Βιοηθικός λόγος περί ευθανασίας – Toυ Σταύρου Χατζησυμεωνίδη

Απόσπασμα από την εφημερίδα "Σύγχρονη Αστυνομία" της Ένωσης Αθηνών που μόλις κυκλοφόρησε

Του Χατζησυμεωνίδη Σταύρου

Μέλους Ε.ΑΣ.Υ.Α.

Φοιτητή Παντείου Πανεπιστημίου- Τμήμα Ψυχολογίας

 

 

Είναι ευρέως γνωστό ότι στην Ελλάδα σε μία εποχή κοινωνικοοικονομικής κρίσης, το φαινόμενο της ευθανασίας έχει επανέλθει στις κοινωνιοψυχολογικές αναπαραστάσεις της ελληνικής κοινωνίας. Θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει την αναπαράσταση της ευθανασίας, παράξενη, φοβική αλλά και θλιβερή.

Ο όρος «ευθανασία» φαίνεται πως προέρχεται από τον Francis Bacon, τον 17ο αιώνα, ο οποίος τον χρησιμοποίησε για να επεξηγήσει λακωνικά έναν θάνατο ανώδυνο, εύκολο και κατά μία έννοια ευτυχή στα πλαίσια της Ιατρικής. Με το πέρασμα των ετών φαίνεται πως η ευθανασία ως όρος διακρίνεται σε ενεργητική αλλά και παθητική.

Αναφερόμενοι λοιπόν στην ευθανασία, γεννάται ένα κρίσιμης σημασίας ερώτημα: Από το δικαίωμα στη ζωή είναι δυνατόν να συνάγεται δικαίωμα στο θάνατο;  Φαίνεται πως ναι είναι δυνατή η κατοχύρωση του δικαιώματος θανάτου, όμως δεν σημαίνει πως αυτό το δικαίωμα είναι απεριόριστο. Ακόμη και αν η βούληση ενός ασθενούς χρειάζεται πλήρη προστασία, η ελευθερία της επιλογής δεν είναι απεριόριστη. Η σύμπραξη ενός τρίτου σε περίπτωση αυτοδιάθεσης του ασθενούς πρέπει να υπόκειται απόλυτα αυστηρό έλεγχο, για το συμφέρον του ασθενούς και την αποτροπή εξυπηρέτησης συμφερόντων τρίτων. Η περίπτωση σύμπραξης συσχετίζεται άμεσα με το φαινόμενο της ευθανασίας.

Αν θα θέλαμε λοιπόν κατηγοριοποιήσουμε το δικαίωμα στο θάνατο, όσο δυσάρεστο ζήτημα και αν θεωρείται θα μπορούσαμε να το πράξουμε ως εξής:

Α.) Το δικαίωμα της αυτοκτονίας, αναγνωρίζεται ως δικαίωμα που απορρέει από την αρνητική έκφανση του δικαιώματος στη ζωή. Ωστόσο το άτομο έχει δικαίωμα να θέσει τέλος στη ζωή του, αρκεί η απόφαση να είναι πλήρως ελεύθερη και αμερόληπτη. Εάν ελλοχεύουν, αμφιβολίες ως προς την απόφαση του ατόμου, τότε νομιμοποιείται η παρέμβαση από τρίτο άτομο. Εξ ου και ο ΠΚ, ως τώρα δεν τιμωρεί την αυτοκτονία, αλλά την συμμετοχή σε αυτή σύμφωνα με το άρθρο 301 ΠΚ.

Β.) Η περίπτωση της παθητικής ευθανασίας, διακρίνεται σε 3 βασικές υποκατηγορίες οι οποίες είναι : 1. Με τη βούληση του ασθενούς, όπου ο Ιατρός δεν έχει το δικαίωμα να θεραπεύσει τον ασθενή, αν ο ίδιος δεν το θέλει, κατόπιν διεξοδικής ενημέρωσης του, ακόμη και αν η μη θεραπεία οδηγεί στο θάνατο. 2. Αντίθετα με τη βούληση του ασθενούς, όπου ο Ιατρός δεν προσφέρει θεραπεία στον ασθενή, παρόλο που την επιζητεί. Κατά κανόνα είναι απαράδεκτη, κατ’ εξαίρεση γίνεται αποδεκτή όταν οι διαθέσιμοι πόροι είναι περιορισμένοι, π.χ. σε περίπτωση μεταμόσχευσης όπου το μόσχευμα είναι 1 και οι λήπτες είναι ένας νέος και ένας υπερήλικας. 3. Χωρίς τη βούληση του ασθενούς, όπου ο Ιατρός είναι δυνατόν να λειτουργεί IN DUBIO PRO VITA, δηλ εν αμφιβολία υπέρ της ζωής αλλά συνήθως στην ελληνική επικράτεια λειτουργεί με γνώμονα ότι ο ασθενής ήθελε να ζήσει.

Γ. Η περίπτωση της ενεργητικής ευθανασίας, διακρίνεται σε 2 υποκατηγορίες : 1. Άμεση ενεργητική ευθανασία, όπου ο ασθενής επιζητεί το θάνατο και ο Ιατρός ή Τρίτος ενεργεί προσφέροντας τον θάνατο, π.χ. ο τρίτος χορηγεί φαρμακευτική ουσία που παρέχει άμεση νέκρωση του εγκεφάλου. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα απαγορεύεται, σε αντίθεση με το Βέλγιο, την Ολλανδία και ορισμένες ακόμη χώρες όπου επιτρέπεται με το πρόσχημα ότι η υγειονομική κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη. 2. Έμμεση ενεργητική ευθανασία, όπου ο ασθενής έχει αφόρητους πόνους επιζητά την ανακούφιση και ο Ιατρός χορηγώντας φαρμακευτική ουσία με σκοπό την μείωση του άλγους, τελικώς επέρχεται θάνατος, π.χ. χορήγηση μορφίνης από την οποία επέρχεται θάνατος.

Ο λόγος περί ευθανασίας τέθηκε διότι το Αστυνομικό Προσωπικό και κυρίως τα  Α.Τ. γίνονται δέκτες ενημέρωσης δυσάρεστων συμβάντων που συνδέονται με το φαινόμενο αυτό, το οποίο εμπλέκεται σε περιστατικά εντός αλλά και εκτός των Νοσοκομείων. Ως εκ τούτου το παρόν άρθρο φιλοδοξούσε να αποσαφηνίσει βιοηθικά ζητήματα επί των οποίων  ενδεχομένως αρκετές φορές έρχεται αντιμέτωπος ο Αστυνομικός με πολίτες που είτε εν αγνοία τους είτε προς υποβόσκων όφελος τους αναφέρουν συμβάντα που εμπίπτουν στην αυτοκτονία, στην παθητική ευθανασία αλλά και στην ενεργητική ευθανασία και συνεπώς η συνδρομή του προσωπικού σε τέτοια ζητήματα πέραν της δικονομικής - προανακριτικής εκ του νόμου υποχρέωσης είναι και βιοηθική με γνώμονα το σεβασμό του δικαιώματος στη ζωή, αλλά όπως φαίνεται και του δικαιώματος στο θάνατο.