ΕΞΑΡΧΕΙΑ: Ούτε άβατο ούτε παρακράτος, ούτε και Μονμάρτρη, αλλά μια εγκαταλελειμμένη γειτονιά στην καρδιά της πρωτεύουσας, όπου οι άνθρωποι αντιστέκονται και επιμένουν αλλά πνίγονται από τα οργανωμένα ναρκω-κυκλώματα, την υπερεκμετάλλευση του airbnb και την παρακμή των δημόσιων υποδομών. Η «Εφ.Συν.» περιηγήθηκε στη «γειτονιά των αγγέλων και των δαιμόνων», μίλησε με κατοίκους και άκουσε τα σχέδια οκτώ υποψήφιων δημάρχων.
«Ναρκωτικά διακινούνται παντού. Μίλησε ποτέ κανένας για το άβατο της Γλυφάδας και για το παρακράτος της Βούλας;»
«Οργανωμένο σχέδιο»
Τα... μποκοχαραμάκια
Τα «σπασμένα παράθυρα» του Δένδια
Το επάγγελμα του εξαρχειολόγου κατά περιόδους γνωρίζει δόξες, πόσο μάλλον προεκλογικά. Σε νούμερο ένα θέμα για την πόλη ανήγαγε τα Εξάρχεια ο απερχόμενος δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης, σε τηλεοπτική εκπομπή του ΣΚΑΪ με τον τρομολαγνικό τίτλο «Το παρακράτος των Εξαρχείων».
«Μόνο με την παρέμβαση του στρατού και τη μεταφορά του Πολυτεχνείου από την περιοχή θα μπορούσαν τα Εξάρχεια να αλλάξουν», δηλώνει ο πάντα αμετροεπής Θεόδωρος Πάγκαλος. Πάλι καλά που δεν πρόσθεσε να μπουν τα τανκς στο Πολυτεχνείο την επέτειο της 21ης Απριλίου, για να συμπληρωθεί η νοσταλγία της χούντας. Οσο για την ατυχή «Μονμάρτρη» της υφυπουργού Προστασίας του Πολίτη, Κατερίνας Παπακώστα, δέχθηκε πολύ περισσότερες ειρωνείες από παλιότερη, πραγματικά εξοργιστική δήλωσή της ότι «οι μετανάστες είναι σαν κατσαρίδες».
Η πλατεία ήταν (;) γεμάτη...
Εύκολα θα προσπερνούσε κανείς όλη αυτή την υπερπαραγωγή καθεστωτικής «εξαρχειολογίας», αν δεν συνοδευόταν από παραγωγή μιας συγκεκριμένης πολιτικής: αυτής που λέει ότι η -υπαρκτή- υποβάθμιση της ζωής στα Εξάρχεια, εξαιτίας όχι μόνο της ναρκομαφίας αλλά και της τουριστικής και εμπορικής εκμετάλλευσης, λύνεται με το δόγμα «νόμος και τάξη», στη νεοφιλελεύθερη εκδοχή του «σπασμένου παράθυρου», όπως την παρουσιάζουν ο Δένδιας και ο Μητσοτάκης. Μια λογική που συμπληρώνεται με την αλλαγή χρήσης γης υπέρ εταιρικών funds, τη συρρίκνωση των δημόσιων χώρων, την περιστολή των ελευθεριών, την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου.
Οι θεαματικές επιχειρήσεις της αστυνομίας που είδαμε πριν από τη Μεγάλη Εβδομάδα στα Εξάρχεια, μας εξοικειώνουν με ό,τι προαναγγέλλουν οι επόμενοι επίδοξοι διαχειριστές της κρατικής εξουσίας: νέες επιχειρήσεις «Αρετή», όχι μόνο αστυνομικές, αλλά οικονομικές, μετατρέποντας την ιστορική, ζωντανή και πολιτικοποιημένη γειτονιά της Αθήνας στο επόμενο χωροταξικό πεδίο κερδοφορίας του κεφαλαίου και καταστολής του ζωντανού κεφαλαίου της πόλης - των ανθρώπων που ζουν, εργάζονται, κοινωνικοποιούνται, δημιουργούν και αμφισβητούν στα Εξάρχεια και δεν είναι απλώς καταναλωτές, τουρίστες ή βιτρίνες παράνομων ή νόμιμων οργανωμένων συμφερόντων.
