Therapy Dogs: Πατούσες, χάδια, γέλια – Σκυλάκια βοηθούν άτομα με αναπηρίες και θεραπεύουν ψυχικές νόσους

Μεσημέρι Τρίτης στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Τα βλέμματα όλων στην αίθουσα στραμμένα στον Σπίθα και τη Λάση, δύο αξιαγάπητα σκυλιά, που παρά τη ζέστη και την

πολυκοσμία, δεν γάβγισαν ούτε μία φορά, αλλά παρέμειναν φρόνιμα, κοιτώντας τον κάθε έναν ξεχωριστά στα μάτια και απολαμβάνοντας χάδια και αγκαλιές. Η ηρεμία και τα χαμόγελα στην αίθουσα είναι εμφανή.

της Κικής Τσάνη

Ο Σπίθας και η Λάση όμως προσφέρουν μεγαλύτερη χαρά έξω από αυτή την αίθουσα, καθώς “θεραπεύουν” ανθρώπους που το έχουν ανάγκη. Είναι μέλη του Therapy Dogs, μια ομάδα καταρτισμένων εθελοντών και εκπαιδευμένων σκύλων που έχει ως στόχο την θεραπευτική επαφή με τα σκυλιά σε αυτούς που τη χρειάζονται. Από το 2012 που η δράση του Therapy Dogs ξεκίνησε στη Θεσσαλονίκη έχουν συμβεί κυριολεκτικά μικρά θαύματα, καθώς τα υπέροχα τετράποδα της ομάδας προσφέρουν άπλετη αγάπη, χάδια και ασφάλεια σε άτομα με αναπηρίες αλλά και σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν ψυχικές νόσους, παρέχοντας υπηρεσίες συμπληρωματικά με τη θεραπεία του καθενός. Το Therapy Dogs στηρίζει όλες τις δυνάμεις του στον εθελοντισμό, ενώ όποιος επιθυμεί να συμβάλλει σε αυτό, μπορεί να βρει χρήσιμες πληροφορίες στην ιστοσελίδα της ομάδας.

Η θεραπευτική επίδραση των ζώων στο χώρο της ψυχικής υγείας ήταν το σημερινό θέμα της ημερίδας που διοργανώθηκε στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης και πρόσφερε πολύ σημαντικές πληροφορίες για το πως ένα ζώο μπορεί να βοηθήσει καταλυτικά στην καθημερινότητα ενός ανθρώπου που αντιμετωπίζει δυσκολίες αν εκπαιδευτεί κατάλληλα.

Ένα χάδι, μια αγκαλιά, ένα και μόνο βλέμμα ενός ζώου είναι ικανό να μειώσει το άγχος και το αίσθημα της μοναξιάς αλλά το κυριότερο, να δώσει σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν δυσκολίες τη δυνατότητα για ουσιαστική επικοινωνία.

Όπως είπαν οι εκπαιδεύτριες και τα μέλη της ομάδας, οι σκύλοι θεραπείας πραγματικά περνούν πολύ καλά στο πρόγραμμα. Είναι συνεδρίες μέσω παιχνιδιού, οπότε το διασκεδάζουν πολύ, ενώ κάθε σκύλος προσφέρει στο βαθμό που το άτομο τον χρειάζεται, από παιχνίδια, αγκαλιές μέχρι και βόλτες.

“Πέρσι, όλη τη χρονιά συμμετείχαμε με τη Λάση στο πρόγραμμα του 424 σε μια θεραπευτική ομάδα ανθρώπων που αντιμετώπιζαν προβλήματα στην κοινωνική τους προσαρμογή. Η Λάση όταν μπήκε σ’αυτό το χώρο ήταν λες και ήξερε και τι πρέπει να κάνει”, ανάφερε η Αννα Λαλένη, μαμά και χειρίστρια της Λάση και εθελόντρια του Therapy Dogs.

“Τα θηλαστικά έχουν κατοπτρικούς νευρώνες, οπότε “πιάνουν” το τι νιώθει ο άνθρωπος απέναντί τους. Όταν μπήκαμε, η ομάδα καθόταν κυκλικά, οπότε η Λάση σηκώθηκε και πήγε να χαιρετήσει όλους έναν προς έναν. Αν κάποιος απομακρυνόταν, το ίδιο έκανε και αυτή. Μάθαμε λοιπόν μετά ότι αυτό το έκανε σε κάθε συνεδρία, “μιλούσε” ουσιαστικά μαζί τους, καταλάβαινε τις ανάγκες τους”, συμπλήρωσε.

