Ξεκαθαρίζει σταδιακά το τοπίο στην οδική ασφάλεια με τα στοιχεία να αποδίδουν την όποια μείωση παρατηρήθηκε στους θανάτους στην άσφαλτο αποκλειστικά και μόνο στα μέτρα περιορισμού της κινητικότητας λόγω των υγειονομικών συνθηκών. Η ενθαρρυντική πρωτιά την οποία κατέλαβε η χώρα, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση σε θανάτους από τροχαία ατυχήματα τη δεκαετία 2010-2020 μεταξύ των Ευρωπαίων εταίρων της, έδωσε τη θέση της σε σημαντική αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων με την άρση των αυστηρών περιορισμών στις μετακινήσεις. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα κατάφερε να περιορίσει τους νεκρούς στην άσφαλτο κατά 54% (σε πολύ υψηλότερο ποσοστό από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που «έκλεισε» στο 36%) την τελευταία δεκαετία, ο περασμένος Απρίλιος απεδείχθη ιδιαίτερα ανησυχητικός καθώς η αύξηση στα τροχαία ατυχήματα ξεπέρασε το 140%. Ειδικότερα, τον περασμένο Απρίλιο έχασαν τη ζωή τους 35 άτομα καταγράφοντας αύξηση 52,2% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2020, ενώ οι βαριά τραυματίες ανήλθαν σε 36 (αύξηση 28,6%) και οι ελαφρά τραυματίες ήταν 790, κατά 146,9% περισσότεροι από τον περυσινό Απρίλιο. Συνολικά, αύξηση 140,7% σημείωσαν τα τροχαία ατυχήματα, που συνέβησαν σε ολόκληρη τη χώρα και προκάλεσαν τον θάνατο ή τον τραυματισμό ατόμων, τον περασμένο Απρίλιο σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2020, και ανήλθαν σε 751.
Ανησυχητική είναι η εικόνα που διαμορφώνουν τα στοιχεία της
ΕΛΣΤΑΤ και για τον περασμένο Ιούνιο, κατά τη διάρκεια του οποίου σημειώθηκαν
15% περισσότερα τροχαία ατυχήματα (1.033 έναντι 898 τον Ιούνιο του 2020) που
προκάλεσαν τοv θάνατο ή τον τραυματισμό ατόμων. Το παραπάνω διάστημα 48
άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους (50 νεκροί τον Ιούνιο του 2020), 65 τραυματίστηκαν
βαριά (έναντι 56) και 1.150 ελαφρά (έναντι 1.042 τον Ιούνιο του 2020). Τη
μερίδα του λέοντος στον συνολικό αριθμό τροχαίων ατυχημάτων διατήρησε η Αττική
τον περασμένο Ιούνιο με 52,7%, ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία (19,8%), ενώ το
27,1% των θανάτων στην άσφαλτο καταγράφηκε στην Αττική, ακολουθούμενη από την
Πελοπόννησο (22,9%).
Οι πρωτοφανείς και ακραίες υγειονομικές εξελίξεις του 2020
μπορεί να οδήγησαν σε ορισμένες αλλαγές στην κατάταξη των χωρών σε ευρωπαϊκό
επίπεδο, όσον αφορά το ποσοστό θανάτων από τροχαία δυστυχήματα, ωστόσο οι
ασφαλέστεροι δρόμοι εξακολουθούν να βρίσκονται στη Σουηδία (18 θάνατοι ανά
εκατομμύριο κατοίκων), ενώ η Ρουμανία (85 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκων)
κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό το 2020. Ο μέσος όρος της Ε.Ε. ήταν 42 θάνατοι
ανά εκατομμύριο κατοίκων. Ο στόχος της Ε.Ε. ήθελε τις ευρωπαϊκές χώρες να
περιορίζουν τα τροχαία ατυχήματα κατά 50% σε βάθος δεκαετίας. Μόνο η Ελλάδα
υπερέβη τον στόχο, καταγράφοντας το διάστημα 2010-2020 μείωση 54% στα τροχαία,
ακολουθούμενη από την Κροατία (44%), την Ισπανία (44%), την Πορτογαλία (43%),
την Ιταλία (42%) και τη Σλοβενία (42%).
Συνολικά, εννέα κράτη-μέλη κατέγραψαν μείωση κατά 40% ή περισσότερο.
Σημειώνεται ότι στην πλειονότητά τους πρόκειται για χώρες που διατηρούν υψηλά
ποσοστά τροχαίων ατυχημάτων, με αποτέλεσμα η μεγάλη μείωση να καθίσταται
ευκολότερη και επιτακτικότερη ταυτόχρονα.
Τα όρια ταχύτητας
Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
Μεταφορών (ETSC – European Transport Safety Council) η μείωση του όγκου της
κυκλοφορίας, ως αποτέλεσμα της πανδημίας COVID-19, είχε σαφή αντίκτυπο, αν και
μη μετρήσιμο, στον αριθμό των θανάτων από τροχαία δυστυχήματα. Ωστόσο, σε
αρκετές χώρες η μείωση δεν είναι τόσο εντυπωσιακή, ενώ υπάρχουν μετρήσιμα
δεδομένα που κάνουν λόγο για λιγότερα ατυχήματα με αυξημένη όμως σφοδρότητα
κατά τη διάρκεια των lockdowns σε παγκόσμιο επίπεδο. «Τα στοιχεία σε ορισμένες
χώρες της Ε.Ε. υποδηλώνουν επίσης αυξημένη διάθεση ανάληψης κινδύνου, ιδίως
υπέρβαση του ορίου ταχύτητας, σε περιόδους κατά τις οποίες είχαν επιβληθεί
μέτρα εγκλεισμού», αναφέρει χαρακτηριστικά το ETSC σε σχετική έκθεσή του.
