Αυστηρές και σαφείς οδηγίες διατυπώνει η Εισαγγελία του
Αρείου Πάγου στην πρώτη εγκύκλιο της για το 2020, προς αποφυγήν παραβιάσεων της
Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου η
οποία θα εισφέρει στην χώρα μας
ακόμα μία καταδίκη από το Στρασβούργο γιατί η Πολιτεία δεν έπραξε ως όφειλε τα
δέοντα… στην προστασία του δικαιώματος στη ζωή!. Το καθήκον αυτό της Πολιτείας
προς όλα ανεξαρτήτως τα πρόσωπα που έχει στη δικαιοδοσία της τα οποία οφείλει
να προστατεύει αλλά και να ερευνά πραγματικά όταν η προσφυγή στον εξαναγκασμό
επέφερε ανθρώπινο θάνατο.
Η περίπτωση διερεύνησης θανάτου ποινικού κρατουμένου
διάρκειας … 56 μηνών, (υπόθεση Πατσάκη και άλλοι κατά Ελλάδας),και η καταδίκη
μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δικαιωμάτων του Ανθρώπου, προκάλεσε την
εγκύκλιο της εισαγγελίας του Αρείου Πάγου με σκοπό «τη μείωση συναφών δυσμενών
αποφάσεων για την Ελλάδα». Ειδικότερα, ανάμεσα στα άλλα η εγκύκλιος της
Εισαγγελίας του ανωτάτου δικαστηρίου της χώρας, αναφέρει πως η υποχρέωση της
προστασίας του δικαιώματος στη ζωή σε συνδυασμό με το γενικό καθήκον που έχει η
Πολιτεία να αναγνωρίζει σε όλα τα εξαρτώμενα εκ της δικαιοδοσίας της πρόσωπα τα
καθοριζόμενα στη Σύμβαση δικαιώματα και ελευθερίες, απαιτεί να διενεργείται μια
μορφή επίσημης και πραγματικής έρευνας όταν η προσφυγή στον εξαναγκασμό επέφερε
ανθρώπινο θάνατο.
Με αφορμή την διάρκεια προκαταρκτικής εξέτασης επί 4 χρόνια
και οκτώ μήνες για τα αίτια και τις συνθήκες θανάτου κρατουμένου το Στρασβούργο
στο «ράπισμα» του προς την χώρα μας, ξεκαθαρίζει ότι για να είναι πραγματική
(effective) η εν λόγω έρευνα απαιτείται να είναι αυτεπάγγελτη και συνάμα να
χαρακτηρίζεται από επιμέλεια, ταχύτητα και σχολαστικότητα. Αντίθετα παρά τη
μακρά διάρκεια της εν λόγω έρευνας δεν κλήθηκαν προς εξέταση σημαντικοί και ουσιώδης
μάρτυρες όπως οι συγκρατούμενοι στο ίδιο κελί με τον θανόντα ούτε οι
σωφρονιστικοί υπάλληλοι του καταστήματος κράτησης.
Η ελληνική έννομη τάξη προνοεί για την αυτεπάγγελτη
εισαγγελική παρέμβαση
Τι λέει στην εγκύκλιο του ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου;
Ότι με αφορμή την απόφαση του ΕΔΔΑ επί της προσφυγής στην υπόθεση (Πατσάκη και
άλλοι κατά Ελλάδας), και προκειμένου να συμβάλουμε στην αποφυγή συναφών
παραβιάσεων του δικονομικού σκέλους του άρθρου 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης
Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) αναφορικά με τη διερεύνηση των συνθηκών θανάτου
ποινικού κρατουμένου, κρίνουμε αναγκαίο, στο πλαίσιο της αρμοδιότητας μας, να
προβούμε στις ακόλουθες επισημάνσεις, απευθύνοντας συνάμα σχετικές γενικές
οδηγίες.
«Κατά τη νομολογία του ΕΔΔΑ, η υποχρέωση της προστασίας του
δικαιώματος στη ζωή, που επιβάλλει το άρθρο 2 της ΕΣΔΑ, σε συνδυασμό με το
γενικό καθήκον που έχει η Πολιτεία δυνάμει του άρθρου 1 να αναγνωρίζει σε όλα
τα εξαρτώμενα εκ της δικαιοδοσίας της πρόσωπα τα καθοριζόμενα στη Σύμβαση
δικαιώματα και ελευθερίες, απαιτεί επίσης, σιωπηρά, να διενεργείται μια μορφή
επίσημης και πραγματικής έρευνας όταν η προσφυγή στον εξαναγκασμό επέφερε
ανθρώπινο θάνατο, με σκοπό να εξασφαλιστεί, μέσω μιας τέτοιας έρευνας, η
πραγματική εφαρμογή των εθνικών νόμων που προστατεύουν το δικαίωμα στη ζωή και,
στις υποθέσεις που εμπλέκονται υπάλληλοι ή όργανα του Κράτους, να εξασφαλιστεί
ότι αυτοί θα λογοδοτήσουν σχετικά με τους θανάτους που συνέβησαν υπό την ευθύνη
τους» λέει η πρώτη τη τάξη εισαγγελία της χώρας.