Ο Μοχάμεντ πουλάει τσιγάρα πάνω σε μια τάβλα, σε μια από τις πιο κεντρικές γωνιές των Εξαρχείων. Είναι 25 χρόνων κι έφτασε εδώ από τη Συρία το 2015. Οταν συνειδητοποίησε ότι έχει εγκλωβιστεί, κατάλαβε ότι πρέπει να βρει τρόπο να επιβιώσει. Επέλεξε να πουλάει λαθραία τσιγάρα και να κοιμάται σε μια κατάληψη, όσο μπορεί να επιλέγει κάποιος που η εναλλακτική λύση του θα ήταν να ζει στοιβαγμένος σε κάποιο καμπ.
Ο Μοχάμεντ έχει επιλέξει την πιο ανώδυνη ίσως λύση για έναν άστεγο, άνεργο πρόσφυγα που θέλει να ζει σε μια γωνιά της πόλης που του παρέχει ελευθερία.
Προεκλογικές επιχειρήσειςΑλλοι είναι λιγότερο τυχεροί ή περισσότερο απελπισμένοι. Ετσι, βλέπεις καθημερινά δεκάδες νεαρούς άντρες από κάθε γωνιά της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής να πουλάνε απροκάλυπτα τσιγαριλίκια - η ναρκοπιάτσα των Εξαρχείων καταμεσής της πλατείας Εξαρχείων. Αυτή η πρώτη εικόνα δίνει το κυρίως επιχείρημα για το περίφημο «άβατο», που βολικά ανασύρει κατά περιόδους η αξιωματική αντιπολίτευση και, φυσικά, κραδαίνει και πάλι πριν από τις εκλογές. Ομως είναι ετούτοι οι φτωχοδιάβολοι το κυρίως πρόβλημα των Εξαρχείων;
Οι δύο πρόσφατες επιχειρήσεις ισχυρών αστυνομικών δυνάμεων σε καταλήψεις και διαμερίσματα στα Εξάρχεια (μετά την αποτυχημένη επιχείρηση των λιμενικών, που αποκλήθηκε «φιάσκο» αφού βρέθηκαν αντιμέτωποι με ένοπλους κουκουλοφόρους) κρίθηκαν από πολλούς προεκλογική εντυπωσιοθηρία. Ολοι σχεδόν παραδέχονται ότι, πέρα από τις προσαγωγές και συλλήψεις μεταναστών χωρίς χαρτιά, άφησαν ανενόχλητα τα «κεφάλια» που κινούν τα νήματα των ναρκομαφιών.
Οι νύχτες τελευταία δεν είναι καθόλου ήσυχες
Και αυτά τα κεφάλια δεν είναι τα βαποράκια της πλατείας, μολονότι κι αυτά υπακούουν σε σκληρές ιεραρχίες, της οποίας οι κορυφές, όπως μας λέει ο Γ.Κ., «είναι λευκοί άντρες, κάποιοι από αυτούς γνωστοί στην περιοχή». Οσο για τους νεαρούς μετανάστες, «είναι παιδαρέλια που κάνουν τα βαποράκια για ένα μεροκάματο των πέντε ευρώ», όπως λέει η Γ.Λ. Μετράει δεκαετίες στη γειτονιά κι είναι ακόμα ένα από τα πιο ενεργητικά της μέλη. «Δέκα πιάνουν, δεκαπέντε έρχονται... Κάνουν τσαμπουκάδες, μαρσάρουν με τα μηχανάκια, ασχημονούν. Το πρόβλημα είναι τα αφεντικά τους, οι μαφίες που ελέγχουν το ναρκεμπόριο, διακινούν ανθρώπους, διακινούν γυναίκες - το βαρύ οργανωμένο έγκλημα και όχι η μικροπαραβατικότητα. Τις τελευταίες μέρες βλέπουμε ξαφνικά ένα μπαράζ δημοσιότητας για τη γειτονιά μας - σαφέστατα προεκλογικό. Τώρα ξαφνικά μας θυμήθηκαν όλοι;».
