Συνέντευξη με τον ποιητή- συγγραφέα Αλέξανδρο Δαμουλιάνο

Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον ποιητή και συγγραφέα, Αλέξανδρο Δαμουλιάνο για τη συνέντευξη που παραχώρησε στο site μας Θεματοφύλακες Λόγω Τεχνών. Ας τον γνωρίσουμε.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο Αλέξανδρος Δαμουλιάνος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1990. Είναι απόφοιτος του τμήματος Φιλολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 2007, στο πρώτο διεθνές φεστιβάλ Αθηνών, EMOTION PICTURES: Ντοκιμαντέρ και Αναπηρία, προβλήθηκε η μικρού μήκους ταινία με τίτλο «Θεός στον ορίζοντα», δικού του σεναρίου και σκηνοθεσίας Λένας Βουδούρη, η οποία ταξίδεψε σε πολλά μέρη της Ελλάδας και του εξωτερικού. Το 2010 συμμετείχε στο διεθνές συνέδριο TEDx Athens. Έχει εκδώσει έξι ποιητικές συλλογές κι ένα παιδικό παραμύθι. Ποιήματά του έχουν συμπεριληφθεί σε πολλές ανθολογίες και λογοτεχνικά περιοδικά. «Τα επτά βασίλεια της Ελευθερίας» είναι το όγδοο βιβλίο του.

Συνέντευξη: Αγγελίνα Παπαθανασίου

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Καλησπέρα Αλέξανδρε και σε ευχαριστώ πολύ για το χρόνο που μας διαθέτεις. Στην εισαγωγή μου, σε αποκάλεσα ποιητή και συγγραφέα, αφού έχεις εκδώσει έξι ποιητικές συλλογές και δυο παραμύθια. Όμως, σε μια συνέντευξη σου, πριν καιρό, είπες ότι δεν θεωρείς ότι είσαι συγγραφέας. Γιατί νιώθεις ότι δεν είσαι συγγραφέας;

Α.Δ. Οποιοσδήποτε τίτλος -στη προκειμένη περίπτωση συγγραφέας ή ποιητής- δεν αρκεί να κατακτηθεί εξωτερικώς. Το άτομο που το διεκδικεί, πρέπει να τον χαράξει μυριάδες φορές εντός του πρωτίστως. Κάθε δουλειά μου, λοιπόν, αποτελεί μια προσπάθεια να εντυπώσω την ουσία της λέξης αυτής κι όχι απλώς την προσφώνηση. Δεν ξέρω αν και πότε θα νιώσω συγγραφέας ή ποιητής και για να είμαι απολύτως ειλικρινής, δεν πρέπει και δεν θέλω να το αισθανθώ, διότι φοβάμαι πως κάτι τέτοιο, θα μου στερούσε πολύτιμα καύσιμα για την συνέχεια. Όταν φθάνεις, ή μάλλον όταν νιώθεις να φθάνεις σε έναν στόχο, στρογγυλοκάθεσαι πάνω του, εφησυχάζεις, σκουριάζουν τα αντανακλαστικά σου, το βλέμμα σου χαμηλώνει από εκεί που ήταν στυλωμένο στον ανυπότακτο ορίζοντα, αφήνεσαι να παρασυρθείς από τις ομορφιές της κατάκτηση σου και μένεις κολλημένος στο ίδιο σημείο.

Η ενασχόληση με την συγγραφή είναι ένας μαραθώνιος. Ποτέ δεν φτάνεις στο τέρμα, μονάχα κατακτάς όλο και περισσότερα χιλιόμετρα, όλο και περισσότερες αντοχές. Επομένως, μια ζωή θα προπονούμαι για να γίνω συγγραφέας- ποιητής.

