Ο Πυρομανής εμπρηστής - Στα χνάρια του Ηρόστρατου

Το 356 π.Χ. στην Έφεσο, ο Ηρόστρατος, σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς ένας σκλάβος σε πλούσια οικογένεια, αποφάσισε το όνομα του να γραφτεί στην ιστορία. Ο τρόπος που επέλεξε ήταν να καταστρέψει τον ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο, που ήταν ο πιο μεγαλοπρεπής ναός της αρχαιότητας και θεωρείτο ένα από τα 7 θαύματα του κόσμου.

Η σκέψη του πραγματοποιήθηκε, ο ναός τυλίχτηκε στις φλόγες και υπέστη μεγάλη καταστροφή. Στα πλαίσια αναζήτησης του υπαιτίου της φωτιάς, ο Ηρόστρατος ανακαλύφθηκε και παραδέχτηκε την πράξη του αιτιολογώντας, ότι ήθελε να αποκτήσει δόξα και το όνομά του να γραφτεί στην ιστορία....

Οι Εφέσιοι τον εκτέλεσαν και όρισαν επίσης ποινή θανάτου σε όποιον αναφερθεί στο πρόσωπό του. Στη συνέχεια αφαίρεσαν το όνομά του από τα επίσημα έγγραφα της πόλης, ώστε να φαίνεται ότι δεν έζησε ποτέ.

Όμως τελικά η επιθυμία του Ηρόστρατου πραγματοποιήθηκε, παρά τις απαγορεύσεις των Εφέσιων. Το όνομα του έμεινε στην ιστορία, έστω και με το μότο «Ξεχάστε τον Ηρόστρατο». Το όνομά του σήμερα χαρακτηρίζει όσους προβαίνουν σε εγκληματικές ενέργειες για να αποκτήσουν φήμη και δόξα...

Από τον Ηρόστρατο μέχρι και σήμερα, πολλοί διάσημοι και άσημοι εμπρηστές, ακολούθησαν την ίδια πολυδαίδαλη, άρρωστη διαδρομή του πυρομανούς μυαλού τους και συνεχίζουν να χρησιμοποιούν την φωτιά με εγκληματικό τρόπο.

Η πυρομανία, όπως γράφει στην εξαιρετική του εργασία ο συνάδελφος Επιπυραγός Δ.Στούπας, εδώ και παρά πολλά χρόνια απασχόλησε την επιστημονική κοινότητα.

Το 1833 ο Γάλλος ψυχίατρος Marc εισάγει τον όρο "πυρομανία" περιγράφοντας τη σαν μία μορφή παρορμητικής μονομανίας. Τo 1845 o ψυχίατρος Esquirol ταξινομεί την πυρομανία σαν εκλογικευμένη μονομανία που προέρχεται από μια ακατανίκητη επιθυμία να κάψει κάποιος κάτι.

Το 1844 ο αμερικανός ψυχίατρος Ray περιγράφει την πυρομανία ως μια "ξεχωριστή μορφή τρέλας".

Στις αρχές του 20^ου αιώνα οι Stekel και Freud αποδίδουν στην συμπεριφορά της πυρομανίας σεξουαλική βάση και μιλούν για αποδιοργανωμένη ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη με καθήλωση στο φαλλικό στάδιο. Είναι χαρακτηριστική η ρήση του Freud ότι "η θερμότητα που εκλύει η φωτιά, προκαλεί την ίδια αίσθηση που συνοδεύει τη σεξουαλική διέγερση, ενώ η μορφή και κίνηση της φλόγας υποβάλλουν την εικόνα ενός φαλλού σε στύση".

