Νέα σελίδα για τα προσφυγικά της Λ. Αλεξάνδρας

ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ της Περιφέρειας Αττικής πέρασαν τα Προσφυγικά στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας μετά την ψήφιση τροπολογίας στη Βουλή. Βασικός στόχος της Περιφέρειας είναι η διατήρηση και αξιοποίηση των ιστορικών κτισμάτων

Προσδοκίες και ελπίδες δημιουργήθηκαν για την αξιοποίηση του εμβληματικού χώρου των Προσφυγικών στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, μετά την αποδοχή από την
κυβέρνηση και την ψήφιση σχετικής τροπολογίας στη Βουλή σύμφωνα με την οποία παραχωρούνται στην Περιφέρεια Αττικής.

Μετά από 30 χρόνια προσπαθειών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και αγώνων των κατοίκων της περιοχής για τη διάσωση των Προσφυγικών, η απόφαση για παραχώρηση του χώρου στην Περιφέρεια Αττικής, χαρακτηρίζεται ως κορυφαία πολιτική κίνηση από την αντιπεριφερειάρχη Κεντρικού Τομέα Αθηνών, Ερμίνα Κυπριανίδου. Μιλώντας στο «Εθνος» η κα Κυπριανίδου σημείωσε ότι η κίνηση αυτή απαντά ότι κοινός στόχος όλων των προσπαθειών αποτέλεσε η διατήρηση και αξιοποίηση των ιστορικών κτισμάτων, με άξονες την προστασία της πολιτιστικής κληρονομίας, την κοινωνική χρησιμότητα, την ισορροπημένη ένταξή τους στις ανάγκες της ευρύτερης περιοχής.

Η μελέτη της Αννης Βρυχέα
Η Περιφέρεια Αττικής θα ξεκινήσει άμεσα την επεξεργασία προτάσεων για την αξιοποίηση της περιοχής. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Εθνους», η πολιτική ηγεσία της Περιφέρειας φέρεται αποφασισμένη να ακολουθήσει τις κατευθυντήριες γραμμές της μελέτης που είχε εκπονήσει για την περιοχή η αείμνηστη αρχιτέκτονας Αννη Βρυχέα η οποία συμμετείχε ενεργά στους αγώνες για τη διάσωση των προσφυγικών πολυκατοικιών από την κατεδάφιση. Οι προτάσεις που επεξεργάζεται η Περιφέρεια Αττικής στη βάση της μελέτης που έχει εκπονήσει η Αννη Βρυχέα αφορούν τη διατήρηση των πολυκατοικιών και την αναμόρφωσή τους προκειμένου να αξιοποιηθούν ως χώροι φιλοξενίας συγγενών και ασθενών που νοσηλεύονται στο Νοσοκομείο Αγιος Σάββας. Παράλληλα ένα τμήμα των κτισμάτων θα αξιοποιηθεί για κοινωνικές και πολιτιστικές χρήσεις όπως για παράδειγμα για τη διαμόρφωση χώρων ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς των προσφύγων από τη Μικρά Ασία. Τέλος, θα ενισχυθεί η κατοικία στην περιοχή με την αναστήλωση των προσφυγικών πολυκατοικιών και την ενίσχυση του πρασίνου στην ευρύτερη περιοχή.
Τα βασικά σημεία αναμόρφωσης περιοχών όπως τα Προσφυγικά της Λ. Αλεξάνδρας που συγκεντρώθηκαν στο πλαίσιο μαθημάτων του Τομέα ΙΙΙ της Αρχιτεκτονικής Σχολής, όπου υπεύθυνη ήταν η αείμνηστη Αννη Βρυχέα, προβλέπουν ότι:

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Εθνους», η πολιτική ηγεσία της Περιφέρειας φέρεται αποφασισμένη να ακολουθήσει τις κατευθυντήριες γραμμές της μελέτης που είχε εκπονήσει για την περιοχή η αείμνηστη αρχιτέκτονας Αννη Βρυχέα, η οποία συμμετείχε ενεργά στους αγώνες για τη διάσωση των προσφυγικών πολυκατοικιών από την κατεδάφιση