Ξεκίνησες γράφοντας ποιήματα. Αγαπημένος σου ποιητής ο Ελύτης. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου συγγραφείς; Τα αγαπημένα σου βιβλία;

Α.Δ. Υπήρξα και παραμένω μαθητής του Ελύτη. Πολλές φορές αποκοιμήθηκα στις ηλιοβαπτισμένες ακτές του, αφέθηκα γυμνός στο πυθμένα των λέξεων του, κολύμπησα αδιάκοπα στα πελάγη της φιλοσοφίας του. Όμως, κάποια στιγμή, πήρα μέσα σε ένα μπουκάλι λίγη από τη θάλασσα του και προσπάθησα με αυτά τα νερά να φτιάξω τη δική μου, να πλάσω το δικό μου ποιητικό σύμπαν. Το αν το πέτυχα, δεν το ξέρω. Άλλωστε, όπως σας είπα πριν, το κάθε πράγμα στη συγγραφή είναι μαραθώνιος, ποτέ δεν τελειώνει, ποτέ δεν κατακτάται, ποτέ δεν επιτυγχάνεται.

Πιστεύω ακράδαντα πως το Άξιον Εστί αποτελεί τον αρτιότερο ύμνο της Ελληνικότητας. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως «Ο Επιτάφιος» και «Η Ρωμιοσύνη» του Ρίτσου, «η Στροφή» και «το Μυθιστόρημα» του Σεφέρη, «ο Δωδεκάλογος του Γύφτου» του Παλαμά, «Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» του Σολωμού, «η Αίθουσα του Θρόνου» του Αθανασιάδη, τα έργα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων και άλλα μνημεία του πεζού και του ποιητικού λόγου που τώρα, συγχωρέστε μου, αλλά μου διαφεύγουν, δεν αποτελούν λαμπρούς σταθμούς στην ιστορία της λογοτεχνίας.

Ωστόσο, κατά την ταπεινή μου άποψη, ο Οδυσσέας Ελύτης κατόρθωσε στο Άξιον Εστί, να ενσωματώσει σε στίχους πρωτόγνωρης και άγριας ομορφιάς το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της Ελλάδας. Αυτό πιστεύω πως αισθάνεται ο αναγνώστης του 1960, ο αναγνώστης του 2017 αλλά και ο αναγνώστης του 2021. Γενικώς, διαβάζω ό,τι τύχει της προσοχής μου, με λίγες λέξεις διαβάζω καλή λογοτεχνία.

Τώρα, προφανώς, θα με ρωτήσετε εάν υπάρχει και ποια είναι η κακή λογοτεχνία. Δεν θα έλεγα πως πρόκειται τόσο για κακή, όσο για εγκεφαλική λογοτεχνία, εκείνη δηλαδή που για να την γράψει κάποιος χρησιμοποιεί απλώς μελάνι, αντί για το θεριό που κυλά στις φλέβες του καθενός μας.

Έχεις γράψει ποιήματα, παραμύθια και μυθιστορήματα. Υπάρχει η σκέψη να εκδώσεις κάποιο μυθιστόρημα από αυτά που ήδη έχεις γράψει; Σκέφτεσαι να ασχοληθείς και με κάποιο άλλο λογοτεχνικό είδος;

Α.Δ. Υπάρχουν πολλά είδη της λογοτεχνίας που με ελκύουν, το θέμα είναι αν τα ελκύω και εγώ. Είναι έτοιμες ήδη κάποιες δουλειές σε ποίηση και παραμύθι και όταν με το καλό θα έρθει η ώρα τους θα εκδοθούν. Αυτή τη περίοδο, παλεύω μια συλλογή τεσσάρων διηγημάτων που έχω πεισμώσει να ολοκληρώσω –δεν θα με νικήσει η αναβλητικότητα- και πρώτα ο Θεός, κάποια στιγμή θα εκδώσω.

Όσο αφορά τα μυθιστορήματα τα οποία αναφέρατε, προπονούμαι ώστε να τα συνεχίσω, να τα τελειώσω και στο μέλλον να εκδοθούν. Έχω ανοιχτά πολλά μέτωπα που μου μιλούν συνεχώς, με σκοπό την ολοκλήρωση τους. Αγωνία μου και φιλοδοξία μου, είναι να παραδίδω αξιοπρεπείς δουλειές, οι οποίες, θα έχουν κάτι να πουν σε ένα κουρασμένο κοινό που απομακρύνεται όλο και περισσότερο από το βιβλίο.