Όσο για τη συμμετοχή της στη δράση, η κ. Λαλένη είπε πως έγινε τόσο τυχαία όσο ήρθε και η Λάση στη ζωή της. “Τη βρήκα ένα καλοκαίρι, μεσημέρι με καύσωνα να είναι χωμένη σε μια γωνιά, έτοιμη να πεθάνει από αφυδάτωση και ασιτία. Ήταν εγκαταλελειμμένη και εγώ δε γνώριζα από σκυλιά οπότε την πήγα σε ένα γιατρό για να τη βοηθήσει, αν και αυτή είχε αποφασίσει ήδη πως θα μείνει μαζί μου. Έτσι αρχίσαμε να αναπτύσσουμε μεταξύ μας μια σχέση, να τη γνωρίζω και να με γνωρίζει. Τα έμαθα όλα βιωματικά με τη Λάση. Όταν ήμουν στεναχωρημένη ερχόταν και έβαζε τη μεγάλη της μύτη στο πόδι μου και εγώ ένιωθα καλύτερα”.

“Μια μέρα στη βόλτα μας, είδα την ταμπέλα του Therapy Dogs στη Μαρτίου και μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρον. Από εκεί και έπειτα έγινε η αξιολόγηση, εκπαιδευτήκαμε και οι δύο, μου έδωσαν υλικό να διαβάσω, έδωσα εξετάσεις και ενταχθήκαμε στο πρόγραμμα, πρώτα δοκιμαστικά και μετά κανονικά”, συμπλήρωσε.

Για τη δική της παρουσία στις συνεδρίες, η κ. Λαλένη τόνισε πως κυριαρχεί η διαφάνεια και πως ο ρόλος της είναι να βοηθάει τη Λάση να επικοινωνεί και να αισθάνεται ασφαλής. Μάλιστα παρότρυνε όλους όσους φροντίζουν ένα σκυλάκι να προχωρήσουν στη σχετική αξιολόγηση για να συμμετέχουν στις δράσεις, καθώς αυτό που εισπράττει, δεν συγκρίνεται με τίποτα.

“Από μια κλειδαρότρυπα ωφελούμαι και εγώ. Χαίρεται και η δική μου ψυχή με αυτό που συμβαίνει και νιώθω ότι είναι μεγάλο δώρο και για μένα”, κατέληξε.

Ο Σπίθας με περίσσεια αυτοπεποίθηση περπατάει στην αίθουσα καθ’όλη τη διάρκεια της ενημερωτικής εκδήλωσης και σκορπίζει χάδια σε όποιον απλώσει τα χέρια του αλλά και πόζες σ’όσους τον φωτογραφίζουν. Άλλωστε αν ένα ζώο βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας, μπορεί αυτή του την ηρεμία να τη μεταδώσει στο άτομο και να το κάνει να νιώσει καλύτερα, ακόμη και πιο ασφαλές. Σύμφωνα με την πρόεδρο του Therapy Dogs, Τέρψη Πασχάλη, είναι ιδιαίτερα αγαπητός σε άτομα με αναπηρίες, καθώς όντας μικρόσωμος, μπορεί εύκολα να ανέβει σε αμαξίδιο και να τον κρατήσει κάποιος αγκαλιά, αλλά λειτουργεί πολύ θετικά και σε άτομα που αντιμετωπίζουν φοβίες. Πολλοί είναι μάλιστα αυτοί που σε κρίσεις ή δύσκολες στιγμές τον αναζητούν και μόνο στη σκέψη του ηρεμούν, όπως ανέφερε η Σωτηρία Γεωργίου, εκπαιδεύτρια σκύλων και ψυχοθεραπεύτρια.

Η βοήθεια του σκύλου στην ψυχική υγεία ενός ανθρώπου είναι μοναδική, όπως προκύπτει και από άλλες ιστορίες που μοιράστηκαν οι ομιλήτριες, όπως αυτή μιας κακοποιημένης γυναίκας που δεν μοιράστηκε ποτέ το τραύμα της κατά τις συνεδρίες ψυχοθεραπείας, παρά μόνο όταν κατά τύχη, βρέθηκε στο χώρο ένας σκύλος. Η γυναίκα έβαλε τα κλάματα, μαζί της και το ζώο που έτρεξε κοντά της, βοηθώντας την να βγάλει από μέσα της αυτό που τη βασάνιζε, νιώθοντας τον πόνο της και προσφέροντάς της ανακούφιση.