«Το ΕΔΔΑ τονίζει ακόμη ότι για να είναι πραγματική
(effective) η εν λόγω έρευνα απαιτείται να είναι αυτεπάγγελτη και συνάμα να
χαρακτηρίζεται από επιμέλεια, ταχύτητα και σχολαστικότητα .Αναφορικά με τη
διερεύνηση των συνθηκών θανάτου ποινικού κρατουμένου και υπό το πρίσμα των
προεκτεθεισών νομολογιακών παραδοχών του ΕΔΔΑ, επισημαίνουμε ότι η ελληνική
έννομη τάξη προνοεί για την αυτεπάγγελτη εισαγγελική παρέμβαση (πρβλ. άρθρο 37
ΚΠΔ), αφού ο Σωφρονιστικός Κώδικας (άρθρο 80 § 2 Ν. 2776/1999) ορίζει ότι «ο
διευθυντής του Καταστήματος (Κράτησης) ανακοινώνει αμέσως το γεγονός του
θανάτου του κρατουμένου στις αρμόδιες διοικητικές και δικαστικές αρχές».
Μάλιστα σύμφωνα με την εν λόγω εγκύκλιο ενώ ο νόμος βάζει
ανώτατο περιθώριο για την έρευνα τους εννέα μήνες η επίμαχη έρευνα για το
θάνατο του κρατουμένου διήρκεσε 4 χρόνια και 8 μήνες…
«Ωστόσο, στο χρονικό αυτό σημείο ανακύπτει η υποχρέωση του
Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών όχι μόνο να παραγγείλει τη διενέργεια ποινικής
προκαταρκτικής εξετάσεως (άρθρο 243 § 1 ΚΠΔ), αλλά να φροντίσει ώστε αυτή να
διενεργηθεί επιμελώς και να περατωθεί ταχύτατα, όπως άλλωστε ορίζει η διάταξη
του άρθρου 243 § 3 ΚΠΔ, που προβλέπει τη μη υπέρβαση των εννέα μηνών.Ας
σημειωθεί ότι στην υπόθεση της εν θέματι προσφυγής στο ΕΔΔΑ, η προκαταρκτική
εξέταση είχε διάρκεια τεσσάρων ετών και οκτώ μηνών (!), με συνέπεια να
διαπιστωθεί από το Δικαστήριο παραβίαση του δικονομικού-διαδικαστικού σκέλους
(volet procedural) του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ .Ακόμη, η διά της προκαταρκτικής
εξετάσεως διερεύνηση της αιτίας του θανάτου του κρατουμένου και η συνακόλουθη
αναζήτηση τυχόν ποινικής ευθύνης (παρά τον συνοπτικό χαρακτήρα που της
προσδίδει το άρθρο 243 § 2 ΚΠΔ) είναι αναγκαίο να αξιοποιεί τις μαρτυρίες όλων
ανεξαιρέτως των εχόντων γνώση των γεγονότων προσώπων και προεχόντως των κρατουμένων
στο ίδιο κελί και των σωφρονιστικών υπαλλήλων, ώστε η έρευνα να είναι
σχολαστική (σημειωτέον, και πάλι, ότι στην υπόθεση της εν θέματι προσφυγής στο
ΕΔΔΑ, δεν είχαν εξετασθεί κατά την μακράς διαρκείας προκαταρκτική εξέταση ούτε
οι συγκροτούμενοι του θανόντος, ούτε σημαντικοί μάρτυρες-σωφρονιστικοί
υπάλληλοι).Εφόσον εξασφαλίζονται οι προεκτεθείσες συνθήκες και προϋποθέσεις
αναφορικά με την υπό τη διεύθυνση του Εισαγγελέα προκαταρκτική εξέταση,
θεωρούμε ότι το άρθρο 2 της ΕΣΔΑ πιστά εφαρμόζεται κατά το δικονομικό σκέλος
του και μειώνεται ο κίνδυνος συναφών δυσμενών για την Ελλάδα αποφάσεων του
ΕΔΔΑ».
(Πηγή: eisap.gr)
0 Σχόλια