Το πρώτο σου παραμύθι, κυκλοφόρησε το 2015 από τις εκδόσεις Οσελότος με τίτλο «Μις παραμυθούλα μια φορά κι έναν καιρό…». Στράφηκες προς το παιδικό αναγνωστικό κοινό. Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με το παραμύθι; Πώς επιλέγουν, κατά τη γνώμη σου, οι μικροί αναγνώστες, τι βιβλίο θα διαβάσουν και τι θεωρείς εσύ καλό βιβλίο για τα παιδιά;

Α.Δ. Το παραμύθι, έχω πει και επιμένω, είναι η ναυαρχίδα της λογοτεχνίας και μέσα από αυτό το είδος, ο γράφων, έχει την δυνατότητα να διώξει από τη συνείδηση του παιδιού, τα ζιζάνια της κοινωνίας που, από νωρίς, προστρέχουν να παρασιτήσουν στις ψυχές των νέων ανθρώπων. Τα παιδιά, πιστεύω, είναι το μέλλον των ονείρων μας και οφείλουμε να τους παραδώσουμε έναν κόσμο καλύτερο από ό, τι τον παραλάβαμε ή έστω να τους αφήσουμε τα υλικά, ώστε να μπορέσουν να το βελτιώσουν μόνα τους.

Στο εν λόγω παραμύθι, αποπειράθηκα να αποδώσω τις συνέπειες της ψυχικής ασχήμιας και τα οφέλη της εσωτερικής ομορφιάς. Αυτά τα δυο, δηλαδή, συγκρούονται, ώστε να ‘χει το παιδί δικαίωμα να επιλέξει ποιον από τους δυο δρόμους θα ακολουθήσει, διότι, πρόκειται περί δυο διαφορετικών δρόμων, όπως επίσης και για επιλογή. Έναν ενήλικα, ίσως και να μπορείς να τον ξεγελάσεις, ένα παιδί με τίποτα. Γιατί βλέπει τα πάντα με μια άλλη ματιά, πλασμένη από μια διάσταση αμείλικτη μα και αθώα, από μια διάσταση που εμείς, μόλις μεγαλώνουμε, όχι ηλικιακά αλλά ψυχικά, δυστυχώς την λησμονούμε.

Σε πρώτη φάση, θεωρώ, πως το παιδικό μάτι ελκύεται από μια καλαίσθητη εικονογράφηση. Είχα την μεγάλη τιμή και τύχη να συνεργαστώ σε αυτό το παραμύθι με έναν εκ των καλυτέρων εικονογράφων, τον κύριο Διονύση Καραβία. Ωστόσο, πιστεύω πως ως προς το περιεχόμενο, τα παιδιά, ξεχωρίζουν ευκολότερα την εξ αίματος λογοτεχνία από την εγκεφαλική που σας ανέφερα πριν, και φυσικά ενστικτωδώς, επιλέγουν την πρώτη, για να θρέψουν το είναι τους, αφού η κοινωνία τα απειλεί με πνευματική λιμοκτονία. Ένα βιβλίο ιδανικό για παιδιά, τους δίνει το δικαίωμα επιλογής για το τι πολίτες θα γίνουν και για το τι θα προσφέρουν σε έναν κόσμο παράλυτο. Θα πρέπει, όμως, να τους υποβοηθά να διαλέγουν το δύσκολο, μα και ευλογημένο με ουσιαστικές ομορφιές μονοπάτι.

Ας έρθουμε τώρα στο τελευταίο σου βιβλίο, «Τα επτά βασίλεια της Ελευθερίας» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΝΟΗ. Διαβάζοντάς το, ένιωσα ότι το έγραψες με τη ψυχή σου και ότι ζούσες την κάθε σκηνή που περιέγραφες. Ποια ήταν η αφορμή για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου;

