Οδηγίες για την πρόληψη της αυτοκτονίας των αστυνομικών

Αναγκαία προϋπόθεση ένα επαρκές, μη στιγματιστικό σύστημα παραπομπών και ένα υποστηρικτικό περιβάλλον στο οποίο θα μπορούν να λάβουν βοήθεια οι αστυνομικοί όποτε αντιμετωπίζουν κάποιο

πρόβλημα

  Η αστυνομία μπορεί να παρέμβει σε μεγάλο βαθμό κατά τα αρχικά στάδια της θεωρητικής κατάρτισης και πρακτικής εξάσκησης των νέων αστυνομικών, ώστε να μετριαστούν οι παράγοντες που προδιαθέτουν τους αστυνομικούς για άγχος, κατάθλιψη και αυτοκτονία. Η ψυχιατρική και ψυχολογική αξιολόγηση των νέων αστυνομικών αποτελεί σημαντικό κομμάτι προκειμένου να διασφαλιστεί ότι διαθέτουν έναν ικανοποιητικό βαθμό ψυχικής σταθερότητας και ωριμότητας. Αξιολόγηση που χρειάζεται να επαναλαμβάνεται ανά τακτά διαστήματα. Αυτό προϋποθέτει ένα επαρκές, μη στιγματιστικό σύστημα παραπομπών και ένα υποστηρικτικό περιβάλλον στο οποίο θα μπορούν να λάβουν βοήθεια οι αστυνομικοί όποτε αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα.

  Η αναγνώριση των παραγόντων κίνδυνου είναι απαραίτητη για την πρόληψη της αυτοκτονίας χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ένα άτομο που λέει ότι θα αυτοκτονήσει δεν πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη τα λόγια του επειδή δεν εμφανίζει το συνηθισμένο προφίλ. Η χρήση ουσιών, η πρόσφατη απώλεια κοντινού προσώπου, η σωματική ασθένεια, η προηγούμενη απόπειρα αυτοκτονίας, και τα καταθλιπτικά ή ψυχωσικά επεισόδια κατά το παρελθόν αποτελούν, επίσης, παράγοντες κινδύνου. Τόσο για τους αστυνομικούς όσο και για τον γενικό πληθυσμό, η εκπεφρασμένη πρόθεση αυτοκτονίας στον παρόντα χρόνο καθώς και η ύπαρξη πλάνου αυτοκτονίας καθορίζουν ότι το άτομο βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο. Σε αυτές τις περιπτώσεις το άτομο μπορεί να επαναλαμβάνει συνεχόμενα ότι θέλει να πεθάνει, να αναφέρει το πώς θα είναι ο κόσμος χωρίς εκείνον/η, να τακτοποιεί τις τελευταίες εκκρεμότητες, να απολογείται για τα λάθη που έχει κάνει, να χαρίζει προσωπικά του αντικείμενα. Τα προειδοποιητικά σημάδια που δίνει κάποιος μπορεί να είναι λεκτικά, συμπεριφορικά ή και συνδυασμός των δυο.

  • Εκφράζει άμεσα ή έμμεσα επιθυμία θανάτου ή/και αυτοκτονική πρόθεση

  Οι λεκτικές εκφράσεις μπορεί να είναι άμεσες: «Αυτό ήταν, παραιτούμαι, θα ήταν καλύτερα να έστρεφα ένα όπλο στον εαυτό μου» ή έμμεσες «Καλύτερα να πέθαινα, ο κόσμος δεν με χρειάζεται».

  • Δείχνει ευερέθιστος/ ή και εχθρικός προς τους άλλους

  Η αποστροφή προς τον εαυτό του συχνά μπορεί να μεταλλαχθεί σε εχθρικότητα προς τους άλλους και ιδιαίτερα προς τα άτομα τα οποία θεωρούνται υπεύθυνα για την κατάσταση που βιώνει το άτομο: «αυτοί οι αχρείοι αξίζουν ό,τι χειρότερο...»

  • Παραχωρεί τον έλεγχο σε άλλους

  Ένα άτομο που βιώνει ψυχική δυσφορία μπορεί να αναρωτιέται αν η ζωή αξίζει και παράλληλα ενδέχεται να αισθάνεται φοβισμένος από την παρόρμησή του να αυτοκτονήσει. Οι αυτοκτονικές κρίσεις χαρακτηρίζονται από αμφιθυμία και σπανίως είναι απόλυτες καταστάσεις του τύπου όλα ή τίποτα. Σε αυτές τις περιπτώσεις το άτομο μπορεί παθητικά να αντιστέκεται στην αυτοκτονική παρόρμηση παραχωρώντας κάποιο κομμάτι ελέγχου στους άλλους. Για παράδειγμα ένας αστυνομικός, αν του επιτρέπεται, μπορεί να επιλέξει να κλειδώνει το όπλο του στο ντουλάπι παρά να το έχει πάνω του.

  • Νοσηρή ενασχόληση με θέματα αυτοκτονιών ή δολοφονιών

  Το άτομο μπορεί να συλλέγει πληροφορίες και ειδήσεις για αυτοκτονίες ή άλλους βίαιους θανάτους, να μιλά για αυτόχειρες και να αναπτύσσει μια νοσηρή φαντασίωση για θέματα θανάτου: «Θυμάσαι εκείνον που σκότωσε την οικογένεια του και μετά αυτοκτόνησε; Τώρα μπορώ να καταλάβω πώς ένοιωθε».