Ο Α., παλιός Εξαρχειώτης, συμμετέχει σε συλλογικές προσπάθειες να ζωντανέψει η περιοχή με συναυλίες, ανταλλακτικά παζάρια, εκδηλώσεις «ενάντια στον κοινωνικό κανιβαλισμό». Συμμετείχε σε πρόσφατη πορεία αναρχικών συλλογικοτήτων και τοπικών συνελεύσεων ενάντια στις «ναρκομαφίες και την τουριστικοποίηση» και θεωρεί ότι η κριτική που ασκήθηκε, π.χ. ότι οι πορείες αυτές στοχοποιούν μετανάστες-βαποράκια, έγινε από «μηδενιστικά στοιχεία, που παίζουν τους ιδεολογικούς “αναρχομπαμπάδες”».
«Από τους ανθρώπους που ανήκουν σε πολιτικούς χώρους, από όσο γνωρίζω εγώ, ποτέ δεν ειπώθηκε “διώξτε από εδώ τους μετανάστες, μαύρους, διαφορετικούς”, μας λέει ο Γ.Κ. «Αυτός είναι εξάλλου ο χαρακτήρας της περιοχής. Και μέσω αυτού του χαρακτήρα της η περιοχή χρησιμοποιείται για την πώλησή της προς υπερεκμετάλλευση, από δυνάμεις της τουριστικής βιομηχανίας. Οπως έχει γίνει κι αλλού... Το γεγονός ότι τα Εξάρχεια είναι πολιτικοποιημένα, πολυεθνικά, έχουν δομές αλληλεγγύης, όλο αυτό πάνε να το πουλήσουν ως εναλλακτική Ευρώπη. Ταυτόχρονα διώχνουν τους μόνιμους κατοίκους που νοικιάζουν, που είτε δεν μπορούν να βρουν στέγη εξαιτίας των υψηλών ενοικίων είτε τους κάνουν έξωση. Aκούω καθημερινά από φίλους: “Μου είπε η σπιτονοικοκυρά να φύγω για να το κάνει airbnb”».
Σε κατάσταση πολιορκίας το ιστορικό Flolral
Τo τρίπτυχο «υποβάθμιση-τουριστικοποίηση-εκμετάλλευση», συμπεραίνει, στρώνει ιδανικό έδαφος για την καταστολή και την προσεχή μετατροπή της περιοχής σε εξευγενισμένη ζώνη. Η ιστορία των Εξαρχείων, με τα στέκια, τους εκδοτικούς οίκους, τα δισκάδικα, τις ανεξάρτητες μουσικές και θεατρικές σκηνές, όταν δεν λοιδορείται, συσκευάζεται σε ευπώλητο αμπαλάζ, για να καταλήξει μουσειακό φολκλόρ που πάει πακέτο με την κτηματομεσιτική ανάπλαση.
Η Θ.Δ. μόλις τον Δεκέμβριο πούλησε το σπίτι της σε έναν Κινέζο. Ζούσε στα Εξάρχεια τα τελευταία 20 χρόνια, αλλά εξακολουθεί να κυκλοφορεί στην περιοχή καθημερινά. «Εδώ είναι τα στέκια, οι φίλοι μου. Ο λόγος που πουλήσαμε το σπίτι είναι καθαρά οικονομικός. Αυτό αποδεικνύει ότι, παρ’ όλα όσα συμβαίνουν, οι τιμές εδώ δεν πέφτουν, τα νοίκια είναι απλησίαστα, υπάρχουν αμέτρητα airbnb. Μίλησα με πολλούς μεσίτες για να δώσουμε το σπίτι και όλοι πιστεύουν ότι είμαστε μπροστά σε ένα οργανωμένο σχέδιο η περιοχή να υποβαθμιστεί ώστε μετά τα σπίτια και τα μαγαζιά να πουλιούνται πανάκριβα. Μπορεί να έχει δυσκολέψει η πλατεία, αλλά στην υπόλοιπη γειτονιά μια χαρά κυκλοφορείς».
