Το μυστήριο του πλοίου με τα εκρηκτικά που ξεκίνησε για το Σουδάν και κατέληξε στη Σούδα

Το μεσημέρι της 23ης Μαΐου 2017 το Αρχηγείο του Λιμενικού έλαβε ένα μυστηριώδες email με τίτλο «Warning warning warning»

και αποστολέα εταιρεία με επωνυμία «African Brindge Shipping». Το μήνυμα ενημέρωνε ότι το φορτηγό πλοίο «Mekong Spirit», που είχε μόλις αποπλεύσει από τη Σμύρνη της Τουρκίας, μετέφερε 29 κοντέινερ με εκρηκτικά σε εταιρεία στο Σουδάν, καταχωρημένη στη μαύρη λίστα του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών.

Μερικές ώρες αργότερα και ενώ το υπό σημαία Μάλτας φορτηγό έπλεε κοντά στην Αστυπάλαια με κατεύθυνση το Πορτ Σάιντ της Αιγύπτου, άνδρες του Λιμενικού από τον θάλαμο επιχειρήσεων κάλεσαν μέσω VHF τον πλοίαρχο. «Σας μιλάω από την Ελληνική Ακτοφυλακή, με λαμβάνετε;» ακούστηκε να ρωτά μέσω ασυρμάτου Έλληνας αξιωματικός. «Ναι σε ακούω» απάντησε ο Ουκρανός πλοίαρχος. «Ποιος είναι ο προορισμός σου;» συνέχισε ο αξιωματικός. «Ο προορισμός μου είναι το Πορτ Σάιντ και μετά το λιμάνι του Σουδάν, το λιμάνι του Σουδάν» διαβίβασε ο καπετάνιος.

Ένας από τους πρωταγωνιστές της υπόθεσης είναι ο 61 ετών Ουκρανός καπετάνιος του πλοίου Σεργκέι Νεβετσερία. Εναντίον του εκκρεμεί δίωξη για παράνομο εφοδιασμό τρομοκρατικών ομάδων με πυρομαχικά και εκρηκτικές ύλες, ενώ του έχει επιβληθεί απαγόρευση εξόδου από τη χώρα μέχρι τη δίκη του, η οποία ωστόσο δεν έχει ακόμα προσδιοριστεί. «Έφυγα από το σπίτι μου στην Οδησσό τον Μάιο του 2017 με συμβόλαιο διάρκειας πέντε μηνών και υπολόγιζα να επιστρέψω πριν το τέλος του χρόνου. Δυόμισι χρόνια αργότερα βρίσκομαι εδώ, μακριά από τη γυναίκα και το παιδί μου» λέει στο inside story.

Η ανώνυμη καταγγελία που κατέληξε σε έλεγχο

Ο πλοίαρχος και 16 ακόμα ναυτικοί έφτασαν αεροπορικώς στη Σμύρνη την 21η Μαΐου 2017 για να αντικαταστήσουν το πλήρωμα του Mekong Spirit. Το πλοίο είχε καταπλεύσει μερικές ημέρες νωρίτερα στην Τουρκία, προερχόμενο από το λιμάνι της πόλης Σαντατέρ, στην Ισπανία. Είχε ήδη στοιβαγμένα στα αμπάρια του 52 κοντέινερ με εκρηκτικές ύλες, τα οποία θα εκφόρτωνε διαδοχικά στο Τζιμπουτί, την Ινδονησία και την Αυστραλία. Στη Σμύρνη παρέλαβε επιπλέον 29 εμπορευματοκιβώτια με πυρομαχικά και εκρηκτικά με προορισμό το Σουδάν, πρώτο σταθμό του ταξιδιού.

mekongspiritbridge.jpg

Η γέφυρα του Mekong Spirit.