«Η πυρομανία ανήκει στις διαταραχές ελέγχου των παρορμήσεων, όπως η κλεπτομανία, και η χαρτοπαιξία» λέει ο Δημήτρης Σούρας, Διευθυντής του Ψυχιατρικού Τμήματος στο Νοσοκομείο Metropolitan. «Ο ασθενής βάζει φωτιές σκόπιμα για την ευχαρίστηση, την ηδονή που αντλεί από την πράξη. Τη στιγμή αμέσως πριν βάλει τη φωτιά νιώθει μια έντονη διέγερση συναισθημάτων, «φτιάχνεται», η αδρεναλίνη του ρέει, κοκκινίζει, νιώθει ότι κάτι πολύ σπουδαίο θα συμβεί. Είναι ένας ερεθισμός που μοιάζει πολύ με τη σεξουαλική διέγερση. Στη συνέχεια ελκύεται από τη θέα της φωτιάς, γοητεύεται από αυτήν, στη θέα της νιώθει ηδονή. Ο πυρομανής μπορεί να ικανοποιείται ακόμα κι από φωτιές που δεν έχει βάλει ο ίδιος. Η θέα της είναι που τον συναρπάζει».

Για την πυρομανία ο ψυχίατρος Δρ. Νικολάου, σημειώνει χαρακτηριστικά ότι το «θέμα είναι ιδιαίτερα σύνθετο, τόσο ελλείψει ενδελεχών ερευνών και στατιστικών, όσο και λόγω μιας συννοσηρότητας με πολλές άλλες διαταραχές προσωπικότητας ή παιδικά τραύματα...Οι πυρομανείς κατά τη διάρκεια της κακόβουλης φωτιάς την οποία γεννούν, νιώθουν μια ιδιαίτερη ηδονή που μοιάζει με τη σεξουαλική διέγερση. Υπάρχει μια ακατανίκητη τάση να βάζουν φωτιές. Η αδρεναλίνη που αισθάνεται και η παρακολούθηση των αποτελεσμάτων της πράξης του, του προκαλούν μια ηδονή που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε. Ωστόσο, όπως και με κάθε διαταραχή, έτσι και με την πυρομανία υπάρχουν σημάδια αναγνώρισης από την παιδική ηλικία: «Έχει αρκετή σημασία να τονιστεί είναι πως αρκετές έρευνες που μελέτησαν καταδικασθέντες πυρομανείς, συνέκλιναν στο συμπέρασμα πως υπάρχει μια στατιστικά σημαντική υπερεκπροσώπηση αντικοινωνικών και βίαιων χαρακτηριστικών ήδη από την παιδική ηλικία - ιδιαιτέρως βίαιες πράξεις απέναντι σε ζώα και γενικότερα ένα προφίλ πλήρους απουσίας ενσυναίσθησης και συναισθηματικής εμπλοκής. Με απλά λόγια, ένα παιδάκι ή ένας έφηβος με ιδιαιτέρως βίαιη συμπεριφορά απέναντι σε ανθρώπους και σε ζώα. Όσον αφορά τώρα τους πυρομανείς που είναι, κατά τα φαινόμενα, ποικιλοτρόπως ψυχικά ασθενείς, προγνωστικοί δείκτες μπορούν να αποτελέσουν στην πρώιμη εφηβεία, πέρα από την ιδιαιτέρως βίαιη αντικοινωνική συμπεριφορά, τον τραυματισμό και τη θανάτωση ζώων, το παράδοξο ενδιαφέρον και η ενασχόληση με μικροεμπρησμούς, μικροεστίες φωτιάς στο σπίτι, κατάχρηση ουσιών κ.ά. Με λίγα λόγια, ένα άτομο αντικοινωνικό, βίαιο, με εξαιρετικά χαμηλό αυτοέλεγχο και ανύπαρκτο κέντρο αναστολών», αναλύει ο ψυχίατρος.

Ο ψυχίατρος Δρ. Κουντούρης σημειώνει ότι η πυρομανία είναι από τις πιο σκληρές ασθένειες της προσωπικότητας, συμπτωματολογικά και ψυχοπαθολογικά.

"Παθογνωμονικά, ο ασθενής καταλαμβάνεται, σε περιόδους στρες ή μεγάλης ψυχικής πίεσης, από την έντονη επιθυμία να βάλει φωτιά σε οτιδήποτε, προκειμένου να ανακουφιστεί από την μεγάλη εσωτερική πίεση, που του ασκείται.