Η Λ.Κ., επίσης γέννημα-θρέμμα Εξαρχειώτισσα, έχει διαφορετική αίσθηση. Πρόσφατα δέχθηκε απρόκλητη επίθεση. «Ο άνθρωπος που μου επιτέθηκε άρχισε να με βρίζει και να χτυπάει αμάξια. Πάντα ένιωθα ότι η γειτονιά μου είναι ασφαλής, τον τελευταίο χρόνο αυτό έχει αλλάξει. Ξεκίνησε με απλές κλοπές κι έχουμε φτάσει στο σημείο να βουτάνε την τσάντα από μια γιαγιά και να τη σέρνουν στον δρόμο. Την περασμένη εβδομάδα άνοιξαν τρία αυτοκίνητα στην Ερεσού για να κλέψουν τις μπαταρίες και να φτιάξουν σίσα». Το shisha, ναρκωτικό των φτωχών, κοστίζει μόλις ένα ευρώ η δόση, πολύ γρήγορα μπορεί να καταστρέψει τον οργανισμό όσο η 20ετής χρήση ηρωίνης.
Με αυτή την ουσία συνδέουν ορισμένοι Εξαρχειώτες τις καταγγελίες για βιασμούς τις οποίες έκανε πρωτοβουλία γυναικών. Κανείς δεν είναι σε θέση να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει τα καταγγελλόμενα, αλλά σίγουρα αυτή είναι μια από τις συζητήσεις που γίνονται ευρέως στη γειτονιά.
Η Μ.Δ., ψυχοθεραπεύτρια, δουλεύει στον χώρο της απεξάρτησης. Μια από τις νεαρές θεραπευόμενές της μίλησε για βιασμό που υπέστη: «Δυστυχώς η χρήση συνδέεται με σεξουαλική κακομεταχείριση και βιασμούς. Αυτό είναι το μοναδικό επιβεβαιωμένο περιστατικό που γνωρίζω. Ομως αυτά τα φαινόμενα δεν συμβαίνουν μόνο στα Εξάρχεια, αλλά σε όλες τις ναρκοπιάτσες. Αυτό που έχει αλλάξει είναι ότι σε κάποιες καταλήψεις έχουν παρεισφρήσει έμποροι κι εκμεταλλεύονται τους πρόσφυγες κι ότι επίσης ντόπιοι χρήστες μένουν πια εκεί.
Το πρόβλημα όμως δεν είναι οι καταλήψεις ούτε οι πρόσφυγες ούτε οι χρήστες. Το πρόβλημά μας είναι η βαριά εγκληματικότητα. Δεν είμαι όμως σίγουρη ότι οι μεγαλύτερες ποσότητες ναρκωτικών διακινούνται στα Εξάρχεια και όχι, ας πούμε, στη Γλυφάδα. Μίλησε ποτέ κανείς για το άβατο της Γλυφάδας, για το παρακράτος της Βούλας; Παράγεται πολύς μιντιακός θόρυβος για τα Εξάρχεια κι αυτό είναι ένα χτύπημα στον πολιτικό και κινηματικό χαρακτήρα της περιοχής, αυτόν επιχειρούν να καταστείλουν».
Η Α.Δ. μεγαλώνει τα τρία παιδιά της στα Εξάρχεια. «Ηρθα εδώ με όνειρα και τώρα ονειρεύομαι να φύγω», θα μας πει. Βγάζει τα παιδιά βόλτα μόνο στο πάρκο Ναυαρίνου -που κι αυτό οι κάτοικοι το συντηρούν- και στη λαϊκή το Σάββατο. «Δεν υπάρχει καμία υποδομή, ο δήμος και η πολιτεία μάς έχουν εγκαταλείψει εντελώς. Τελευταία έχω αρχίσει να φοβάμαι. Ακούμε για βιασμούς... Πια δεν αφήνω τα παιδιά να πηγαίνουν μόνα τους στα απογευματινά μαθήματα. Είμαστε μια γειτονιά πολύχρωμη, καλλιτεχνική, αλληλέγγυα, παρούσα, αλλά κάτι έχει αλλάξει δραματικά».