  • Φαίνεται συγκλονισμένος

  «Η γυναίκα μου με παράτησε, τα χρέη μου είναι τεράστια, κάθε βράδυ πίνω, μάλλον αύριο θα μπω σε διαθεσιμότητα, έχουν γίνει όλα χάλια... δεν μπορώ να το αντέξω...».

  • Φαίνεται ότι δεν έχει επιλογές, αισθάνεται παγιδευμένος.

  «Έκανα ότι μπορούσα και τώρα χάνω την οικογένεια μου και το σπίτι μου... και τώρα, τι; Θα με βάλουν φυλακή; Δεν είναι δυνατόν να συμβαίνουν όλα αυτά...».

  • Περίεργες συμπεριφορές σε σχέση με το όπλο.

  Το άτομο μπορεί να μιμείται κινήσεις αυτοκτονίας, βάζοντας το όπλο στο στόμα ή στο στέρνο ή να κουβαλά διαρκώς μαζί του ή στο όχημά του όλο και περισσότερα όπλα προφασιζόμενος την ασφάλεια.

  • Εμπλοκή σε συμπεριφορές υψηλού κινδύνου.

  Ο αστυνομικός μπορεί να εμπλέκεται σε επικίνδυνες καταστάσεις, ενώ δεν οπλοφορεί και ενώ δεν καλύπτεται από συναδέλφους του και γενικότερα να μην παίρνει τις απαραίτητες προφυλάξεις.

  • Τακτοποίηση εκκρεμοτήτων

  Το άτομο μπορεί να συντάξει τη διαθήκη του, να εξοφλήσει τα χρέη του, να τακτοποιήσει τους λογαριασμούς του, να χαρίζει τα προσωπικά του αντικείμενα κ.λπ.

  Παρεμβάσεις σε αυτοκτονικούς αστυνομικούς

  Σε οποιαδήποτε θέση κι αν εργάζεστε μέσα στο σώμα της αστυνομίας μπορεί να παρατηρήσετε ότι κάποιος συνάδελφος φαίνεται καταθλιπτικός και απελπισμένος σε σημείο που να υποθέτεται ότι μπορεί να σκέφτεται μέχρι και την αυτοκτονία. Μπορεί στην παρούσα φάση να μην είναι ενεργά αυτοκτονικός και η κατάλληλη παρέμβαση σε αυτό το στάδιο να προλάβει μια πιο επικίνδυνη κρίση.

  Αναγνωρίστε και συνδέστε το άτομο με το υποστηρικτικό του δίκτυο

  Αν ο συνάδελφός σας διστάζει να συζητήσει μαζί σας, τότε προσπαθήστε να εντοπίσετε ποιους φίλους, συγγενείς ή άλλους σημαντικούς ανθρώπους εμπιστεύεται και έχουν υπάρξει για εκείνον πηγή υποστήριξης στο παρελθόν. Αυτή είναι μια καλή πρώτη προσέγγιση για άτομα που φοβούνται ότι θα στιγματιστούν από την επαφή τους με τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.

  Προσπαθήστε να κατανοήσετε πώς νοιώθει

  Ένα συναίσθημα που συνοδεύει αρκετές φορές την κατάθλιψη είναι η σύγχυση. Ένα αυτοκτονικό άτομο μπορεί να έχει στενέψει το αντιληπτικό του πεδίο και να τείνει μόνο προς την απελπισία και την αβοηθητότητα αγνοώντας άλλες θετικές πηγές. Ιδεατά, η δημιουργία μιας ισορροπίας μεταξύ των αισθημάτων μελαγχολίας και ελπίδας μπορεί να βοηθήσει το άτομο. Ένα πρώτο βήμα είναι να ρωτήσουμε ευθέως το άτομο σχετικά με τις σκέψεις του και τα συναισθήματα. Ακόμα και αυτό μπορεί να είναι δύσκολο με άτομα που έχουν μάθει να υποφέρουν στη σιωπή.

  Μειώστε το αίσθημα απομόνωσης

  Το να βοηθήσουμε το άτομο να νοιώσει ότι δεν είναι μόνος στον κόσμο μπορεί να αποβεί αρκετά ανακουφιστικό. Η συμπόνια και η υποστήριξη μπορούν να βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση. Οι έννοιες αυτές μπορεί να ενέχουν και κάποια κομμάτια αυτοαποκάλυψης. Το άτομο πρέπει να γνωρίζει ότι υπάρχουν πηγές υποστήριξης και ότι κι άλλοι άνθρωποι έχουν βρεθεί σε παρόμοιες καταστάσεις. Παρόλο που όλοι οι άνθρωποι και οι ιστορίες τους είναι μοναδικές, οι τρόποι με τους οποίους αντιδρούμε μοιράζονται πολλά κοινά.

  Βοηθήστε το άτομο να αναζητήσει βοήθεια, χειριστείτε την κατάσταση με κάποιον ειδικό.

 Πρόκειται για κείμενο, που δημοσίευσε η εφημερίδα της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Αθηνών, «Σύγχρονη Αστυνομία», όπου αναφέρονται επιστημονικές προσεγγίσεις για την πρόληψη των αυτοκτονιών αστυνομικών, έτσι όπως παρατίθενται σε εγχειρίδια του Κέντρου για την πρόληψη της αυτοκτονίας «Κλίμακα».