Την ίδια στιγμή, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι καταγράφεται
ένας συσχετισμός μεταξύ των οδηγών που επιδεικνύουν παραβατική συμπεριφορά και
των ατόμων που αδιαφορούν για τα μέτρα υγειονομικής προστασίας. Σύμφωνα με
πρόσφατη έρευνα (Ευρωπαϊκό Βαρόμετρο Υπεύθυνης Οδήγησης 2021 – Ινστιτούτο IPSOS)
το 78% των Ελλήνων οδηγών που δεν τηρεί τους κανόνες του ΚΟΚ, ακολουθεί
ταυτόσημη πρακτική ως προς τους κανόνες υγιεινής, με τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό
δείκτη να βρίσκεται στο 77%.
Ο πρωταρχικός λόγος για τη μη τήρηση των κανόνων είναι ίδιος τόσο για το υγειονομικό πλαίσιο όσο και για το οδικό.
Η πρόληψη στο επίκεντρο του νέου ΚΟΚ
Κοινό τόπο μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων αποτελεί το
γεγονός ότι η πρόληψη συνιστά το βασικό όπλο στη μάχη για την ενίσχυση της
οδικής ασφάλειας. Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση σε συνδυασμό με επαρκή
αστυνόμευση αποτελούν κατά διεθνή ομολογία τα αποτελεσματικότερα μέτρα που
μπορεί να λάβει ένα κράτος για να περιορίσει τον αριθμό των θανάτων στην
άσφαλτο. Με την πλειονότητα των δυνάμεων να επικεντρώνεται στις αλλαγές του
Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και την ψηφιοποίηση των διαδικασιών εφαρμογής του, το
υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών βρίσκεται προ των πυλών ψήφισης ενός νέου
πλαισίου κανόνων που θα διέπουν την οδική κυκλοφορία. Ο νέος ΚΟΚ θα βασίζεται
σε νέο μοντέλο καταστολής της παραβατικότητας, ενώ θα διέπεται από διαφορετική
φιλοσοφία, όπως σημειώνουν στελέχη του υπουργείου. Σύμφωνα με πληροφορίες,
προβλέπει ποινές χαμηλών χρηματικών προστίμων, ενώ θα δοθεί έμφαση στις
βασικότερες, πιο επικίνδυνες παραβάσεις που σημειώνονται στους δρόμους, και
οδηγούν σε σοβαρούς τραυματισμούς και θανάτους. Η υπερβολική ταχύτητα, η μη
χρήση ζώνης ασφαλείας από όλους τους επιβαίνοντες ενός οχήματος, η μη χρήση
κράνους από αναβάτη και συνεπιβάτη μοτοσικλέτας, η οδήγηση υπό την επήρεια
αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών και η χρήση του κινητού τηλεφώνου κατά τη διάρκεια
της οδήγησης, είναι οι παραβάσεις που μπαίνουν στο στόχαστρο.
Ετσι, ο νέος ΚΟΚ θα περιλαμβάνει την κατηγοριοποίηση των
παραβάσεων σύμφωνα με τον βαθμό επικινδυνότητας αλλά και συχνότητας, καθώς και
τον διαχωρισμό των κυρώσεων με κριτήριο την οδηγική συμπεριφορά και την
κατάσταση του οχήματος. Το νέο πλαίσιο οδικών κανόνων φαίνεται ότι υιοθετεί,
όπως πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, τον περιορισμό του ορίου ταχύτητας σε
κατοικημένες περιοχές στα 30 χλμ./ώρα από 50 χλμ./ώρα που ισχύει σήμερα. Το
υπουργείο Υποδομών επικεντρώνεται στη διασφάλιση της επιβολής και της είσπραξης
των προστίμων, μέσω της ψηφιοποίησης μέρους της διαδικασίας. Πρόκειται να
καθιερωθεί ηλεκτρονική διαδικασία για την παρακολούθηση των παραβάσεων του ΚΟΚ.
Με αυτόν τον τρόπο θα παρέχεται η δυνατότητα άμεσης ενημέρωσης της Τροχαίας για
την οδηγική συμπεριφορά των οδηγών, ώστε σε περίπτωση παράβασης οι δυνάμεις της
Τροχαίας να γνωρίζουν εάν ένας οδηγός είναι «πρωτάρης» ή «συστηματικός»
παραβάτης. Η ηλεκτρονική καταγραφή των δεδομένων επιτρέπει τη συλλογή
στατιστικών στοιχείων για το είδος και τη συχνότητα της παραβατικότητας των
Ελλήνων οδηγών, που στη συνέχεια θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη λήψη
ανάλογων μέτρων.
Παράλληλα, η νέα μέθοδος του point system θα διαμορφωθεί σε
συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με στόχο τον συνολικό
ανασχεδιασμό του ώστε ο παραβάτης να γνωρίζει ότι οι προβλεπόμενοι πόντοι θα
καταγράφονται μέσα σε εύλογο χρόνο.
Αλεξάνδρα Κασσίμη
0 Σχόλια