Δύο χρονικές στιγμές εντοπίζουν Εξαρχειώτες ως σημεία καμπής: η μία όταν οι ναρκομαφίες αρχίζουν να κάνουν επίδειξη δύναμης, λειτουργώντας απροκάλυπτα και πιο έντονα από το 2016, και η άλλη τον Νοέμβρη του ‘17, όταν εκτοξεύτηκε η φωτοβολίδα που παραλίγο να τραυματίσει θανάσιμα την καθηγήτρια εγκληματολογίας Νατάσα Τσουκαλά. «Οταν μιλάει η αξιωματική αντιπολίτευση για “αναρχία και αναρχικούς”, είναι σαφές τι επιχειρεί. Να διασύρει έναν ολόκληρο πολιτικό χώρο, ταυτίζοντάς τον με χουλιγκάνια που λειτουργούν απολύτως μηδενιστικά», θα μας πει ο Π.Σ. που ζει στα Εξάρχεια από το 2013. «Τους αποκαλούν πολλές φορές για πλάκα μποκοχαραμάκια κι αν τους ακούσεις να μιλάνε μεταξύ τους είναι τόσο ακραία σεξιστικός και ομοφοβικός ο λόγος τους, που καταλαβαίνεις πως καμία σχέση δεν έχουν με την παράδοση της αναρχίας. Από δίπλα είναι πιτσιρίκια που έρχονται από την Ευρώπη για να ζήσουν για λίγο το live your anarchy myth in Exarchia. Οι αναρχικοί πολλές φορές τα έχουν βάλει με τους ναρκέμπορους, αλλά δεν μπορούν επί της ουσίας να τους αντιμετωπίσουν, πώς να τα βάλεις με τα Καλάσνικοφ ενώ κρατάς σφεντόνα;».
Σε κατάσταση πολιορκίας και το Box
Ο Γ.Κ. μιλάει ευθέως για ηθικό πανικό: «Δεν έχουμε πιστολιές κάθε μέρα. Εχει μαχαιρωθεί άνθρωπος στο στήθος, π.χ. στην Τοσίτσα, έχουν γίνει πεσίματα. Αλλά αυτά γίνονται παντού. Δημιουργούνται ηθικοί πανικοί σε τηλεοράσεις και εφημερίδες που εντέχνως στοχεύουν σε δημιουργία κλίματος που λέει “αυτοί φαίνονται, αυτοί φταίνε” - και είναι συνήθως ταλαίπωροι μετανάστες που πουλάνε μικροποσότητες. Ετσι εντέχνως κρύβονται από πίσω σοβαρές ιεραρχίες του οργανωμένου εγκλήματος στην Αθήνα, για τις οποίες δεν μιλάει κανείς, ούτε η αστυνομία ούτε τα πολιτικά κόμματα ούτε οι υποψήφιοι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η συζήτηση καλλιεργείται γύρω από τη μικροπαραβατικότητα για να αφήνονται από πίσω το οργανωμένο έγκλημα και τα σχέδια εκμετάλλευσης της περιοχής».
Το πολύ μέχρι τον Αύγουστο του 2020 θα έχει σαρώσει τα Εξάρχεια ο Νίκος Δένδιας, αν βεβαίως η Νέα Δημοκρατία κερδίσει τις εκλογές και αν ο ίδιος είναι υπουργός Δημόσιας Τάξης. Αυτό συνάγεται από τις αποκαλύψεις που έκανε στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ, όπου είπε πως είχε έτοιμο επιχειρησιακό σχέδιο για τα Εξάρχεια το οποίο θα εφάρμοζε το καλοκαίρι του 2013, αλλά δεν μπόρεσε να το υλοποιήσει αφού… τα ΜΑΤ φύλαγαν την ΕΡΤ.
Το σχέδιο, το οποίο κατά τον κ. Δένδια πρέπει τώρα να επανεξεταστεί και προφανώς να αγριέψει, «πρέπει να υλοποιηθεί Αύγουστο, που οι μισοί λείπουν», αφού «στα Εξάρχεια υπάρχουν 1.000 οπλισμένοι αναρχικοί». «Το σχέδιο -κι έχουμε εκπαιδευτεί σε αυτό- στηρίζεται στη θεωρία των σπασμένων παραθύρων».