Το πρωί της 23ης Μαΐου οι τελωνειακές αρχές της Τουρκίας έδωσαν άδεια απόπλου και το Mekong Spirit έβαλε ρότα για το Σουέζ, ταξιδεύοντας με ταχύτητα 15 κόμβων. Στις 6 το απόγευμα και ενώ βρισκόταν εντός ελληνικών χωρικών υδάτων, κοντά στην Αστυπάλαια, ο πλοίαρχος έπειτα από μια δύσκολη μέσω VHF επικοινωνία με τον θάλαμο επιχειρήσεων του Λιμενικού, πήρε εντολή να οδηγήσει το πλοίο σε αγκυροβόλιο της Κω για έλεγχο. «Θέλω τώρα να αλλάξεις πορεία και να κατευθυνθείς Νότια της Κω, στο ακρωτήριο Κέφαλος για περαιτέρω έλεγχο, είναι τυπικό» ζήτησε από τον Ουκρανό πλοίαρχο ο εκφωνητής στον θάλαμο επιχειρήσεων του Λιμενικού. «Νησί Κως; Μπορείς να μου στείλεις το ακριβές στίγμα μέσω email;» του ζήτησε ο κυβερνήτης του φορτηγού πλοίου. Φτάνοντας στο σημείο, άνδρες των ειδικών δυνάμεων που είχαν το πρωί εκείνης της ημέρας αναχωρήσει εσπευσμένα και υπό άκρα μυστικότητα από τον Πειραιά για να φέρουν σε πέρας την αποστολή, ήλεγξαν τις φορτωτικές και τα λοιπά συνοδευτικά έγγραφα του φορτίου και μετά από συνεννόηση με την ηγεσία τους έδωσαν εντολή στον πλοίαρχο να οδηγήσει το Mekong Spirit στη ναυτική βάση της Σούδας προκειμένου να γίνει εκφόρτωση των κοντέινερ και σχολαστικός έλεγχος του περιεχομένου τους.

Νωρίτερα εκείνη τη μέρα, στη διεύθυνση ηλεκτρονικής επικοινωνίας του αρχηγείου του Λιμενικού είχε σταλεί ένα μυστηριώδες email με αποστολέα μια ανύπαρκτη –όπως διαπιστώθηκε αργότερα– εταιρεία. Σε αυτό αναφερόταν ότι παραλήπτης των εκρηκτικών στο Σουδάν ήταν εταιρεία καταχωρημένη στις μαύρες λίστες των υπηρεσιών Ασφαλείας των ΗΠΑ. «Ελπίζουμε να λάβετε σοβαρά υπόψη την προειδοποίηση και να ελέγξετε το πλοίο» έγραφε ο συντάκτης του μηνύματος. Ουδείς μπορεί να πει με βεβαιότητα εάν το email πράγματι εστάλη από πληροφοριοδότη που επέλεξε να μείνει ανώνυμος ή εάν συντάχθηκε με μόνο σκοπό να αιτιολογήσει την επέμβαση των βατραχανθρώπων του Λιμενικού στο πλοίο, μετά από αίτημα ξένης χώρας. «Με αφορμή καταγγελία που είχε αποσταλεί με μήνυμα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας σχετικά με την εκ μέρους του πληρώματος του πλοίου παράβαση του εμπάργκο όπλων στο Σουδάν διενεργήθηκε έλεγχος στο φορτίο του πλοίου κατά τον οποίο διαπιστώθηκε ότι τα μεταφερόμενα με αυτό 81 εμπορευματοκιβώτια περιείχαν πυρομαχικά, εκρηκτικές ύλες και εκρηκτικούς μηχανισμούς» αναφέρεται στα επίσημα δικαστικά έγγραφα που βρίσκονται στη διάθεση του inside story.