• «Ο κενός υπαίθριος χώρος που διατρέχει τα κτίρια είναι μεγάλης έκτασης και μπορεί να μετασχηματισθεί σε χώρο πρασίνου και αναψυχής, χωρίς άσκοπες κατεδαφίσεις που δημιουργούν όχι μόνο κοινωνικό πρόβλημα, αλλά και άλλη μια πληγή στην ιστορία αυτής της πόλης και των κτιρίων της.
• Τα τετραγωνικά μέτρα κτισμένης επιφάνειας που θα απελευθερωθούν από τα διαμερίσματα των ιδιοκτητών που επιθυμούν να τα πουλήσουν, με τις τιμές βέβαια που αντιστοιχούν στην περιοχή, θα μπορούσαν να επαναχρησιμοποιηθούν, μέσα και από συνενώσεις, ανάλογα με τις ανάγκες, ως χώροι εργασίας, εξυπηρετήσεων ή κατοικίας.
• Τέλος, οι υπάρχουσες κατοικίες, λόγω του αρχικού τους σχεδιασμού, προσφέρονται για σύγχρονες αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις και μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των κατοίκων που επιθυμούν να παραμείνουν».

Η ιστορία των Προσφυγικών
Πρόκειται για 8 τριώροφες πολυκατοικίες με 228 διαμερίσματα που κτίστηκαν το 1936, από επώνυμους αρχιτέκτονες, τους Κιμ. Λάσκαρη, Δ. Κυριακό, Β. Τσαγρή, σύμφωνα με τις αρχές του μοντέρνου κινήματος, στα πλαίσια ενός προγράμματος «εκκαθάρισης τρωγλών» για να στεγαστούν πρόσφυγες του '22. Στον σχεδιασμό τους τηρήθηκαν όλοι οι κανόνες υγιεινής - καλός φωτισμός και αερισμός και το σύνολο των κτισμάτων τοποθετήθηκε σε μια έκταση 14,5 στρεμμάτων.

«Η γειτονιά μας είναι πολύ όμορφη. Αν τα σπίτια συντηρηθούν σωστά, πολλοί θα θελήσουν να μείνουν εδώ», λέει η κυρία Παπαβασιλείου

Οι προσφυγικές πολυκατοικίες της Λεωφόρου Αλεξάνδρας φέρουν μέχρι σήμερα τα σημάδια από τα πυρά που δέχτηκαν κατά τα Δεκεμβριανά. Ηταν η περίοδος που οι δυνάμεις της Αριστεράς συγκρούονταν σφοδρά με τις βρετανικές και κυβερνητικές δυνάμεις στην Αθήνα. Πολλοί αριστεροί μαχητές είχαν βρει καταφύγιο στα Προσφυγικά, όπου υπήρχαν φιλικοί θύλακες και έτσι οι πολυκατοικίες υπέστησαν πολλές ζημιές από τις οβίδες των Βρετανών, που χτυπούσαν από το Λυκαβηττό.
Αρκετές προσπάθειες έγιναν τα τελευταία 45 χρόνια προκειμένου να κατεδαφιστούν οι πολυκατοικίες των Προσφυγικών στην Αλεξάνδρας, χωρίς όμως αποτέλεσμα καθώς αντιμετώπισαν την καθολική αντίδραση των κατοίκων της περιοχής, δημοτικών κινήσεων αλλά και του Δήμου της Αθήνας. Το θέμα της αξιοποίησης των προσφυγικών ακινήτων είχε ξεκινήσει από την εποχή της χούντας, όταν εκδόθηκε υπουργική απόφαση με την οποία επιβαλλόταν η απομάκρυνση των προσφύγων και η κατεδάφιση των πολυκατοικιών.
Σκοπός των συνταγματαρχών ήταν να χτιστεί στον χώρο Δικαστικό Μέγαρο, αλλά η απόφαση δεν υλοποιήθηκε μετά από αντιδράσεις των ιδιοκτητών. Εκτοτε εκφράστηκε αρκετές φορές η πρόθεση για την κατεδάφιση των Προσφυγικών στο πλαίσιο της ανάπλασης της ευρύτερης περιοχής αλλά δεν έγινε ποτέ πράξη.

ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ
Ποια ήταν η αείμνηστη αρχιτέκτονας Αννη Βρυχέα
Η Αννη Βρυχέα γεννήθηκε και έζησε στην Αθήνα (1944-2005). Ηταν καθηγήτρια στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π., από την οποία και αποφοίτησε. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης και απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα από το Universite-X de Paris, με τίτλο διατριβής «Η διαφήμιση για την κατοικία: Ερευνα σχετικά με τα μοντέλα καθημερινής ζωής». Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονταν στους χωρικούς αποκλεισμούς στην πόλη (ακόμη και μεταξύ των δύο φύλων), και στην αναζήτηση εναλλακτικών προτάσεων για την αναβάθμιση και την τοπική ανάπτυξη γειτονιών και τόπων σε κρίση με τη συμμετοχή των ίδιων των κατοίκων και των τοπικών φορέων.
Ηταν η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων, μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ Εσωτερικού και στη συνέχεια του ΚΚΕ Εσ. - Ανανεωτική Αριστερά, μέλος του Προγραμματικού Συμβουλίου του ΣΥΝ και το τελευταίο διάστημα μέλος της Γραμματείας του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς και της Κίνησης «Γυναίκες για μια άλλη Ευρώπη». Συγγραφέας πολλών άρθρων και βιβλίων, συνδύασε τις πολιτικές της πεποιθήσεις με τις διδακτικές και ερευνητικές της δραστηριότητες.


ΝΙΚΟΣ Β. ΤΣΙΤΣΑΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΧΑΡΗΣ ΓΚΙΚΑΣ

Ελένη Παπαβασιλείου, Ιδιοκτήτρια
«Δεκαετίες ακούμε διάφορα και ποτέ δεν γίνεται τίποτα»
«Πρέπει να μας εξηγήσουν κάποτε τι ακριβώς θέλουν να κάνουν με τα Προσφυγικά. Εδώ και δεκαετίες ακούμε διάφορα πράγματα και ποτέ δεν γίνεται τίποτα. Είναι μια ιστορία που με στενοχωρεί». Με αυτά τα λόγια που φανερώνουν τη δυσπιστία της υποδέχθηκε η Ελένη Παπαβασιλείου την είδηση ότι τα 177 διαμερίσματα των πολυκατοικιών που έχουν περάσει στην κυριότητα του Δημοσίου θα δοθούν στην Περιφέρεια Αττικής.
Η κυρία Παπαβασιλείου γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Προσφυγικά. Από το παράθυρο του σπιτιού της έχει γίνει αυτόπτης μάρτυρας ιστορικών στιγμών της Αθήνας και δεν σκέφτηκε ποτέ να μετακομίσει, ακόμα και όταν της έγιναν πολλές δελεαστικές οικονομικές προτάσεις για να το πουλήσει.

«Καλή ιδέα το μουσείο»
Αυτό που την ενδιαφέρει πάνω απ' όλα είναι να δει αυτές τις ιστορικές πολυκατοικίες να αξιοποιούνται με έναν τρόπο που θα τιμά το παρελθόν τους. «Εχουν ακουστεί πολλά για μετατροπή μερικών πολυκατοικιών σε χώρους πολιτισμού αλλά δεν είμαι σίγουρη ότι καταλαβαίνω τι ακριβώς εννοούν και αν γίνεται. Συμφωνώ με την ιδέα να δημιουργηθεί ένα μουσείο για την ιστορία των Μικρασιατών αλλά θα προτιμούσα τα υπόλοιπα κτίρια να γίνουν ξανά κατοικίες όπως ήταν παλιά» εξηγεί.
Για ό,τι αφορά την παραχώρηση πολυκατοικιών στο Νοσοκομείο Αγιος Σάββας, η κα Παπαβασιλείου λέει πως δεν πρόκειται για μια καινούργια ιστορία. «Πριν από χρόνια είχε γίνει ξανά η συζήτηση για να δοθούν δύο πολυκατοικίες που θα μετατρέπονταν σε ξενώνες αλλά οι μελέτες δεν προχώρησαν», τονίζει.
Μετά από μια ζωή στα Προσφυγικά και πολλές δεκαετίες προσπαθειών να σωθούν από τις μπουλντόζες και να αξιοποιηθούν σωστά, η κα Παπαβασιλείου βλέπει αυτό που δεν μπορούν να δουν οι απλοί περαστικοί από τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. «Μην τα βλέπετε έτσι όπως είναι τώρα. Η γειτονιά μας είναι μέσα στα δέντρα και είναι πολύ όμορφη. Αν τα σπίτια συντηρηθούν σωστά, θα είναι πολλοί αυτοί που θα θελήσουν να μείνουν εδώ», καταλήγει.

Στέλιος Βογιατζάκης



ΕΘΝΟΣ
.