Σε τι άλλο μπορεί να βοηθήσει ένας σκύλος θεραπείας 

Συμπεριφορικά προβλήματα

• Στην εξάλειψη των κοινωνικών εμποδίων
• Να βοηθήσουν τους συμμετέχοντες να κερδίσουν την ενσυναίσθηση
• Να υιοθετήσουν το μοντέλο της κατάλληλης συμπεριφοράς
• Να φροντίζουν τον εαυτό τους αλλά και άλλους, όπως για παράδειγμα το ζώο
• Η οξυτοκίνη, αλλιώς γνωστή και ως “ορμόνη αγκαλιά”, ηρεμεί και καταπραΰνει το νευρικό σύστημα, με αποτέλεσμα την ικανότητα του ανθρώπου να μαθαίνει
• Μπορούν ακόμα να βοηθήσουν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και στην ποσότητα της απελευθερούμενης κορτιζόλης, η οποία έχει ως συνέπεια μεγαλύτερη ικανότητα θεραπείας

Χρόνιες ασθένειες

• Ο σκύλος θεραπείας είναι ένας φίλος που μπορούν να εμπιστευτούν
• Βοηθά το άτομο με χρόνια πάθηση να επεκτείνει τις κινητικές του δεξιότητες
• Βοηθά να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους και ενεργή κοινωνική ζωή

Η Μαρία Στογιάννη, θετική εκπαιδεύτρια σκύλων μίλησε για την εκπαίδευση αλλά και τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί ένας σκύλος θεραπείας.

Συγκεκριμένα, η εκπαίδευση των σκύλων βασίζεται στη Θετική Ενίσχυση συμπεριφοράς (Positive Reinforcement) όπου το ζώο παροτρύνεται να κάνει ότι του ζητούμε, μέσω της ανταμοιβής. Ο σκύλος εκπαιδεύεται πάντα μαζί με τον κηδεμόνα.

Ένας σκύλος θα πρέπει να περάσει μια σειρά από τεστ και δοκιμές για να εγκριθεί ως σκυλί θεραπευτικής επαφής και θα πρέπει να περνάει συχνά από αξιολόγηση.

Προϋποθέσεις και κριτήρια για την ένταξη σκύλου σε πρόγραμμα θεραπευτικής επαφής

Ο σκύλος θα πρέπει να:

• Είναι τουλάχιστον ενός έτους, στειρωμένος και θα πρέπει να ζει με τον κηδεμόνα του τουλάχιστον 6-8 μήνες
• Είναι αξιόπιστα εκπαιδευμένος στην “τουαλέτα” του
• Είναι πάντα σε λουρί
• Κατέχει την καλή, βασική υπακοή
• Ο σκύλος δεν πρέπει να έχει κανένα ιστορικό επιθετικότητας, συμπεριλαμβανομένων γρύλισμα, δάγκωμα, τραυματισμό σε άνθρωπο ή άλλο ζώο συντροφιάς

Απαιτήσεις ικανοτήτων σκύλων

• Θα πρέπει να μπορεί να χαιρετά έναν φιλικό άγνωστο χωρίς φόβο ή ασυγκράτητο ενθουσιασμό
• Να απολαμβάνει τα χάδια και να αισθάνεται άνετα με το ελαφρύ βούρτσισμα
• Να αισθάνεται άνετα σε δυνατούς θορύβους
• Να κάθεται, να ξαπλώνει και να μείνει στη θέση του όταν λάβει εντολή
• Να έρχεται όταν τον καλούν
• Να αισθάνεται άνετα με το αδέξιο χάδι, μια “σφιχτή” αγκαλιά ή ένα απότομο άγγιγμα από πίσω
• Να αισθάνεται άνετα ανάμεσα σε άτομα που συμπεριφέρονται ασυνήθιστα και περιβαλλόμενος από ιατρικό εξοπλισμό (Μάλιστα μαθαίνουν πως να αγγίζουν ή να ξαπλώνουν δίπλα σε κάποιον ασθενή χωρίς να τον τραυματίσουν)
• Να δέχεται λιχουδιές ευγενικά αλλά και να αγνοεί φαγητό ή παιχνίδια όταν του ζητηθεί

https://thesstoday.gr