Οι συλλήψεις

Την 25η Μαΐου, δύο εικοσιτετράωρα μετά τον απόπλου και ενώ το Mekong Spirit είχε δέσει στη αμερικανική βάση της Σούδας, ο πλοίαρχος και τα υπόλοιπα 16 μέλη του πληρώματος συνελήφθησαν από άνδρες του Κεντρικού Λιμεναρχείου Χανίων. Κατηγορήθηκαν για παράνομο εφοδιασμό με όπλα και πυρομαχικά «ομάδων και ενώσεων προσώπων» στο Σουδάν, κατά παράβαση του εμπάργκοThe Sudan Sanctions Committee | United Nations Security Council στην πώληση στρατιωτικού υλικού που έχουν επιβάλει σε ορισμένες επαρχίες της χώρας ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών και η Ευρωπαϊκή Ένωση.

mekong_spirit.jpg

Το Mekong Spirit στη Σούδα, στις 10 Οκτωβρίου 2017. [Rolf Bridde/MarineTraffic.com]

Μία εβδομάδα αργότερα, στις 2 Ιουνίου 2017 και ενώ στο μεταξύ ο φάκελος είχε ήδη διαβιβαστεί –λόγω ιδιαιτερότητας της υπόθεσης– στην εισαγγελία Πλημμελειοδικών Πειραιά, ο πλοίαρχος Σεργκέι Νεβετσερία κρίθηκε προφυλακιστέος, ενώ για τα υπόλοιπα 16 μέλη του πληρώματος αποφασίστηκε να παραμείνουν υπό περιορισμό εντός του φορτηγού πλοίου. «Τους τρεις πρώτους μήνες τους πέρασα στη Β΄ πτέρυγα των φυλακών Κορυδαλλού, όπου εξέτιαν ποινές Ρώσοι και Ουκρανοί. Αρκετοί απ’ αυτούς ήταν ναυτικοί που είχαν καταδικαστεί για διακίνηση μεταναστών από την Τουρκία στην Ελλάδα. Οι συνθήκες δεν ήταν καλές. Ήξεραν ότι ο εργοδότης μου μου έστελνε κάθε μήνα 50 ευρώ για τα έξοδα στη φυλακή και με πίεζαν να του ζητάω περισσότερα και να τους προμηθεύω με τσιγάρα και αλκοόλ. Με τη βοήθεια των δικηγόρων μου μετακινήθηκα στη Στ΄ πτέρυγα. Εκεί κρατούνταν κυρίως Έλληνες, υπήρχε ζεστό νερό και οι συνθήκες ήταν καλύτερες» λέει ο Νεβετσερία για τις μέρες του εγκλεισμού, μέχρι την υπό όρους αποφυλάκισή του έξι μήνες αργότερα.

img-341a1da5fc8099c8e901aa184267ffb2-v.jpg

Ο πλοίαρχος του Mekong Spirit στον Κορυδαλλό.

Σε επίσημα έγγραφα του Πλημμελειοδικείου Πειραιά επισημαίνεται ότι μέσα στα κοντέινερ υπήρχαν απλοί και ηλεκτρικοί πυροκροτητές, εκρηκτικό γαλάκτωμα (νιτρική αμμωνία), πυρίτιδα, συσκευές πυροδότησης καθώς επίσης 1.287.000 φυσίγγια για καραμπίνες, 310.000 φυσίγγια για πιστόλια, περίστροφα ή άλλα πολεμικά όπλα κ.ά.. Διευκρινίζεται επιπλέον ότι κατά τον έλεγχο διαπιστώθηκε πλήρης ταύτιση ανάμεσα στα δηλωτικά φορτίου (cargo manifests) με τα συνοδευτικά έγγραφα εξαγωγής. Το φορτίο του Mekong Spirit ήταν κανονικά δηλωμένο στις τελωνειακές αρχές της Ισπανίας και της Τουρκίας, που είχαν εκδώσει τις σχετικές διασαφήσεις. Στα ίδια έγγραφα επισημαίνεται ακόμα ότι τα φυσίγγια χρησιμοποιούνταν για αναχαίτιση πλήθους σε διαδηλώσεις και ότι παραλήπτες του φορτίου ήταν εταιρείες συνεργαζόμενες με το υπουργείο Εσωτερικών και την Αστυνομία του Σουδάν.

