ιστορικό εμπειρικο παρελθόν. Ο αντιστράτηγος ε.α. Νίκος Μπλάνης σε άρθρο με τίτλο επιλογής, "Το «προφίλ» της αστυνομίας - μοντέλο αστυνόμευσης: «Ξεπερασμένο» το Στρατιωτικό μοντέλο!" επιχειρεί με διατηρώντας όλες τις δέουσες επιφυλάξεις, μια αναλυτική προσέγγιση του θεσμικού ρόλου της Αστυνομίας σε συνάρτηση με την ετερόκλητης σπουδής στρατηγική.
1. Η ανάληψη καθηκόντων Υπουργού αρμόδιο για θέματα Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη από τον απόστρατο Υποστράτηγο (ΤΘ) ΤΟΣΚΑ Νικόλαο, προκάλεσε πολλούς προβληματισμούς και επιφυλάξεις, ως προς την καταλληλότητα-«συμβατότητα», ανεξάρτητα από τις γνώσεις και την ικανότητα, του συγκεκριμένου προσώπου. Για να καταλήξουμε σε κάποια συμπεράσματα, ας δούμε καταρχήν ποιο είναι το «προφίλ» της αστυνομίας σήμερα και το μοντέλο αστυνόμευσης.
2. Η αστυνομία, νοούμενη ως θεσμός προληπτικής αποτροπής του εγκλήματος, επαναπροσδιορίζεται σε παγκόσμια κλίμακα. Η πολυπλοκότητα και τα νέα προβλήματα των ανοικτών κοινωνιών της εποχής μας, η διάρρηξη του κοινωνικού ιστού στις μεγάλες πόλεις, το άνοιγμα των συνόρων, η εκμετάλλευση της νέας τεχνολογίας στην τέλεση του εγκλήματος και η "επαγγελματική εξέλιξή του", καθιστούν επιτακτική την ανάγκη του διαρκούς θεσμικού – τεχνολογικού εκσυγχρονισμού της.
3. Από άποψη λειτουργική η αστυνομία διακρίνεται σε διοικητική και δικαστική. Η πρώτη, που ονομάζεται και αστυνομία τάξεως, (πέρα από την άσκηση καθαρώς διοικητικών καθηκόντων εφαρμογή κανόνων διοικητικού δικαίου), έχει ως έργο την πρόληψη του εγκλήματος. Κινείται, λοιπόν, και ενεργεί έξω από τη σφαίρα της ποινικής δικαιοδοσίας της Πολιτείας. Η δεύτερη ασκεί καθήκοντα ανακριτικά (προκαταρκτική εξέταση και προανάκριση), όπως αυτά προσδιορίζονται στο άρθρο 251 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, με σκοπό τη "συλλογή και διατήρηση των αποδείξεων και προς εξασφάλιση των ιχνών του εγκλήματος". Αναπτύσσει δηλαδή τη δραστηριότητά της στο πεδίο της καταστολής του εγκλήματος, γι΄ αυτό και ο χαρακτήρας της είναι οιονεί δικαστικός, αφού προετοιμάζει την πληρέστερη και ασφαλέστερη άσκηση της δικαιοδοσίας των ποινικών δικαστηρίων.
4. Οι αστυνομικές δυνάμεις παράγουν το μοναδικό αγαθό ή, καλύτερα, προσφέρουν τη μοναδική υπηρεσία, που είναι η τήρηση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας, με άλλα λόγια η «εσωτερική ασφάλεια», ο αναγκαίος όρος για κάθε παραγωγική και επενδυτική δραστηριότητα. Στη σημερινή εποχή τα εν λόγω προβλήματα επιτείνονται εξαιτίας της οικονομικής κρίσης-χρεοκοπίας, που αντιμετωπίζει η χώρα μας. Η τελευταία ανέδειξε και τα προβλήματα θεσμών, αρχών και αξιών και τη ανάγκη μεταρρυθμίσεων στη δημόσια διοίκηση, επομένως και στην αστυνομία.
5. Ζούμε στην εποχή της παγκοσμιοποίησης (globalization), σε μία περίοδο ραγδαίων εξελίξεων και ανακατατάξεων που αλλάζουν ριζικά τη μορφή και τη διάρθρωση του εγχώριου και διεθνούς περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο διαμορφώνεται η σύγχρονη εγκληματικότητα που αποκτά πλέον διασυνοριακό, οργανωμένο και διεθνικό χαρακτήρα (transnational crime), προκαλεί φόβο και ανησυχία στην κοινή γνώμη και εκτρέφει φαινόμενα ρατσισμού και ξενοφοβίας με βαρύτατες συνέπειες για το δημοκρατικό κράτος δικαίου.
6. Η οργανωμένη εγκληματικότητα, εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις στην ασφάλεια των ατόμων και των αγαθών, επηρεάζει με ολέθριο τρόπο ορισμένες πτυχές οικονομικής φύσης (απώλεια φορολογικών εσόδων, σπατάλη κρατικών κεφαλαίων ή επενδυτικές αποφάσεις όχι με τους καλύτερους δυνατούς όρους ιδίως λόγω δωροδοκιών, αρνητικές επιπτώσεις της ανασφάλειας σε ορισμένους οικονομικούς τομείς, όπως ο τουρισμός, άμεσο ή έμμεσο πρόσθετο κόστος για τις παραγωγικές δραστηριότητες κ.λ.π.).
7. Οι αστυνομίες λοιπόν, ιστορικά πέρασαν από τη φάση του Στρατιωτικού μοντέλου οργάνωσης στο μοντέλο της Τυπικής Εφαρμογής του Νόμου και έπειτα στο Επαγγελματικό μοντέλο. Σήμερα φτάσαμε στο μοντέλο του Κοινοτισμού (Κοινοτικής Αστυνόμευσης) ή αλλιώς του μοντέλου της συνεργασίας αστυνομίας – κοινότητας για λύσεις στα προβλήματα των πολιτών, το οποίο έχει αποβάλλει κάθε είδους στρατιωτικά στοιχεία. Το μοντέλο αυτό ακολουθεί και η Ελληνική Αστυνομία τα τελευταία χρόνια (Τοπικά Συμβούλια Πρόληψης Παραβατικότητας, Αστυνομικός της Γειτονιάς κ.λ.π.)
8. Με βάση τα ανωτέρω οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι υπάρχει πρόβλημα στην ανάθεση, σε απόστρατους στρατιωτικούς, καθηκόντων Υπουργού Δημόσιας Τάξης. Και τούτο γιατί, αφενός έχουν άγνοια όλων των ανωτέρω δεδομένων-παραμέτρων και αφετέρου τα «βιώματά» τους, μπορεί να οδηγήσουν τη φυσιογνωμία και τον χαρακτήρα της αστυνομίας και το μοντέλο αστυνόμευσης πίσω στο «ξεπερασμένο» Στρατιωτικό μοντέλο.
ο κ. Μπλάνης.
0 Σχόλια