γονείς δοκίμων που δεν συμμετέχουν στη μέθεξη της επικρατούσας έκστασης, καθώς όπως τονίζουν ο εκδημοκρατισμός κατά τον κ. Τόσκα, ενώ απομειώνει τις δαπάνες του υπουργείου του, επιβαρύνουν δυσανάλογα τον οικογεειακό τους προϋπολογισμό.
"Εδώ και μέρες ακούμε «χαράς ευαγγέλια» σχετικά με τις ανακοινώσεις του υπουργού για την κατάργηση της εσώκλειστης διαβίωσης των δοκίμων Αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ. (μετά το πρώτο έτος), γνωστές και με τον μάλλον απαξιωτικό όρο «στρατωνισμός».
του Δρ. Κωνσταντίνου Δούβλη, εγκληματολόγου
Δεκάδες άρθρα γράφτηκαν για τον «εκδημοκρατισμό» της ΕΛ.ΑΣ. (?) καθώς και για την μετατροπή των σχολών σε «πανεπιστήμια αστυνομικών σπουδών», κάτι που –υποτίθεται- θα οδηγήσει σε αποστρατικοποίηση του σώματος η οποία με κάποιο μαγικό τρόπο θα αναβαθμίσει την αστυνομία μας.
Αν λοιπόν θεωρήσουμε τις παραπάνω απόψεις ως «πλειοψηφικές», ας επιτραπεί στον γράφοντα να παίξει τον ρόλο του «αιρετικού».
Συνηθισμένος, έτσι κ αλλιώς…
Ας ξεκινήσουμε την ανάλυση εξετάζοντας το καθεστώς των σχολών Αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ. το οποίο είναι μάλλον η εξαίρεση και όχι ο κανόνας στην εκπαίδευση αστυνομικών Σωμάτων στις χώρες της Δύσης.
Η ιδιαιτερότητά της είναι πως αποτελεί αστυνομική ακαδημία και ταυτοχρόνως ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα στρατιωτικού τύπου, δεχόμενη ιδιώτες αμέσως μετά την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. (Έχω διαφωνήσει με αυτή τη πρακτική σε προγενέστερα άρθρα μου, αλλά το θέμα δεν είναι της παρούσης.)
Ο σκοπός της είναι πολλαπλός: Παροχή ανωτάτου επιπέδου μόρφωσης, παροχή εξειδικευμένων γνώσεων αστυνομικού/προανακριτικού τύπου , σφυρηλάτηση ηθικού, φρονήματος αλλά και εισαγωγή στην αστυνομική υποκουλτούρα που αποτελεί τον συνεκτικό ιστό μεταξύ συναδέλφων. Αυτή διαμορφώνει επαγγελματική συνείδηση, πνεύμα αλληλεγγύης και συνεργασίας αλλά και την τόσο επιθυμητή έννοια της «αδελφοσύνης» μεταξύ αστυνομικών, στοιχείο εκ των ων ουκ άνευ για την επίτευξη των στόχων και της ατομικής τους ασφάλειας.
Με βάση τις προαναφερθείσες ιδιαιτερότητες, η σχολή προσπαθεί να ισορροπήσει σε πολλές «βάρκες».
Να αποτελεί υψηλού επιπέδου ΑΕΙ αλλά και άρτια ακαδημία με πρακτική διάσταση.
Να δημιουργήσει επιστήμονες αλλά και «πολεμιστές των δρόμων».
Να διευρύνει πνευματικούς ορίζοντες αλλά και να φτιάξει χαρακτήρα & φρόνημα.
Το ζήτημα της (από) στρατικοποίησης της Αστυνομίας.
Το εν λόγω θέμα έχει απασχολήσει ειδικούς από όλο το κόσμο εδώ και δεκαετίες. Από τον ιδρυτή της Αστυνομίας του Λονδίνου ( Scotland Yard), Sir Robert Peel που ήθελε τους αστυνομικούς «πολίτες με στολή» ( citizens in uniform) μέχρι τον Ελευθέριο Βενιζέλο που δημιούργησε την Αστυνομία Πόλεων με τη βοήθεια της Scotland yard προκειμένου να αποτελέσει αντίβαρο στην στρατιωτικού τύπου Ελληνική Χωροφυλακή.
Στην χώρα μας το θέμα λύθηκε εξισορροπητικά. Η ενοποίηση του 1984 δημιούργησε την η ΕΛ.ΑΣ με πιο πολιτικό ( civil ) χαρακτήρα αλλά και την διατήρηση της στρατιωτικής δομής, οργάνωσης και πειθαρχίας.
Πολλοί βλέπουν την στρατιωτική δομή της ΕΛ.ΑΣ ως πρόβλημα που την απομακρύνει από τους πολίτες. Αυτό απασχόλησε και τους εμπνευστές της ενοποίησης που στην εισηγητική έκθεση για τον νόμο του 1984 έγραφαν πως, για να αλλάξει η σχέση Κράτους-κοινωνίας, πρέπει να αλλάξει η σχέση θεσμών- πολίτη. Ο θεσμός που είναι πιο κοντά στον πολίτη είναι αυτός της αστυνομίας άρα αυτός πρέπει να αλλάξει, όπως και έγινε.
