Σταύρος Χατζησυμεωνίδης: Τα λάθη μου είναι η περιουσία μου

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), θεωρεί ότι ένας άνθρωπος είναι ψυχικά υγιής όχι μόνο όταν απουσιάζει κάποια ψυχική διαταραχή από την ζωή του αλλά επιπροσθέτως όταν ανακαλύπτει τις δυνατότητες του, ανταπεξέρχεται στις καθημερινές δυσκολίες που προκύπτουν, είναι παραγωγικός και συνεισφέρει στο κοινωνικό σύνολο. Αν όμως λείπει κάτι από τις προαναφερόμενες προϋποθέσεις μπορεί να θεωρηθεί κάποιος διαταραγμένος; Πλειοψηφία επιστημόνων ψυχικής υγείας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο άνθρωπος που καταφέρνει να είναι λειτουργικός στην καθημερινότητα του, δεν μπορεί να είναι σε όλη τη διάρκεια της ζωής του απόλυτα υγιής ή να καταλήξει στον αντίθετο πόλο του “απόλυτα” ασθενούς που δεν έχει την δυνατότητα να βελτιώσει την κατάσταση του ή να οδηγηθεί  στην ίαση.

Με βάση τα παραπάνω μπορεί να δοθεί κατά τον Νέστορος (1993) ένας λειτουργικός ορισμός της ψυχικής υγείας ή του ψυχικά υγιή ανθρώπου, τέτοιος, που γίνεται πιο κατανοητός στο κοινό που δεν έχει απαραίτητα την επιστημονική ιδιότητα. Οι Αμερικάνοι υποστηρίζουν “ Τhere is no free lunch” εννοώντας ότι αν δεν δουλέψεις δεν τρως, με άλλα λόγια “ότι σπείρεις θα θερίσεις”, παραλλαγές του motto που μας τονίζουν ότι έχουμε ατομική ευθύνη για το ότι μας συμβαίνει στη ζωή μας, χωρίς όμως αυτό να είναι απόλυτο. Δεν είναι απόλυτο διότι οι περισσότεροι θεωρούμε πολλές φορές ότι ευθύνονται τρίτοι για το ότι συμβαίνει. Αν επικεντρωθούμε όμως εμμονικά στην ευθύνη τρίτων, απομακρυνόμαστε από το τι θα μπορούσαμε να κάνουμε εμείς για την αντιμετώπιση του ζητήματος, αφού οι νοητικοί μας πόροι σπαταλώνται στην ανεύρεση ευθυνών και στον έλεγχο μίας κατάστασης έξω από την σφαίρα του εαυτού.

Φυσικά και δεν μπορούμε σε όλες τις πτυχές της ζωής μας να είμαστε τέλειοι, πλήρεις και επιτυχείς, διότι αν ίσχυε κάτι τέτοιο κανείς μας δεν θα γνώριζε την πολύ γνωστή μας λέξη “άγχος”. Καλό είναι λοιπόν να αποδεχόμαστε πως η ζωή αρκετές φορές εξελίσσεται κόντρα στα σχέδια και τους στόχους μας, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι η μόνη λύση κατόπιν της αποδοχής είναι η παραίτηση και η συρρίκνωση. Μπορεί στη ζωή, να μην έχουν εξελιχθεί τα σχέδια σε πολλούς όπως τα ονειρεύτηκαν, όμως με την παραίτηση και την συρρίκνωση, οδηγούμαστε μαθηματικά στην θλίψη. Την θλίψη που ο καθένας μπορεί να την εκφράσει βουβά ή και με φωνές. Εξελικτικά λοιπόν ένας λειτουργικός άνθρωπος, θα συνεχίσει να λειτουργεί καλύτερα από άλλους, αν “ριζώσει” στην ιδιωτική του νοοτροπία το γνωμικό πως “η ζωή είναι ένας αδιάκοπος αγώνας”. Αγώνας, που μέσα από τα ταξίδια του, κάποια νικηφόρα και κάποια ψυχοφθόρα, δίνει νόημα στη ζωή μας διότι καμία “Ιθάκη” δε μας γέλασε, μονάχα μας χάρισε ένα “ταξίδι”. Σε αυτό το ταξίδι, οι δυσάρεστες και ψυχοφθόρες στιγμές διαμορφώνουν το μέλλον μας και όπως στηρίζει και ο Νέστορος αυτήν ακριβώς την θέση ασπάζεται το κρητικό γνωμικό “ Τα βάσανα μου χαίρομαι, τις πίκρες μου γλεντίζω”.