Η ποινική δίωξη σε βάρος των μελών του πληρώματος βασίστηκε σε έκθεση πραγματογνωμοσύνης που συνέταξαν δύο πυροτεχνουργοί της ΕΛ.ΑΣ., στην οποίαν επεσήμαναν ότι ορισμένοι από τους πυροκροτητές που βρέθηκαν στα κοντέινερ για το Σουδάν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο για πολιτικούς αλλά και για στρατιωτικούς σκοπούς. «Τα συστήματα μη ηλεκτρικής πυροδότησης NONEL υπάγονται μεν στα εκρηκτικά εμπορικής χρήσης ωστόσο, αν αυτά χρησιμοποιηθούν για ενεργοποίηση στρατιωτικών εκρηκτικών υλών, θα επέλθουν τα ίδια αποτελέσματα μ’ αυτά των στρατιωτικών πυροκροτητών» αναφέρεται σε βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Πειραιά.

Μία αστήρικτη κατηγορία;

Οι ισχυρισμοί του πλοιάρχου και των υπολοίπων μελών του πληρώματος περί νομιμότητας του φορτίου ενισχύονται από έγγραφα, όπως για παράδειγμα η επιστολή προς το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών που συνέταξε η πρεσβεία του Σουδάν στην Αθήνα και έγγραφο του Συμβουλίου Ασφαλείας προς το γραφείο της μόνιμης αντιπροσωπείας της Ελλάδας στον ΟΗΕ. Στο πρώτο απ’ αυτά, οι αρχές του Σουδάν ενημερώνουν ότι παραλήπτες του φορτίου με τα εκρηκτικά είναι υπαρκτές και ελεγχόμενες από το κράτος εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην εξόρυξη χρυσού, χρωμίου, ουρανίου και άλλων πολύτιμων μετάλλων που βρίσκονται στο υπέδαφος του Σουδάν.

goldmineworkers.jpg

Εργάτες βγαίνουν από ορυχείο χρυσού ρωσικών συμφερόντων στο βόρειο Σουδάν.

«Το 2016 οι εξαγωγές χρυσού αντιστοιχούσαν στο 37% του συνόλου των εξαγωγών της χώρας, φέρνοντας έσοδα ύψους $1,2 δισ. Η Κυβέρνηση επιδιώκει να αυξήσει την παραγωγή κατά 100 τόνους, πετυχαίνοντας τη δεύτερη μεγαλύτερη στην Αφρική και 9η στον κόσμο. Τα εμπορικής χρήσης εκρηκτικά είναι απαραίτητα για τον σκοπό αυτό και η εταιρεία Target (σ.σ.: παραλήπτρια του φορτίου) είναι ο μόνος εισαγωγέας υλικών, όπως αυτά που κατασχέθηκαν στο Mekong Spirit» επισημαίνεται στο έγγραφο της πρεσβείας του Σουδάν. Την ίδια στιγμή, αξιωματούχος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ενημέρωσε γραπτώς τα μέλη της ελληνικής αντιπροσωπείας ότι το εμπάργκο στην πώληση όπλων και πυρομαχικών ισχύει μόνο για την περιοχή του Νταρφούρ και όχι για το λιμάνι του Σουδάν, τελικό προορισμό του Mekong Spirit.

sudantop3gold.jpeg

Νομικοί κύκλοι υποστηρίζουν ότι η ανώνυμη καταγγελία στο Αρχηγείο του Λιμενικού και η κατάσχεση του φορτίου των εκρηκτικών δεν είναι άσχετη με την υπογραφή –δύο χρόνια νωρίτερα– μιας εμπορικής συμφωνίαςSudan – Gold Mining and the Darfur Conflict | International Crimes Monitor ανάμεσα στην κυβέρνηση του Σουδάν και τη ρωσική εταιρεία εξόρυξης μεταλλευμάτων RSMCSiberian Mining Group Co Ltd (Russian Siberian Mining Company Limited). Η συμφωνία αφορούσε όχι μόνο την εξόρυξη χρυσού, το τεράστιο κοίτασμα του οποίου –ύψους 46.000 τόνων και συνολικής αξίας $298 δισ.– ανακάλυψε η ρωσική εταιρεία, αλλά και ουρανίου το οποίο επίσης βρίσκεται σε αφθονία στη χώρα. Η συμφωνία είχε θεωρηθεί ισχυρό πλήγμα για τις ΗΠΑ, που εκείνη την περίοδο τουλάχιστον, επεδίωκαν να απομονώσουν οικονομικά τη Ρωσία.