Α.Δ. Αναζητούσα εναγωνίως έναν τρόπο διαφυγής και αντίστασης απέναντι στο καθεστώς των δυο μεγαλύτερων δυναστών της ανθρώπινης ύπαρξης, του Φόβου και του Μίσους. Το καθεστώς αυτό, το τελευταίο διάστημα έχει ισχυροποιηθεί. «Τα επτά βασίλεια της Ελευθερίας» ήταν και είναι ο προσωπικός μου τρόπος αντίστασης σε όλη αυτή τη σήψη και φιλοδοξώ να ενεργοποιήσει τις ψυχικές άμυνες όποιου το διαβάσει. Μέσα από την πάλη για να το γράψω, ανακάλυψα πως η μόνη δίοδος προς μια ουσιαστική Ελευθερία είναι μόνο η Αλήθεια. Εδώ, όμως, θέλει προσοχή να την ξεχωρίσεις από πολλά ψέματα-σωσίες της. Από την άλλη, για να νιώθει κάποιος πραγματικά ελεύθερος, θα πρέπει να αποδεχτεί την πραγματικότητα και να βαδίζει πλάι στην Αλήθεια, κι όσο και αν μπορεί να διαφωνεί μαζί της κάποιες φορές, ξέρει πως είναι η αξία που πάντα θα νοιάζεται για την ανθρωπότητα.

Το βιβλίο αυτό ξεκίνησε σαν ένα ολιγοσέλιδο παιδικό παραμύθι. Οι μάχες, όμως, εντός μου, απαιτούσαν μια ανάλογου επιπέδου έκφραση. Έτσι, παρασυρμένος ίσως και από τα απωθημένα της φαντασίας μου, αλλά και από όσα ήθελα να πω σε αυτούς τους σκοτεινούς καιρούς, γεννήθηκε αυτός ο όγκος σελίδων με τα πολλά φαντασιακά τοπία, τους δεκάδες χαρακτήρες, αλλά και τις προσωποποιημένες αξίες που αισιοδοξώ να τις ακολουθήσουν οι νέοι και να τις θυμηθούν οι μεγαλύτεροι.

Στο βιβλίο αναφέρονται αρετές που σχεδόν τις έχουμε ξεχάσει πια: Καλοσύνη, ευγνωμοσύνη, ταπεινότητα, τιμιότητα, σωφροσύνη, σεβασμός. Υπάρχει ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο; Είσαι αισιόδοξος ότι κάτι μπορεί να αλλάξει;

Α.Δ. Είμαστε πλασμένοι από το δικαίωμα της επιλογής, αυτό καταστεί σχεδόν αυτονόητη την πιθανότητα θετικής αλλαγής των πραγμάτων. Οι αξίες που αναφέρονται στο βιβλίο δεν πρόκειται να χαθούν, όσο θα υπάρχουν άνθρωποι -λίγοι ή πολλοί- οι οποίοι θα ζουν από αυτές και συγχρόνως θα τις ζουν, θα τις συντηρούν και θα πασχίζουν να τις μεταγγίσουν στις φλέβες των ψυχών των υπολοίπων. Άλλωστε, ο κόσμος δημιουργήθηκε από αυτές τις αρετές και ασχέτως εάν μετά τις αποκήρυξε, μια μέρα, όταν θα διεκδικήσει πάλι τον εαυτό του και τα νιάτα του, θα συνειδητοποιήσει πως μόνο πιστεύοντας ξανά στις αξίες που τον έπλασαν, θα το κατορθώσει αυτό.

Ο άνθρωπος έχει στοιχεία του χειρότερου δαίμονα, αλλά και του αγνότερου αγγέλου, το θέμα είναι που του υποδεικνύει κάθε φορά να στραφεί η εσωτερική του πυξίδα. Εάν στρέψουμε το τιμόνι της συνειδήσεως μας προς την σοφία της μετριοπάθειας, τότε ναι, ίσως πλεύσουμε προς έναν καλύτερο και δικαιότερο κόσμο. Δεν θα έλεγα ότι είμαι αισιόδοξος, δεν μου αρέσουν έτσι κι αλλιώς τέτοιου είδους ετικέτες, όμως θα σας πω με σιγουριά πως ο λαός μας, αγαπάει υπερβολικά τη χώρα την οποία κατοικεί εδώ και κάποιες χιλιάδες χρόνια, για να την αφήσει σκλάβα των ψεμάτων, του φόβου και του μίσους.

