Η “φυλακισμένη ζωή” και το βαθύτερο νόημα της ελευθερίας

Ελπίζω μετά την περίοδο του εγκλεισμού μας (στη διάρκεια της οποίας νιώθουμε σαν να παίζουμε σε ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας και περιμένουμε με αγωνία τον σκηνοθέτη να

φωνάξει “τέλος σκηνής”) να επιστρέψουμε στις ζωές μας νικητές. Νικητές όχι μόνον στον πόλεμο κατά του ιού Covid-19, αλλά και νικητές στον πόλεμο κατά του ίδιου μας του εαυτού και κατά των συνανθρώπων μας. Ελπίζω ότι η γνώση που σίγουρα θα μας αφήσει αυτή η πρωτόγνωρη κατάσταση να αξιοποιηθεί με θετικό πρόσημο, όταν όλη αυτή η ιστορία θα έχει τελειώσει…

Ο αναγκαστικός εγκλεισμός είναι επώδυνος, αλλά είναι ταυτόχρονα περίοδος απολογισμού και λήψης αποφάσεων. Γιατί είναι ο χρόνος που αναγκαστικά θα κοιτάξουμε τον εαυτό μας στον καθρέπτη και θα θέσουμε ερωτήματα. Θα κοιτάξουμε πίσω, την πορεία μας, και θα ονειρευτούμε την πορεία που ιδανικά θα θελήσουμε να διαγράψουμε όταν επιστρέψουμε στις ζωές μας.

Είναι επίσης ο χρόνος που θα καταλάβουμε την αξία της κοινωνικής συνύπαρξης και το βαθύτερο περιεχόμενο της έννοιας της ελευθερίας. Μίας ελευθερίας που η ανθρωπότητα επέλεξε να θυσιάσει στον βωμό του κέρδους και της φιλοδοξίας. Μίας ελευθερίας που θυσιάσαμε για ένα καλύτερο αύριο, το οποίο όμως τελικά αποδεικνύεται αβέβαιο. Μέσα στη δίνη της καθημερινότητας, εγκλωβισμένοι στους σκληρούς και εντατικούς ρυθμούς ζωής,  ξεχάσαμε να πούμε “σ’ αγαπώ”, αφήσαμε για αύριο τη συνάντησή μας, αναβάλαμε τη βόλτα στη θάλασσα ή κάναμε δύσκολη τη ζωή συνανθρώπων μας που είχαν να αντιμετωπίσουν μία πολύ πιο σκληρή  πραγματικότητα από τη δική μας, χωρίς να μπαίνουμε ποτέ στη θέση τους.

Επιλέξαμε την οθόνη από την προσωπική επαφή και σε αυτό το “βολικό πρόγραμμα” για εμάς τους ενηλίκους οδηγήσαμε και τους ανήλικους, προτιμώντας να τους έχουμε κλεισμένους ατελείωτες ώρες στο σπίτι πίσω από την οθόνη, εγκλωβισμένους σε μία εικονική πραγματικότητα, από το να τους αφήσουμε ελεύθερους να ανακαλύψουν την ομορφιά της πραγματικής ζωής και από το να εμπλακούμε σε μία δημιουργική διαδικασία χτίζοντας μία ουσιαστική επικοινωνία μαζί τους.

Και τώρα ξαφνικά… η πραγματική ζωή χάνεται. Δεν μπορούμε να κυκλοφορήσουμε ελεύθερα στον δρόμο, δεν μπορούμε να βγούμε βόλτα με την οικογένειά μας, να βρεθούμε για καφέ με τους φίλους μας, να πάμε στην εργασία μας… κι αν έρθουμε σε επαφή με άλλους ανθρώπους πρέπει να κρατήσουμε ασφαλείς αποστάσεις ο ένας από τον άλλον. Η ζωή μας βιώνεται με όρια, απαγορεύσεις και περιορισμούς. Είναι μία “φυλακισμένη ζωή”.

Ξαφνικά, έχουμε όλο τον χρόνο να μείνουμε πίσω από την οθόνη μας, να φυλακιστούμε στον εικονικό μας κόσμο, στην πλασματική πραγματικότητα που αναζητούσαμε παθιασμένα πριν από λίγο καιρό και όμως τώρα θέλουμε να σπάσουμε τα δεσμά μας! Διψάμε να βγούμε στον ήλιο και στο φως, η καρδιά μας λαχτάρα για την ανθρώπινη επαφή, αναζητά το χάδι που θα απαλύνει τις πληγές. Γιατί η ζωή είναι εκεί έξω και ίσως στην παρούσα φάση το βλέπουμε πιο καθαρά από ποτέ, επειδή δεν μπορούμε να την έχουμε δική μας, να ζήσουμε τις στιγμές μας ελεύθεροι, απαλλαγμένοι από  τον φόβο για το άγνωστο και τις απρόβλεπτες συνέπειές του. Καλούμαστε όμως να έχουμε μία ζωή φυλακισμένη στον αγώνα μας για μία ελεύθερη ζωή και είναι στο χέρι μας -εξαρτάται από τη δική μας υπεύθυνη στάση και συμπεριφορά- να προστατεύσουμε τους συνανθρώπους μας και τον εαυτό μας.

Σε αυτό τον αγώνα, για πρώτη φορά, διαπιστώνουμε τι σημαίνει “μαζί”, κατανοούμε ότι εάν λειτουργήσουμε εγωκεντρικά, θα χάσουμε τη μάχη. Διότι δεν μπορούμε να είμαστε εμείς καλά, εάν δεν είναι και ο διπλανός μας και δεν μπορούμε να συνεχίσουμε μόνοι μας. Ο κάθε άνθρωπος ασφαλώς έχει τον δικό του τρόπο σκέψης, άρα και αντίδρασης, αλλά σε αυτό το στάδιο στο οποίο βρισκόμαστε (και όσο περνάει ο καιρός θα το αντιλαμβανόμαστε περισσότερο ή θα αναγκαζόμαστε να το αντιληφθούμε περισσότερο), περιθώρια για πολλές και διαφορετικές αντιδράσεις δεν χωρούν, αφού το αγαθό που διακυβεύεται είναι το πιο πολύτιμο.

Η ιστορία δείχνει βέβαια ότι οι άνθρωποι ξεχνάνε εύκολα και ότι οι συνήθειες κόβονται δύσκολα. Αυτή όμως η κρίση είναι διαφορετική, γιατί αφορά την υγεία, άρα την ίδια τη ζωή. Μακάρι να ξεχάσουμε, καθώς αυτό θα σημαίνει ότι έχουμε ξεπεράσει την τεράστια δυσκολία, αλλά ακόμα κι όταν έρθει η ώρα να ξεχάσουμε, θα έχουμε τουλάχιστον συνειδητοποιήσει ότι η ζωή έχει ανατροπές και ότι κανείς μας δεν είναι άτρωτος ή δεν εξαιρείται από τους απρόβλεπτους παράγοντες. Αυτή είναι ίσως η μόνη βεβαιότητα που θα έχουμε στα χέρια μας και η οποία αξίζει να μας οδηγήσει σε μία νέα γνώση. Μία γνώση που πιστεύω ότι, εάν αξιοποιηθεί, μπορεί να κάνει τη ζωή μας πιο ποιοτική και ουσιαστική.

της Αγγελικής Καρδαρά.

https://www.postmodern.gr