Κυβερνοασφάλεια και εκπαίδευση σε μια σύγχρονη κοινωνία - Στόχοι και προτεραιότητες

Γράφει ο Γιώργος Παπαπροδρόμου

Ποια θα πρέπει να είναι η στόχευση ενός εκπαιδευτικού συστήματος γύρω από την ευαισθητοποίηση – ενημέρωση όλων των ανθρώπων στα θέματα κυβερνοασφάλειας;
Η διαμορφωμένη από την τεχνολογική εξέλιξη πραγματικότητα έχει αναδείξει τις νέες προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας ως ανθρώπινη κοινωνία CITATION Emi21 \p 30-35 \l 1033 (Franco, et al., 2021, pp. 30-35).  Όσο οι τεχνολογικές καινοτομίες προχωρούν, διαμορφώνοντας την εποχή της 4^ης Βιομηχανικής Επανάστασης, τόσο επαναπροσδιορίζονται νέες, απρόβλεπτες και αλληλένδετες ευπάθειες και τρωτότητες[1].
Συνδεδεμένοι όσο ποτέ, μέσα από δισεκατομμύρια συσκευών και πληροφοριακών  συστημάτων, είμαστε μπροστά σε διαρκείς προκλήσεις και κινδύνους, με αποτέλεσμα άτομα, κοινωνίες, επιχειρήσεις και κυβερνήσεις να δοκιμάζονται καθημερινά.
Από την άλλη, μια άλλη πραγματικότητα, εικόνα της υπάρχουσας κοινωνικής ανισότητας, δείχνει ένα σημαντικό αριθμό συνανθρώπων μας να μην συμμετέχει σε αυτήν, αφού λείπουν οι βασικοί πόροι και τα μέσα επιβίωσης. Ο βαθμός συνδεσιμότητας (connectivity) πλέον καθορίζει τη νέα γεωπολιτική τάξη CITATION Gau19 \p 3 \l 1032 (Gaub, 2019, p. 3).
Με ζητούμενο πάντοτε την ανάγκη επιβίωσης των κοινωνιών μας, οι στόχοι της αειφόρου ανάπτυξης που κάθε τόπος και χώρα δικαιούται να έχει, περιλαμβάνουν προτεραιότητες, όπως αυτές της εκπαίδευσης και της κυβερνοασφάλειας.
Ποιες απαντήσεις καλείται σήμερα να δώσουν τα διάφορα εκπαιδευτικά συστήματα και οι θεσμοί στο ζήτημα Κυβερνοασφάλεια;
Ποια θα πρέπει να είναι η στόχευση ενός εκπαιδευτικού συστήματος γύρω από την ευαισθητοποίηση – ενημέρωση όλων των ανθρώπων στα θέματα κυβερνοασφάλειας;
Τα παραπάνω ερωτήματα δεν μπορούν να είναι αποκομμένα αφενός από το πλαίσιο στρατηγικής κυβερνοασφάλειας που κάθε χώρα έχει αναπτύξει (ή σκέφτεται να αναπτύξει) και αφετέρου από την στρατηγική και το όραμα μια χώρας συνολικά (όπου η παιδεία, ο πολιτισμός και η εκπαίδευση προτεραιοποιούνται, αντίστοιχα).
Οι διαρκείς ανάγκες για την απόκτηση των απαραίτητων ψηφιακών δεξιοτήτων (digital skills) έτσι ώστε να μην υπάρχουν ψηφιακά αναλφάβητοι (digital Literacy) αλλά και οι προσπάθειες πρόληψης (ευαισθητοποίησης – ενημέρωσης) και μείωσης του κυβερνοεγκλήματος, ως μέρος του οργανωμένου εγκλήματος, που απειλούν τις κοινωνίες μας CITATION Eur20 \l 1032  (Europol, 2020).
Απώτερος στόχος μιας πολιτικής κυβερνοασφάλειας μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να είναι η δημοκρατία και η θωράκιση της και η προστασία και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Σ ένα σχολείο που δεν θα αρκείται σε στείρα, απρόσωπα και τυποποιημένα πακέτα γνώσεων αλλά θα αναπτύσσει την κριτική σκέψη  και τις γνώσεις  εκείνες που θα οδηγούν στην ανθρωποκεντρική χρήση των νέων τεχνολογιών.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο ανθρώπινος παράγοντας είναι εκείνος που είναι καθοριστικός και ταυτόχρονα ευάλωτος στο ζήτημα της ασφάλειας στον κυβερνοχώροCITATION San19 \p 193 \l 1032  (Santos, 2019, p. 193).