Η βασική ιδέα του δόγματος είναι απλή: «Οταν ένα εργοστάσιο ή ένα γραφείο έχει έστω και ένα σπασμένο τζάμι, οι περαστικοί θεωρούν ότι κανείς δεν ενδιαφέρεται και ότι κανείς δεν έχει λόγο σ’ αυτή την ιστορία. Σε λίγο καιρό βρίσκονται σπασμένα και τα υπόλοιπα τζάμια (...) Σταδιακά όλο και περισσότεροι πολίτες παύουν να περνούν από εκεί και μόνο νεαροί, εγκληματίες και ηλίθιοι κυκλοφορούν στον αφύλακτο δρόμο. Οι μικρές παραβάσεις οδηγούν έτσι σε μεγαλύτερες, ακόμη και στο έγκλημα».Σε αυτή τη θεωρία του 1982 στηρίχτηκε το αστυνομικό δόγμα της «μηδενικής ανοχής» που εφαρμόστηκε από τον Ρεπουμπλικανό δήμαρχο της Νέας Υόρκης Ρούντι Τζουλιάνι στις αρχές του ’90. Εισηγητές της υπήρξαν οι Συντηρητικοί εγκληματολόγοι Τζέιμς Ουίλσον και Τζορτζ Κέλινγκ, οι οποίοι παρουσίασαν τη μελέτη «Η αστυνομία και η ασφάλεια της γειτονιάς: Σπασμένα παράθυρα».
Πρωταρχικό καθήκον της αστυνομίας, σύμφωνα με τους Ουίλσον και Κέλινγκ, είναι η εμπέδωση της «αίσθησης ασφάλειας» στους πολίτες. Στη Νέα Υόρκη αυτό υλοποιήθηκε με μια ολοκληρωτική εκστρατεία που ξεκίνησε από τα γκράφιτι και επιχειρήσεις-σκούπα στις στάσεις του μετρό εναντίον των αστέγων κι έφτασε μέχρι τους μικροπωλητές, τους ποδηλάτες που καβαλούσαν τα πεζοδρόμια, τους κατοίκους που έπιναν μπίρα, εκείνους που έμπαιναν χωρίς εισιτήριο στο μετρό ή… καταλάμβαναν δύο θέσεις.
Οντως η εγκληματικότητα στη Νέα Υόρκη μειώθηκε αισθητά και το δόγμα μηδενικής ανοχής άρχισε να εξάγεται ανά τον κόσμο, ενώ έγινε η Βίβλος για τους νεοφιλελεύθερους.
Ομως οι θιασώτες του δόγματος παραλείπουν να αναφέρουν πως, στα πρώτα τρία χρόνια της εφαρμογής του, τα θύματα αστυνομικής βίας ξεπέρασαν τα 100 και ο αριθμός των καταγγελιών πολιτών για αστυνομική αυθαιρεσία διπλασιάστηκε μεταξύ ‘92 και ‘95. Η Διεθνής Αμνηστία συνέταξε τότε ειδική έκθεση στο Αστυνομικό Τμήμα της Νέας Υόρκης, διερευνώντας 35 δολοφονίες πολιτών από αστυνομικούς και εντοπίζοντας ρατσιστικά κίνητρα στην άσκηση της αστυνομικής βίας.
Σε παλαιότερη σχετική έρευνά του, ο «Ιός της Ελευθεροτυπίας» επικαλούνταν έκθεση του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ, την οποία παρήγγειλε η τότε κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Οι ερευνητές τόνιζαν ότι δεν γνωρίζουν πραγματικά πώς επιδρούν οι διάφοροι παράγοντες στην εγκληματικότητα κι επομένως δεν είναι βέβαιο ότι η πτώση αυτή οφείλεται στην πολιτική Τζουλιάνι. Ως ευνοϊκοί παράγοντες αναφέρονται από εγκληματολόγους «η «εξομάλυνση» της διακίνησης του κρακ, η μείωση του αριθμού των Νεοϋορκέζων ηλικίας 18-25 ετών, αλλά και η μετατόπιση της εγκληματικότητας σε χώρους πέραν της πόλης». Στην πραγματικότητα η μηδενική ανοχή του Τζουλιάνι στα «σπασμένα παράθυρα» απλώς «σκούπιζε» τα ανθρώπινα θρύψαλα κάτω από το χαλί.
0 Σχόλια