Οι πυρομανείς έχουν σταθερά αντικείμενα προτίμησης, ενεργούν με στερεοτυπίες, δηλαδή, χρησιμοποιούν την ίδια τακτική, τους ίδιου τρόπους, τις ίδιες καταστάσεις, για να ανάψουν φωτιές, προκειμένου να ανακουφιστούν. Η επιθυμία τους να βάλουν φωτιά είναι πανίσχυρη και υπεράνω κάθε λογικής ή προσπάθειας συνεννόησης.

Τους είναι αδύνατον να νικήσουν την επιθυμία τους και σκαρφίζονται οτιδήποτε προκειμένου να φτάσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Μια προσέγγιση και θεραπευτική προσπάθεια, έστω και ψυχοθεραπευτικού τύπου, είναι δυνατή μόνο μετά από φαρμακευτική χορήγηση κατευναστικών και αντιψυχωτικών φαρμάκων. Ακόμη και σε περιπτώσεις χρόνιας θεραπείας, οι ασθενείς αυτοί είναι άκρως επικίνδυνοι σε επιπλοκές και χρήζουν μακροχρόνιας ιατροφαρμακευτικής αγωγής και ψυχιατρικής προσέγγισης και υποστήριξης. "

Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους πιο ειδεχθείς διάσημους εγκληματίες, μεταξύ των άλλων εγκλημάτων τους ήταν και ο εμπρησμός.

Ο μανιακός δολοφόνος του Σακραμέντο, γνωστού ως «βρικόλακας του Σακραμέντο», από πολύ μικρή ηλικία μεταξύ των υπολοίπων διαστροφών του ήταν και πυρομανής.

Ο διαβόητος "Γιός του Σαμ" Ντέιβιντ Μπέρκοβιτς, που διέπραξε δεκάδες δολοφονίες στη Νέα Υόρκη, κατ εντολή του γειτονικού του σκύλου, το 1976 μεταξύ των άλλων εγκλημάτων του, αναπτύσσει μια τεράστια εμπρηστική δραστηριότητα. Συνολικά ξεκίνησε 1.488 φωτιές και περιέγραφε κάθε μία λεπτομερώς στα ημερολόγιά του. Του άρεσε η στιγμή που φώναζε βοήθεια και έφτανε η πυροσβεστική. Ένιωθε ότι ο λόγος του είχε σημασία, ότι δεν ήταν πια μόνος.

http://www.mixanitouxronou.gr/i-eonia-timoria-gia-ton-hrostrato-ton-empristi-pou-ekapse-ton-lampro-nao-tis-artemidos-gia-na-gini-diasimos-ton-ektelesan-ke-apagorefsan-kathe-anafora-sto-onoma-tou/
«Πυρομανία και διαφορές της από : Α) την συμπεριφορά που εκδηλώνει κάποιος και 'βάζει' φωτιές και Β) από τους εμπρηστές» του Επιπυραγού Δ.Στούπα
http://andrianos-firedepartment.blogspot.gr/2010/05/blog-post_31.html
http://www.georgakopoulos.org/work/non-fiction-story/esquire-firestarters/
https://www.vice.com/gr/article/kzz37y/enas-psyxiatros-mas-e3hgei-ti-symbainei-sto-myalo-twn-pyromanwn
http://neurotalk.blogspot.gr/2008/12/blog-post_12.html
https://www.briefingnews.gr/kosmos/o-vrikolakas-toy-sakramento-i-sokaristiki-istoria-toy-dolofonoy-poy-skorpise-ton-tromo-stis#sthash.7iME9ioX.dpbs
http://news247.gr/eidiseis/mixani-tou-xronou/mhxanh-toy-xronoy-o-kata-syrrohn-dolofonos-poy-epairne-entoles-apo-ton-skulo-toy-geitona.4210865.html