταση για το δίκαιο, αφού πρόκειται για το τερματισμό του βίου του. Επιπλέον, η διάταξη περιλαμβάνει κατάλυση του Συντάγματος με τη βία. Δηλαδή η κατάλυση χωρίς βία, δεν ενεργοποιεί αντίσταση του άρθρου 120 του Συντάγματος.

Η Επιστήμη δίνει μάχη κατά της πανδημίας και τα πάει περίφημα και μαζί της όσοι την σεβόμαστε και την ακολουθούμε ενστερνιζόμενοι τις επιταγές της. Το φόβο, την ανοησία και το μίσος όσων τάσσονται ενάντια των μέτρων κατά της πανδημίας και αρνούνται τον εμβολιασμό στη πλειοψηφία άνθρωποι ακραίοι, χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και διανόησης, θρησκόληπτοι και εθνικιστές η επιστήμη αποτυγχάνει και αναρωτιέμαι πως μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε;

Ίσως καλό είναι οι κρατούντες την εξουσία ας θεωρούν την αντίσταση ως νόμιμη και ο λαός ως παράνομη, έτσι ώστε οι μεν να μη δίνουν αφορμή για αντίσταση και ο δε να μην καταφεύγει στην αντίσταση.