Συνεπώς, η έμφαση δίνεται στην άρνηση του ανθρώπου να σταματήσει την μάχη της ζωής σε όλες τις πτυχές της. Τέτοιοι αρνητές, αρνούνται την απελπισία, την παραίτηση και έλκονται να βρίσκουν τρόπους επιβίωσης, με πίστη ότι μπορούν να καταφέρουν πολλά περισσότερα από αυτούς που τους λένε “ως εδώ, μην γίνεσαι υπερβολικός”. Σαφώς και θα αποτύχουν, σαφώς και θα απογοητευτούν, όμως επειδή συνεχώς είναι σε επαγρύπνηση (την οποία την έχουν χτίσει) είναι πολύ πιθανόν να πουν “άξιζε αυτή η μάχη, χάσαμε, θα μας δοθεί άλλη – όσο και αν πονάμε”.

Έτσι ο λειτουργικός άνθρωπος θα είναι πάντα αιφνιδιαστικός, δυναμικός, εκκωφαντικός χωρίς να κραυγάζει, θα έχει την μέγιστη ψυχική γαλήνη και αισιοδοξία να βρίσκει συνεχώς τρόπους να εκδηλώνει τις δεξιότητες του κόντρα στα πιο ισχυρά “όχι”, κόντρα στην μεγαλύτερη ταπείνωση και θα αντέχει μέσα στην καθημερινή του ρουτίνα ευχάριστες και δυσάρεστες στιγμές πολύ περισσότερο από κάποιον άλλο.

Αυτό είναι το τελευταίο μου άρθρο ως μέλος της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Αθηνών, μιας και επρόκειτο σύντομα να αλλάξω υπηρεσιακή στέγη εκτός του Νομού Αττικής. Δυστυχώς θα συμπορευτώ με πολλούς συναδέλφους μου, ότι βιώνουμε ακραίες υπηρεσιακές συνθήκες σε ζητήματα οργάνωσης του σώματος. Μπορεί να είμαστε Έλληνες Αστυνομικοί όμως δεν παύει να έχουμε χαρακτήρα, προσωπική ζωή και δυνατότητες σε πλείστους διαφορετικούς κλάδους, με διαφορετικά ενδιαφέροντα. Το άρθρο αυτό το έγραψα, όχι μόνο ως Ψυχολόγος, αλλά και ως Αστυνομικός που έχει δουλέψει με όλους εσάς “στο πεζοδρόμιο” σε συνθήκες που ξέρετε καλύτερα από τον καθένα, σε στιγμές mobing από προσωπικό της ανώτερης ιεραρχίας, για να σας πιέσω να μην παραιτηθείτε από τον εαυτό σας. Να μην παραιτηθείτε από το γενικότερο κλίμα που επικρατεί και πολύ περισσότερο να μην ντραπείτε (μόνοι σας, αθόρυβα) όταν και αν θέλετε να ζητήσετε βοήθεια από τους Ψ αν θεωρείτε πως βιώνετε μία αβοηθησία, μία απελπισία, έναν ανεξέλεγκτο θυμό ή ένα διάχυτο άγχος, διότι η ζωή σας αξίζει πολύ παραπάνω από τον θεσμό στον οποίο υπηρετείτε. Ήταν κάποτε ντροπή να πας σε επαγγελματία ψυχικής υγείας, πλέον είναι “μαγκιά”.

Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον  ΠΑΚΟ Δημοσθένη για τους λόγους που γνωρίζει πολύ καλά, αλλά και τον ΧΥΤΑ Κωνσταντίνο που μας συνδέει μία ιδιαίτερα στενή – αδελφική φιλία διότι μου έδωσαν βήμα έκφρασης μέσα από αυτή τη στήλη στην εφημερίδα του σωματείου, να γράφω για ζητήματα ψυχικής υγείας. 

   Σας ευχαριστώ πολύ.

Χατζησυμεωνίδης Σταύρος – Αντιπρόσωπος ΕΑΣΥΑ

(Απόσπασμα από την εφημερίδα της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Αθηνών «Σύγχρονη Αστυνομία»)