Φρονώ ότι η ημι-στρατιωτική δομή που υφίσταται σήμερα είναι ιδανική. Διατηρεί χαρακτηριστικά στρατιωτικής πειθαρχίας που είναι απαραίτητα για την εύρυθμη λειτουργία του Σώματος μαζί με στοιχεία δημόσιας υπηρεσίας, ανοιχτής σε αλλαγές και κοινωνική εξέλιξη. (τμήμα εσωτερικών υποθέσεων, συνδικαλισμός κλπ)
Ο χώρος της αστυνόμευσης, παρά την επιστημονική του εξέλιξη μέσω των επιστημών της κοινωνιολογίας και της εγκληματολογίας, διατηρεί έντονο τον εμπειρικό του χαρακτήρα. Είναι δηλαδή ένα είδος «τέχνης» που μαθαίνεται με επαναλαμβανόμενες εμπειρικές προσλαμβάνουσες παραστάσεις αλλά και συγκροτημένης και ελεγχόμενης εκπαίδευσης.
Απαραίτητο συστατικό γι αυτού του τύπου την εργασία, είναι το πνεύμα πειθαρχίας και αυτοελέγχου. Ένας από τους τρόπους που οδηγούν εκεί είναι ο στρατωνισμός.
Η συμβίωση των δοκίμων έχει ευεργετικές ιδιότητες με τρόπο πολυδιάστατο.
Δημιουργεί, ενισχύει και σφυρηλατεί συναδελφικό χαρακτήρα στους δοκίμους. Η διαρκής συναναστροφή σε προσδιορισμένο χώρο, με αυστηρούς κανόνες και συγκεκριμένες προσλαμβάνουσες παραστάσεις αφαιρεί το «συν» από την λέξη και μένει το «αδελφός».
Δημιουργεί αστυνομική υποκουλτούρα. Όσοι ασχολούμαστε με το αστυνομικό έργο επιστημονικά, γνωρίζουμε ότι ο αυξημένος βαθμός επικινδυνότητας επιβάλλει σχέσεις «αίματος» μεταξύ αστυνομικών, που βασίζονται στην εφαρμογή άγραφων κανόνων που αποτελούν την «βίβλο» του επαγγέλματος. Δεν υπάρχει πιο ιδανικός τρόπος ανάπτυξης της αστυνομικής υποκουλτούρας από την σχεδόν μόνιμη συναναστροφή σε επίπεδο εκπαίδευσης υπο την επίβλεψη των εκπαιδευτών που την σφυρηλατούν.
Συμβάλλει καθοριστικά στην ψυχική και συναισθηματική ωρίμανση των δοκίμων. Το αστυνομικό έργο έχει ιδιαιτερότητες που απαιτούν ώριμους χειρισμούς.
Ας κάνουμε μια παραδοχή όσο κ αν μας πονέσει. Γνωρίζουμε όλοι ότι η νεα γενιά δεν διαθέτει τέτοια χαρακτηριστικά από την κοινωνικοποίηση της, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Δεν είναι λίγοι οι 18χρονοι που φεύγουν για πρώτη φορά από το σπίτι και την μητρική φροντίδα σε αυτή την ηλικία και δεν διαθέτουν καν την πειθαρχία να στρώσουν τα κρεβάτια τους. Η στρατιωτικού τύπου πειθαρχία στη καθημερινότητα δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως αβαρία αλλά ως διαδικασία όξυνσης της προσωπικής και μελλοντικά της επιχειρησιακής ετοιμότητας των δοκίμων.
Η πιο πρόσφατη επιχειρηματολογία που ακούγεται περί «απομάκρυνσης» του αστυνομικού από την κοινωνία λόγω στρατωνισμού, είναι επίσης χωρίς ουσία. Η διάρκεια της εκπαίδευσης του δόκιμου έχει μεταξύ άλλων και αυτή την παράμετρο. Δηλαδή να τον απομακρύνει προσωρινά από την κοινωνία και την ζωή του ως πολίτη και να του εμφυσήσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που θα χρειαστεί στο υπόλοιπο της καριέρας του ως θεματοφύλακας της ασφαλείας του λαού.
Εν κατακλείδι, σε μια εποχή που όλες οι προηγμένες χώρες αυξάνουν τον βαθμό δυσκολίας στην εκπαίδευση για να ανταποκριθούν στις σύγχρονες απαιτήσεις, ας μην πάρουμε (και εδώ) τον δρόμο της ήσσονος προσπάθειας.
Ο εκδημοκρατισμός της ΕΛ.ΑΣ δε κινδυνεύει από τον στρατωνισμό αλλά από την νοοτροπία όλων μας, πολιτικών, επιστημόνων και επιχειρησιακών στελεχών."
Ο Κωνσταντίνος Δούβλης είναι διδάκτωρ Κοινωνιολογίας/Εγκληματολογίας.
.
0 Σχόλια