Περιπέτεια χωρίς τέλος για τον πλοίαρχο

Ο Ουκρανός πλοίαρχος κατηγορήθηκε ακόμα ότι δεν ειδοποίησε και άρα δεν πήρε άδεια από τα υπουργεία Άμυνας και Εξωτερικών για τη μεταφορά –μέσω των ελληνικών χωρικών υδάτων– επικίνδυνου φορτίου. Ο ίδιος απαντά ότι πραγματοποίησε αυτό που στη γλώσσα των ναυτικών και του δίκαιου της θάλασσας ονομάζεται «αβλαβής διέλευση».

horikaydata6nm.jpg

Χάρτης χωρικών υδάτων 6 ν.μ. Ελλάδας-Τουρκίας στο Αιγαίο. Η αβλαβής διέλευση είναι ένας κανόνας του Ναυτικού Δικαίου, ο οποίος επιτρέπει σε ένα σκάφος να διέλθει από τα χωρικά ύδατα ενός ξένου κράτους υπό ορισμένους περιορισμούς. [Wikimedia Commons]

«Είμαι θύμα πολιτικού παιχνιδιού που με ξεπερνά. Δουλεύω στη θάλασσα πάνω από 40 χρόνια, τα τελευταία 15 ως πλοίαρχος. Ποτέ μέχρι σήμερα δεν είχα μια τόσο κακή εμπειρία. Η γυναίκα μου και ο 28 ετών γιος μου είναι άνεργοι στην Οδησσό και ανησυχούν για μένα» λέει ο Σεργκέι Νεβετσερία. Μετά την αποφυλάκισή του ζει μόνος σε μικρό διαμέρισμα στην Καλλιθέα. Αντίθετα με τους υπόλοιπους ναυτικούς του φορτηγού πλοίου που εδώ και περίπου έναν χρόνο έχουν επιστρέψει στην Ουκρανία, ο Νεβετσερία δεν μπορεί να ταξιδέψει στη χώρα του καθώς του έχει επιβληθεί απαγόρευση εξόδου από τη χώρα, ενώ υποχρεούται να δίνει δύο φορές το μήνα το παρών στο Α.Τ. της περιοχής. Η δίκη του είχε αρχικά προσδιοριστεί για τον Σεπτέμβριο του 2019, ωστόσο οι αλλαγές στον ποινικό κώδικαΟ Ποινικός Κώδικας εκσυγχρονίζεται μετά από 70 έτη, αλλά έχει και γκρίζα σημεία ανέτρεψαν τα δεδομένα. Το δικαστήριο θα γίνει όχι στον Πειραιά, όπως ήταν αρχικά προγραμματισμένο, αλλά στη Ρόδο και δεν έχει ακόμα προσδιοριστεί η νέα δικάσιμος.

«Είμαι ψυχολογικά καταβεβλημένος. Εύχομαι, όταν τελειώσει αυτή η περιπέτεια να μπορέσω να επιστρέψω στη δουλειά. Η σύνταξή μου είναι χαμηλή και η σύζυγος και ο γιος μου, που βρίσκονται στην Οδησσό, χρειάζονται ακόμα τη βοήθειά μου» λέει. Τις επόμενες ημέρες θα καταθέσει νέο αίτημα ζητώντας την άρση του περιοριστικού όρου της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα.

Γιάννης Σουλιώτης

πηγή: insidestory.gr