Ξεχώρισα πολλά σημεία από το βιβλίο σου. Περιληπτικά, θα αναφέρω το κομμάτι που λάτρεψα. «Μπορεί να χάσουμε κάτι πολυτιμότερο από τις ζωές μας. Τις ψυχές μας.» Ο μόνος τρόπος για να μη συμβεί αυτό, Αλέξανδρε, είναι να αναζητούμε το φως; Πόσο εύκολο είναι όμως και γιατί παρασυρόμαστε από το σκοτάδι;

Α.Δ. Οι δύο μεγαλύτερες κινητήριες δυνάμεις στο σύμπαν είναι το μίσος και η αγάπη, μόνο που η πρώτη γερνά τον κόσμο και τον άνθρωπο, ενώ η δεύτερη εξευμενίζει και εξαγνίζει. Το σκοτάδι μάς παρέχει μια απίστευτα εθιστική ευκολία στα πάντα. Το να μισείς είναι το ευκολότερο πράγμα, σε αντίθεση με το φως και την αγάπη που απαιτούν πολύ θάρρος και μεγάλες αντοχές. Το σκοτάδι εμπεριέχει αναρχία, η αναρχία είναι εύκολη και προσωρινά ευχάριστη. Το φως έχει μέσα του την τάξη, η οποία μας ξεβολεύει από κάποιες αναπαυτικές αντιλήψεις που όμως μας κάνουν οκνηρούς. Η Ελευθερία και η Αλήθεια, λένε δυσκολότερα πράγματα από αυτά που προτείνουν ο Φόβος και το Μίσος.

Ωστόσο, οι συμβουλές που μας δίνουν οι πρώτες, μπορούν να μας οδηγήσουν σε μια εσωτερική Εδέμ, η οποία είναι εφικτό να εξαπλωθεί και γύρω μας. Πιστεύω πως όταν η Ιστορία δεν διδάσκει καλύτερα να ξεχνιέται. Η αυτού μεγαλειότης, η κοινωνία μας, με αυλικό της το πολιτικό σύστημα, έχει αποφασίσει τον τελευταίο καιρό να επιβάλλει στα πάντα ακόμα και στον εαυτό της, έναν ολικό μεσαίωνα. Όμως, έχει ευθύνη σε όλο αυτό και η Τέχνη, που με την εσωστρέφειά της των τελευταίων ετών, δεν δίδει στον άνθρωπο ένα όραμα και ένα στήριγμα, όπως έκανε άλλοτε. Σκοπός και τρόπος επιβίωσης, μα και συνέχειας του ανθρώπου, είναι η πρόοδος σε όλα τα επίπεδα. Η πρόοδος, λοιπόν, αυτή είναι επιτεύξιμη, μονάχα ακολουθώντας το φως και έχοντας για συμβούλους την Ελευθερία και την Αλήθεια. Δεν είναι καθόλου εύκολο αυτό. Αλλά τα δύσκολα σφυρηλατούν τις αντοχές, την καρδιά και τον νου μας. Επιπλέον, μας φέρνουν πιο κοντά στην γαλήνη και την ευτυχία.

Υπάρχει η σκέψη να βάλεις τους δυο φίλους του βιβλίου, τον Αλέξανδρο και τον Άρη σε νέες περιπέτειες;. Δένεσαι με τους ήρωες σου ή μπορείς αν τους αποχωριστείς εύκολα;

Α.Δ. Υπάρχουν κάποιοι «σκελετοί» στο μυαλό μου οι οποίοι θα αποκτήσουν σώμα και ψυχή, ώστε να αποτελέσουν την συνέχεια του βιβλίου, αλλά αυτό θα συμβεί σε ένα βάθος χρόνου. «Τα επτά βασίλεια της Ελευθερίας» έχουν τυπικά τελειώσει, έχουν δηλαδή γραφτεί και εκδοθεί. Παρόλα αυτά, όμως, οι δυο ήρωες, όλες οι έννοιες θετικές και αρνητικές, καθώς και κάθε μαγικό πλάσμα, είναι ακόμα μαζί μου, είναι ακόμα πλάι μου, κουβεντιάζουμε διαρκώς, διαφωνούμε για κάποια σημεία της πλοκής και ας μη μπορεί να αλλάξει πλέον, μου εξομολογούνται τα λάθη και τα πάθη τους και εγώ τους μιλώ για τους δικούς μου δαίμονες. Επειδή το εν λόγω βιβλίο είναι ο πρώτος μου ολοκληρωμένος μύθος, μπορώ να σας πω με βεβαιότητα, ότι κάθε ήρωας, από τον πρώτο ως τον τελευταίο, καλός ή κακός, είναι οικογένειά μου, και το ίδιο πιστεύω ότι θα συμβεί και με τους ήρωες των μελλοντικών μου δουλειών.

