Ticker

6/recent/ticker-posts

728x90

Οι πλαστές ειδήσεις του Διαδικτύου έχουν παρελθόν

Το 1835 η αμερικανική εφημερίδα «New York Sun» ισχυρίστηκε μέσω δημοσιεύματος ότι υπήρχε εξωγήινη αποικία στη Σελήνη, δημοσιεύοντας μάλιστα και σκίτσα για το πώς ήταν η ζωή εκεί
Η ύπαρξη των ψευδών ειδήσεων (hoaxes) είναι τόσο παλιά όσο και η τυπογραφία.

Μάλιστα από την ανακάλυψή της από τον Ιωάννη Γουτεμβέργιο το
1439 και μέχρι πριν από έναν αιώνα οι πλαστές ειδήσεις -που χρησιμοποιούνταν κυρίως για λόγους προπαγάνδας- ήταν η κυρίαρχη μορφή ειδησεογραφίας ωσότου επικρατήσει η δημοσιογραφική δεοντολογία στα τέλη του 19ου αιώνα.
Η Ιστορία περιέχει πολλά τέτοια παραδείγματα «ειδήσεων» που είχαν ως στόχο να εξάψουν τα ήθη και να ωθήσουν σε φρικαλεότητες. Την Κυριακή του Πάσχα του 1475 στο Τρέντο της Ιταλίας ένα δίχρονο παιδί εξαφανίστηκε, γεγονός που εκμεταλλεύτηκε ένας Φραγκισκανός ιερέας για να διαδώσει ότι η εβραϊκή κοινότητα το σκότωσε και ήπιε το αίμα του.
Οι φήμες εξαπλώθηκαν ταχύτατα και ο επίσκοπος του Τρέντο, Γιοχάνες Χίντερμπαχ, διέταξε τη σύλληψη και τον βασανισμό όλων των Εβραίων της πόλης, ορισμένοι εκ των οποίων κρίθηκαν ένοχοι και κάηκαν στην πυρά. Παρά την παρέμβαση του Πάπα που διέψευσε τον επίσκοπο και προσπάθησε να σταματήσει τις δολοφονίες, ο Χίντερμπαχ αρνήθηκε να συμμορφωθεί διαδίδοντας περισσότερα ψέματα, τα οποία αποτέλεσαν τη βάση του αντισημιτισμού, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και από τη ναζιστική προπαγάνδα πέντε αιώνες αργότερα.
Η διάδοση της τυπογραφίας συνετέλεσε στην εξάπλωση των ψευδών ειδήσεων, από ιστορίες για μάγισσες και τέρατα μέχρι ισχυρισμούς ότι αμαρτωλοί ευθύνονταν για φυσικές καταστροφές. Εκείνη την εποχή ήταν δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς την αληθινή από την πλαστή είδηση, είτε επρόκειτο για δημοσιεύσεις των πολιτικών και θρησκευτικών Αρχών είτε για μαρτυρίες εμπόρων. Τον σεισμό της Λισαβόνας το 1755 η Εκκλησία τον είχε αποδώσει στη θεία τιμωρία των αμαρτωλών, ενώ κυκλοφορούσε πλήθος φυλλαδίων που διέδιδαν ότι όσοι επιβίωσαν όφειλαν τις ζωές τους στην εμφάνιση της Παναγίας.

Ο Βολταίρος
Αυτά τα δημοσιεύματα ήταν που ενέπνευσαν τον φιλόσοφο Βολταίρο να γίνει ακτιβιστής κατά των πλαστών ειδήσεων. Μια άλλη «είδηση» που οδήγησε στην παρέμβαση του Γάλλου διαφωτιστή ήταν η δήθεν δολοφονία του Μαρκ Αντουάν Καλά το 1761 από τον πατέρα του, Ζαν, σεβαστό προτεστάντη, έμπορο της Τουλούζ. Καθολικοί διέδιδαν ότι δολοφόνησε τον γιο του επειδή επιθυμούσε να γίνει καθολικός, γεγονός που προκάλεσε την οργή του Βολταίρου.
Το 1755 το Βατικανό απέδωσε τον σεισμό της Λισαβόνας στη θεία τιμωρία των αμαρτωλών, ενώ πλήθος φυλλαδίων διέδιδαν ότι όσοι επιβίωσαν όφειλαν τις ζωές τους στην εμφάνιση της Παναγίας
Το 1755 το Βατικανό απέδωσε τον σεισμό της Λισαβόνας στη θεία τιμωρία των αμαρτωλών, ενώ πλήθος φυλλαδίων διέδιδαν ότι όσοι επιβίωσαν όφειλαν τις ζωές τους στην εμφάνιση της Παναγίας
Στις ΗΠΑ μετά τον πόλεμο της Ανεξαρτησίας κυκλοφορούσαν ιστορίες για Αφροαμερικανούς που μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα γίνονταν λευκοί, ενώ ψευδείς ειδήσεις για εξεγέρσεις ή εγκλήματα από σκλάβους ενθάρρυναν τρομερές βιαιοπραγίες εναντίον των μαύρων.
Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα πολλές εφημερίδες έγιναν γνωστές επειδή κατάφεραν να προκαλέσουν: το 1835 η «New York Sun» έγραφε για εξωγήινη αποικία στη Σελήνη, ενώ το 1844 αντι-καθολικές εφημερίδες στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ ανέφεραν ψευδώς ότι Ιρλανδοί έκλεβαν Βίβλους από δημόσια σχολεία, πρακτική που οδήγησε σε βίαιες επιθέσεις εναντίον καθολικών εκκλησιών.
ΤΑ «ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ» ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ
Οι ψευδείς ειδήσεις έχουν γνωρίσει μια νέα έκρηξη σήμερα, στην εποχή του Διαδικτύου. Οι αλγόριθμοι των social media, που προβάλλουν ή θάβουν μια είδηση όχι βάσει της ακρίβειας και της αντικειμενικότητάς της, αλλά βάσει της αίσθησης που αυτή προκαλεί στους χρήστες, έχουν επαναφέρει την «κίτρινη» δημοσιογραφία. Επιπλέον, η ψηφιακή ειδησεογραφία έχει αποδυναμώσει τον παραδοσιακό Τύπο, που δίνει βαρύτητα στην επαλήθευση των ειδήσεων.




ΕΡΗ ΠΑΝΣΕΛΗΝΑ
ΕΘΝΟΣ








Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια