Καταθέσεις και μαρτυρίες για τη Μάνη και τα Κύθηρα

Τον Απρίλιο του 2018, σχεδόν ένα χρόνο μετά τη φωτιά στη Μάνη, ο πρώην υπαρχηγός επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής Γιάννης Βασιλειάδης κατέθεσε στο πλαίσιο εισαγγελικής έρευνας

για τα γεγονότα εκείνων των ημερών. Είπε ότι τα δύο αεροσκάφη «Πετζετέλ», που ήδη επιχειρούσαν στο μέτωπο, δεν αρκούσαν για την κατάσβεση. Χρειαζόταν ενισχύσεις και ζήτησε να σταλούν άμεσα δύο Canadair CL 215 από τη βάση της Ανδραβίδας. Η βοήθεια θα έφτανε, όμως, βάσει κανονισμών μόνο με διαταγή του τότε αρχηγού Βασίλη Καπέλιου. «Τηλεφώνησα πάνω από δέκα φορές στο κινητό του τηλέφωνο, αλλά δεν κατέστη εφικτή η επικοινωνία μας», υποστήριξε.

Επόμενο βήμα, όπως κατέθεσε, ήταν να πάρει μέσω σταθερού τηλεφώνου (οι κλήσεις των οποίων καταγράφονται αυτόματα) στο Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων και να θέσει το αίτημά του. «Τελικά ήρθε στην πυρκαγιά ένα ελικόπτερο τύπου Σινούκ. Ο αρχηγός μου τηλεφώνησε στις 19.00 και μου είπε ότι λόγω ώρας δεν μπορούσαν να σταλούν αεροσκάφη Canadair», ανέφερε σε πταισματοδίκη.

Ο τρόπος με τον οποίο διατέθηκαν τα εναέρια μέσα πυρόσβεσης τον Ιούλιο του 2017 στη Μάνη, καθώς και λίγες εβδομάδες αργότερα σε άλλη πυρκαγιά στα Κύθηρα, επανήλθε στο προσκήνιο μετά τις πρόσφατες αποκαλύψεις της «Κ» και ερευνάται εκ νέου από τους εισαγγελείς στο Γύθειο και στον Πειραιά. Αφορμή αποτέλεσε το ηχητικό ντοκουμέντο στο οποίο ο τέως αρχηγός της Πυροσβεστικής Βασίλης Ματθαιόπουλος ακούγεται να λέει στον πραγματογνώμονα για τη φωτιά στο Μάτι, Δημήτρη Λιότσιο: «Για να καθαρίσει ο Καπέλιος τον Βασιλειάδη τον άφησε και στα Κύθηρα χωρίς εναέρια και στη Μάνη χωρίς εναέρια». Ο πρώην αρχηγός Βασίλης Καπέλιος διέψευσε αυτούς τους ισχυρισμούς και με εξώδικό του ζήτησε από τον κ. Ματθαιόπουλο να ανακαλέσει.

Μέσα από τους δικαστικούς φακέλους και μαρτυρίες η «Κ» παρουσιάζει τι πραγματικά συνέβη με τις δυνάμεις της Πυροσβεστικής στις δύο μεγάλες πυρκαγιές του 2017.

Στην κατάθεσή του για τη φωτιά της Μάνης ο κ. Βασιλειάδης ανέφερε ότι κατά την πρώτη ημέρα, στις 1/7/2017, επιχειρούσε κατά βάση με τις επίγειες δυνάμεις. «Εάν είχαμε τη βοήθεια των Canadair CL 215 πιθανότατα θα την είχαμε περιορίσει σε πολύ μικρότερη έκταση, διότι η υδροληψία των αεροσκαφών αυτών γίνεται από τη θάλασσα, η οποία απείχε πέντε λεπτά από τον τόπο της πυρκαγιάς», ανέφερε.

Μια πιο λεπτομερή εικόνα έδωσε ο τότε διοικητής της Πυροσβεστικής στην Πελοπόννησο, Θεόδωρος Λαρέζος, ο οποίος επίσης κατέθεσε το 2018 στο πλαίσιο της εισαγγελικής έρευνας. Σύμφωνα με ενημέρωση που είχε, χρειάζονταν μεγαλύτερα αεροσκάφη από τα «Πετζετέλ» για να αντιμετωπίσουν τη φωτιά στο ξεκίνημά της. «Με δυο - τρεις βολές από τα μεγαλύτερα αεροσκάφη θα ετίθετο υπό έλεγχο καθότι εκείνη τη στιγμή ήταν σε μικρή έκταση περίπου 30 στρεμμάτων», είπε.

Το επόμενο πρωί, 2/7/2017 κι ενώ η φωτιά ήταν σε ύφεση, ένα ελικόπτερο Σινούκ και ένα Canadair με το πρώτο φως πραγματοποίησαν διαβροχές της καμένης έκτασης για να αποτρέψουν αναζωπύρωση. Οπως κατέθεσε ο κ. Βασιλειάδης, το αεροσκάφος είχε πρόβλημα με την ασύρματη επικοινωνία και «αποχώρησε αναφέροντας κατά την προσγείωσή του στην Ανδραβίδα κατάσβεση πυρκαγιάς».