Η χρονική στιγμή της υγειονομικής κρίσης με πανδημικά χαρακτηριστικά έφερε στο προσκήνιο για όλες τις χώρες δυο κρίσιμες έννοιες, όπως η τηλεκπαίδευση και η τηλεργασία, δοκιμάζοντας τα όρια της κοινωνικού μας ρόλου, που μας θέλει αριστοτελικά να είμαστε φύσει και θέσει κοινωνικά όντα (όπου δεν υπάρχει η  έννοια της απόστασης).
Κινούμενη μέσα σε αυτό το χωροχρονικό περίγραμμά, η ελληνική πραγματικότητα αναζητά το βηματισμό της, σε μια περίοδο που μετασχηματίζεται ψηφιακά η Ευρώπη, με προοπτική να γίνει η Τρίτη οικονομική δύναμη στον πλανήτηCITATION Gau19 \p 13 \l 1033  (Gaub, 2019, p. 13).
Φυσικά, οι μέχρι τώρα δείκτες δεν επιτρέπουν εφησυχασμό και αισιοδοξία αφού θα πρέπει πάρα πολλά βήματα να γίνουν ακόμη, για να κερδηθεί το χαμένο, από την συσσώρευση της απραξίας και της ολιγωρίας του παρελθόντος, έδαφος.
Ενδεικτικά να αναφέρουμε την προτελευταία θέση της χώρας μας στον Δείκτη για την Ψηφιακή Οικονομία και Κοινωνία (DESI – Digital Economy and Society Index)[2] στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την 77^η θέση στον Παγκόσμιο Δείκτη για την Κυβερνοασφάλεια (GCI- Global Cybersecurity Index)[3].
Αυτό θα πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα τους εμπλεκόμενους φορείς, οι οποίοι θα πρέπει με ειλικρινή διάθεση, ομοθυμία, εμπιστοσύνη και κυρίως όρεξη για δουλειά να ανατρέψουν αυτή την εικόνα.
Να στηριχθεί η προσπάθεια της εκπαιδευτικής και επιστημονικής κοινότητας με μέσα και πόρους, η δυνατότητα σύνδεσης και πρόσβασης στο διαδίκτυο να μεγιστοποιηθεί, μέσα από ειδικά κίνητρα.
 Τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης θα πρέπει να επικαιροποιηθούν και να προσαρμοσθούν στις νέες απαιτήσεις CITATION Sir19 \p 137 \l 1032 (Sirimanne, et al., 2019, p. 137).
Επίσης, η μελέτη των εκπαιδευτικών συστημάτων χωρών με υψηλό δείκτη κυβερνοασφάλειας, η αξιοποίηση νέων παιδαγωγικών μεθόδων και καλών πρακτικών και η ανάληψη μια πρωτοβουλίας για την εκπαίδευση στην Κυβερνοσφάλεια[4] θα ήταν επιλογές προς την σωστή κατεύθυνση.
Όμως τίποτα από τα παραπάνω δεν θα είναι εφικτό, δίχως την αξιοποίηση όλων των ανθρώπινων πόρων της εκπαίδευσης και της κοινωνίας γενικότερα, αφού η τεχνολογία από μόνη της δεν δίνει προς το παρόν (κι ευτυχώς) αυτοματοποιημένες λύσεις.
Η στήριξη τόσο των εκπαιδευτικών μας, όσο και των γονιών ουσιαστικά σημαίνει στήριξη του αύριο της χώρας μας που είναι τα παιδιά μας.
Αυτό θα είναι και το πιο ουσιαστικό βήμα για την Κυβερνοασφάλεια και την διασύνδεση με την προοπτική του τόπου μας.
Αναφορές
BIBLIOGRAPHY
Europol, 2020. INTERNET ORGANISED CRIME THREAT ASSESSMENT, s.l.: Europol EC3.
Franco, E. G. και συν., 2021. The Global Risks Report 2021, s.l.: Web Economic Forum.
Gaub, s. F., 2019. Global trends to 2030: Challenges and Coices for Europe, s.l.: ESPAS.
Santos, O., 2019. Developing Cybersecurity Programs and Policies. Pearson επιμ. s.l.:Pearson.
Sirimanne, S. N. και συν., 2019. Digital Economic Report 2019, s.l.: United Nations.

ethnos.gr