Υπάρχει νέο πρόγραμμα παρουσιάσεων για «Τα επτά βασίλεια της Ελευθερίας;»

Α.Δ. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο να σας πω. Πραγματοποιήθηκε στις 7/6/17 με επιτυχία και με ένα εκλεκτό πάνελ, που τίμησε τη δουλειά μου, η πρώτη επίσημη παρουσίαση στην Unesco Δήμου Αμαρουσίου, περιφέρεια Αττικής. Επίσης, στα πλαίσια του 46ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Ζάππειο, τον Σεπτέμβρη, έγιναν δυο πολύ όμορφες εκδηλώσεις στις οποίες, εκφράστηκαν με θερμά λόγια για το βιβλίο μου, ομόσταυλοι εξαίρετοι συγγραφείς, καθώς και η εκδότρια μου, κυρία Κάκια Ξύδη. Υπάρχει, όμως, η προοπτική και η βούληση, τόσο από μένα όσο και από την ΠΝΟΗ, να γίνουν κάποιες παρουσιάσεις το επόμενο διάστημα.

Το επόμενο συγγραφικό σου βήμα το έχεις σκεφτεί; Θα γυρίσεις και πάλι στην ποίηση μετά από μια μικρή «απιστία»;

Α.Δ. Θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω με την λέξη απιστία, ακόμα και εντός εισαγωγικών. Άπαξ και συναντήσει κανείς την ποίηση, ούτε εκείνη τον εγκαταλείπει, μα ούτε μπορεί να την αφήσει ποτέ ο ίδιος. Άλλωστε, στο «Τα επτά βασίλεια της Ελευθερίας», η ποίηση είναι παρούσα, όπως και σε όλα τα κείμενα μου που δουλεύω. Αδυνατώ να γράψω δίχως την βοήθεια της. Όλα τα είδη της λογοτεχνίας είναι σαν τα μέλη μια μεγάλης οικογένειας που αλληλοστηρίζονται για το οτιδήποτε. Τώρα, όπως σας είπα υπάρχουν ήδη έτοιμες κάποιες δουλειές και γράφονται και άλλες. Το ποια θα είναι η επόμενη έκδοση μου, δεν είμαι σε θέση να σας το πω. Αυτά είναι και τα όμορφα αναπάντεχα αυτού του ταξιδιού.

Θα ήθελα να σε ευχαριστήσω πολύ για τη συνέντευξη, αλλά και για το όμορφο ταξίδι που μου πρόσφερες με όχημα το βιβλίο σου. Θα κλείσω με μια ακόμα φράση που ξεχώρισα. « Η μόνη έννοια του καθενός πρέπει να η ζωή και πως θα την ομορφύνει περισσότερο»

Α.Δ. Εγώ σας ευχαριστώ από καρδιάς για την εξαιρετική συνέντευξη, για το βήμα που μου δώσατε, καθώς και για την τιμή που μου κάνετε. Εύχομαι ολόψυχα τα καλύτερα και πάντα επιτυχίες, τόσο σε εσάς προσωπικά, όσο και στους Θεματοφύλακες Λόγω Τεχνών.

Να είσαι καλά, Αλέξανδρε! Καλή δημιουργική συνέχεια.

Επιμέλεια κειμένου: Χαρά Δελλή

Επεξεργασία εικόνας: Νάγια Γούγου- Μητροπούλου

πηγή: thematofylakes.gr

_