Το ίδιο πρωί σε σύσκεψη που έγινε μεταξύ των Βασιλειάδη, Λαρέζου και Ματθαιόπουλου (ο οποίος τότε ήταν συντονιστής επιχειρήσεων Πελοποννήσου και είχε μεταβεί στο σημείο το προηγούμενο βράδυ) κρίθηκε ότι η πυρκαγιά είχε τεθεί υπό μερικό έλεγχο και αποδεσμεύθηκαν δυνάμεις. Οι κ. Βασιλειάδης και Λαρέζος κατέθεσαν ότι λίγο μετά τις 15.00 ξεκίνησε νέα πυρκαγιά δύο χιλιόμετρα δυτικά της πρώτης.

Η έκθεση αυτοψίας

Ωστόσο στην έκθεση αυτοψίας που συνέταξε το ανακριτικό τμήμα της Πυροσβεστικής δεν γίνεται λόγος για νέα φωτιά, αλλά για αναζωπύρωση της προηγούμενης. «Οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι το τμήμα της πυρκαγιάς στην περιοχή Δροσοπηγή-Παρασυρός-Σκουτάρι, αποτελεί συνέχεια και επέκταση πυρκαγιάς η οποία εκδηλώθηκε αρχικά στην ξύλινη κολόνα του ΔΕΔΔΗΕ στη Χειμάρρα την 1/7/2017. Στις 2/7/2017 εξαιτίας της αναζωπύρωσής της, επεκτάθηκε στις περιοχές Κότρωνα και του Φλομοχωρίου καταφέρνοντας να υπερπηδήσει την κορυφογραμμή του ορεινού όγκου στον Κότρωνα και την Εθνική Οδό Κότρωνα-Σκουταρίου», αναφέρεται στην έκθεση.

Οπως διαπιστώθηκε από το ανακριτικό της Πυροσβεστικής, λόγω του φαινομένου της κηλίδωσης δημιουργήθηκαν πολλές νέες εστίες σε μεγάλες αποστάσεις, κάποιες από τις οποίες αναπτύχθηκαν μόνες τους και άλλες ενώθηκαν μεταξύ τους.

Ο κ. Καπέλιος υποστηρίζει ότι στήριξε στη Μάνη τον τότε υπαρχηγό του στέλνοντάς του τα διαθέσιμα εναέρια μέσα όπως και την ΕΜΑΚ.
Στις 4/8/2017 ξέσπασε πυρκαγιά στα Κύθηρα. Ο κ. Βασιλειάδης μετέβη το ίδιο βράδυ στο νησί και ανέλαβε τον συντονισμό της κατάσβεσης. Στη διάρκεια της νύχτας η φωτιά ελέγχθηκε και ο ίδιος ζήτησε από το επόμενο πρωί συνεχείς εναέριες ρίψεις (σύστημα το οποίο αποκαλείται «ρολόι») για τη διαβροχή των επικίνδυνων περιοχών.

Διατέθηκαν ένα Canadair CL 415 το οποίο υπέστη βλάβη και αποχώρησε, ένα Σινούκ του στρατού καθώς και τουλάχιστον ένα ελικόπτερο Ερικσον, το οποίο είχε περιορισμένο επιχειρησιακό χρόνο. Επρεπε να ανεφοδιάζεται στα αεροδρόμια της Καλαμάτας ή των Χανίων καθώς δεν υπήρχε τότε αντίστοιχη δυνατότητα στα αεροδρόμια των Κυθήρων και της Σπάρτης.

Η αναζωπύρωση

Ενώ η φωτιά των Κυθήρων παρουσίαζε αρχικά καλή εικόνα, το πρωί της επόμενης ημέρας αναζωπυρώθηκε. «Παρακολουθούσα μια αναζωπύρωση στην Παναγιά Μυρτιδιώτισσα. Ζήτησα και έκανε ο πιλότος του ελικοπτέρου μία ρίψη και ενώ χρειαζόταν μία ακόμα για να σβήσει το πεύκο εκείνος είπε ότι πρέπει να φύγει για ανεφοδιασμό. Ετσι χάσαμε 2.000 στρέμματα», λέει στην «Κ» αξιωματικός της Πυροσβεστικής που συμμετείχε τότε στην κατάσβεση.

Την ίδια ημέρα δόθηκε εντολή σε δύο Canadair CL 215 που στάθμευαν στην Ανδραβίδα να μεταβούν στα Κύθηρα. Εν πτήσει έλαβαν νέα εντολή για να αλλάξουν πορεία και να επιχειρήσουν σε άλλη φωτιά στη Μεσσηνία. Ο κ. Βασιλειάδης έχει δηλώσει ότι ο τότε αρχηγός του στέρησε τα δύο αεροσκάφη για να τα στείλει στο χωριό του. Ο κ. Καπέλιος λέει ότι έγιναν δύο ρίψεις κατόπιν αιτήματος του τοπικού επικεφαλής της Πυροσβεστικής για να μην ανοίξει νέο μέτωπο και ότι έπειτα συνέχισαν την πορεία τους προς τα Κύθηρα. Ο τελικός απολογισμός της καταστροφικής πορείας της πυρκαγιάς στο νησί ήταν πάνω από 20.000 καμένα στρέμματα.

Γιάννης Σουλιώτης - Γιάννης Παπαδόπουλος

https://www.kathimerini.gr